Ποιος θα είναι ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός στον δρόμο για τις κάλπες

Το προεδρικό διάταγμα διάλυσης της Βουλής αναμένεται 21- 28 Απριλίου και οι εκλογές του Μαϊου θα γίνουν με το σύστημα της απλής αναλογικής. Εάν δεν προκύψει κυβέρνηση μετά την πρώτη κάλπη, τότε θα προκηρυχθούν δεύτερες εκλογές. Αυτό το διάστημα, έως τις δεύτερες κάλπες, η χώρα θα έχει υπηρεσιακή κυβέρνηση που θα διασφαλίσει την εκλογική διαδικασία.

Το Σύνταγμα της Ελλάδας, μετά την αναθεώρησή του το 1986, προβλέπει την υπηρεσιακή κυβέρνηση όταν κανένα κόμμα δεν κατορθώνει να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση είτε μετά από εκλογές είτε μετά την απαλλαγή της προηγούμενης κυβέρνησης από τα καθήκοντά της, λόγω παραίτησής της ή απόσυρσης της εμπιστοσύνης της Βουλής.

Αν κανένα κόμμα δεν μπορέσει να σχηματίσει κυβέρνηση που θα έχει την εμπιστοσύνη της Βουλής, τότε η πρόεδρος της Δημοκρατίας, σύμφωνα με το άρθρο 37 παρ. 3 του Συντάγματος, επιδιώκει το σχηματισμό κυβέρνησης και διαλύει τη Βουλή.

Για την υπηρεσιακή κυβέρνηση αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου τον σχηματισμό κυβέρνησης.  Η πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει τη διακριτική ευχέρεια να επιλέξει ποιον θα διορίσει πρωθυπουργό ανάμεσα στους προέδρους των τριών ανώτατων δικαστηρίων της χώρας, με γνώμονα πάντα την όσο το δυνατόν ευρύτερη αποδοχή του.

Συνηθίζεται τη θέση του υπηρεσιακού πρωθυπουργού να αναλαμβάνει ο αρχαιότερος εκ των τριών, χωρίς αυτό όμως να είναι απόλυτο και δεσμευτικό.

Οι τρεις υποψήφιοι υπηρεσιακοί πρωθυπουργοί για το μεσοδιάστημα μεταξύ 21 Μαΐου και 2 Ιουλίου, είναι η Μαρία Γεωργίου, πρόεδρος του Αρείου Πάγου που εισήχθη στο σώμα το 1983 και επιλέχθηκε πρόεδρος το 2021, η Ευαγγελία Νίκα, πρόεδρος του Συμβουλίου Επικρατείας που εισήχθη στο σώμα 1983 και επιλέχθηκε το 2022 και ο Ιωάννης Σαρμάς που εισήχθη το 1987 και επιλέχθηκε το 2019.

Το 2015 υπηρεσιακή πρωθυπουργός είχε αναλάβει η Βασιλική Θάνου, τότε πρόεδρος του Αρείου Πάγου. Νωρίτερα, το 2012, ο τότε πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας Παναγιώτης Πικραμμένος.

Ο Ιωάννης Γρίβας, πρόεδρος του Αρείου Πάγου είχε αναλάβει την περίοδο από 12 Οκτωβρίου μέχρι 23 Νοεμβρίου 1989, ύστερα από την παραίτηση της κυβέρνησης Τζαννετάκη, για τις εκλογές του Νοεμβρίου 1989.