«Riddles for Resilient Tongues»: Η πρώτη ατομική έκθεση της Janis Rafa στον νέο χώρο τέχνης opbo studio

Με την έκθεση «Riddles for Resilient Tongues» της Τζάνις Ραφαηλίδου εγκαινιάζεται το opbo studio ως χώρος τέχνης με μία σειρά από ατομικές εκθέσεις καλλιτέχνιδων που εστιάζουν στις πολιτικές και ποιητικές ποιότητες της σαγήνης ως μέσο διερεύνησης ζητημάτων συλλογικής και ατομικής ταυτότητας. Οι εκθέσεις είναι υπό την καλλιτεχνική επιμέλεια της Ιωάννας Γερακίδη.

Το opbo studio είναι ένας ανεξάρτητος χώρος τέχνης στον Πειραιά που ιδρύθηκε από τον παραγωγό και κινηματογραφιστή Αλέξανδρο Τηλιόπουλο. Με επίκεντρο τις εικαστικές τέχνες και τον κινηματογράφο, το opbo studio λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος σύγχρονης τέχνης και ως πλαίσιο για τη φιλοξενία ή την παραγωγή νέων έργων. «Το όραμά μου είναι να δημιουργηθεί ένας χώρος τέχνης που θα διασυνδέει τα εικαστικά με τον κινηματογράφο, θα αναδεικνύει το έργο και την πρακτική καλλιτεχνών και θα δημιουργεί συνεργασίες και νέα καλλιτεχνικά έργα» σημειώνει ο Αλέξανδρος Τηλιόπουλος.

Η πρώτη ατομική έκθεση της Τζάνις Ραφαηλίδου (Janis Rafa) στην Ελλάδα ανοίγει για το κοινό το Σάββατο 13 Μαΐου. Υπό τον τίτλο «Riddles for Resilient Tongues», η έκθεση περιλαμβάνει μια σειρά από νέες παραγωγές σχεδίων και γλυπτών της καλλιτέχνιδας, με κεντρικό άξονα τη διερεύνηση ζητημάτων εξουσίας, κυριαρχίας και υποταγής, αλλά και συναίνεσης και αυτοδιάθεσης, τόσο στις σχέσεις μεταξύ ανθρώπου και ζώων όσο και στις διαπροσωπικές δυναμικές. Στο πλαίσιό της προβάλλεται για πρώτη φορά στην Αθήνα το «Lacerate» (2020), η μικρού μήκους ταινία της Rafa που παρουσιάστηκε στην κεντρική έκθεση της Μπιενάλε της Βενετίας 2022. Η έκθεση θα διαρκέσει έως 17 Ιουνίου.

Η επιμελήτρια της έκθεσης, Ιωάννα Γερακίδη σημειώνει, μεταξύ άλλων, στο κείμενο της για την έκθεση: «Μέσα από μία νέα σειρά γλυπτικών και ζωγραφικών χειρονομιών και το φιλμ της Lacerate (2020), η Rafa σκιαγραφεί δομές εξουσιαστικές που έχουν επιβληθεί από τον άνθρωπο στα ζώα, προσδίδοντάς τους παράλληλα μία συμβολική διάσταση. Πώς τα εργαλεία χειραγώγησης και εγκλωβισμού μπορούν να ιδωθούν ως παραβολές για τον τρόπο που οι κυριαρχικές αυτές δομές διέπουν τις διαπροσωπικές σχέσεις και τους έμφυλους ρόλους; Συριστικοί ψίθυροι λέξεων που ακόμα δεν έχουν ειπωθεί, γράμματα αγάπης και θυμού για βιωμένους θρήνους και απώλειες και στατικά νερά που αντανακλούν το βάρος της ύπαρξης ανθρώπινων και μη ανθρώπινων όντων, είναι μερικά από τα στοιχεία που συναντιούνται στην έκθεση, θέτοντας το ερώτημα: Ποια είναι η μορφή, η αίσθηση ενός κόσμου που μέσα του κατοικεί κάθε λογής οξύμωρο; Αυτές τις λεπτές ποιότητες διερευνά πολιτικά και ποιητικά η πρακτική της Janis Rafa χωρίς, ωστόσο, να αισθητικοποιεί τα αντικείμενα που έχουν χρησιμοποιηθεί ως μέσα ή εργαλεία ελέγχου. Αντιθέτως, μέσα από τις εικαστικές της χειρονομίες επισημαίνει και αντιτάσσεται στις εύθραυστες ή απότομες, προσωρινές ή διαρκείς, ασκήσεις εξουσίας, όταν στο πλαίσιά τους η συναίνεση δεν μπορεί να εκφραστεί και οι φωνές των όντων που τις βιώνουν δεν βρίσκουν χώρο να ακουστούν.

Μέσα από τις παραπάνω θέσεις, το Riddles for Resilient Tongues δημιουργεί μία χωρογραφία στην οποία καλούμαστε ως θεατές να απομάθουμε το εξουσιαστικό και κανονικοποιημένο βλέμμα, να βρούμε νέους τρόπους συνύπαρξης. Χωρίς να απορρίπτει τις ηδονικές ποιότητες των αντικειμένων αυτών ως εργαλειακό μέρος της αμοιβαίας, ερωτικής επιθυμίας, το Riddles for resilient tongues είναι μια πράξη πεισματικής αντίστασης σε μηχανισμούς καταπίεσης, μια πρόσκληση ενεργής παρατήρησης της αλλότητας μέσα μας, μία χειρονομία φροντίδας των πληγών μας».

Η Τζάνις Ραφαηλίδου (γεν. 1984, Ελλάδα) ζει και εργάζεται μεταξύ ‘Αμστερνταμ και Αθήνας. Ήταν μέλος του residency Rijksakademie (Ολλανδία, 2013-2014) και fellow του Artworks (Ελλάδα, 2020). Η δουλειά της παρουσιάστηκε πέρυσι στην 59η Μπιενάλε της Βενετίας, The Milk of Dreams, σε επιμέλεια της Cecilia Alemani (2022). Η πρακτική της περιλαμβάνει φιλμ, βίντεο, γλυπτική και ζωγραφική, όπου το μη-ανθρώπινο, μη-λογοκεντρικό στοιχείο χρησιμοποιείται προκειμένου να αποκαλύψει πολιτικές και ηθικές διαστάσεις, ως ένα άλλο είδος αρχαιολογίας. Το έργο της έχει υποστηριχθεί από το ART for the World, το Fondazione In Between Art Film, το ART for the World, το Mondriaan Fund, το Netherland Film Fund και το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου.