ΜΕΡΙΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ: Μεγάλες ανατροπές σε αμοιβές και υπερωρίες

Νέα δεδομένα στις εργασιακές σχέσεις επιχειρεί να διαμορφώσει η κυβέρνηση με σημαντικές αλλαγές στη μερική απασχόληση, που οδηγούν σε αύξηση αμοιβής στην υπερωριακή απασχόληση.

Οι αλλαγές που θα γίνουν θα αλλάξουν άρδην το τοπίο στην αγορά εργασίας, καθώς αφορούν τις κλαδικές συμβάσεις και τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών για να υπάρξουν αυξήσεις στους μισθούς.
Το «κουβάρι» θα ξεδιπλωθεί σε πρώτη φάση μέσω του νέου αναπτυξιακού νομοσχεδίου που παίρνει άμεσα το δρόμο για τη Βουλή και σύντομα θα αποτελεί νόμο του Κράτους.
Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι θέλει να ενισχύσει την πλήρη απασχόληση, αλλά η αντιπολίτευση και τα συνδικάτα ετοιμάζονται για «πόλεμο», με τον ΣΥΡΙΖΑ να καταγγέλλει πολιτική-κόλαφο για τα εργασιακά δικαιώματα.
Ας δούμε λοιπόν πως θα διαμορφωθεί άμεσα στην αγορά εργασίας, καθώς το «πακέτο» των αλλαγών, εκτείνεται από το ασφαλιστικό έως τα συνδικαλιστικά δικαιώματα μεταξύ των οποίων και αυτό της απεργίας.

Υπερωρίες
Οι πρώτες σημαντικές αλλαγές αφορούν όσους εργάζονται με καθεστώς μερικής απασχόλησης, οι οποίοι θα δουν αύξηση στην αμοιβή τους για κάθε επιπλέον ώρα που βρίσκονται στη δουλειά τους.
Στην περίπτωση μάλιστα που δεν δηλωθεί εντός οκτώ ημερών στο Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) η σύμβαση μερικής απασχόλησης, τότε αυτομάτως μετατρέπεται σε πλήρους.
Οι ρυθμίσεις που αφορούν στις ευέλικτες μορφές εργασίας, προβλέπουν αύξηση στο 12%, το κόστος για κάθε επιπλέον ώρα απασχόλησης των εργαζομένων με συμβάσεις μερικής απασχόλησης.
Η σχετική ρύθμιση προβλέπει τα εξής:

• Εάν υπάρχει ανάγκη για πρόσθετη εργασία πέρα από αυτή που έχει συμφωνηθεί ο εργαζόμενος έχει υποχρέωση να την παράσχει.
• Τυχόν άρνηση του θα ήταν αντίθετη με την καλή πίστη.
• Εάν παρασχεθεί εργασία πέραν της συμφωνημένης, ο μερικώς απασχολούμενος εργαζόμενος δικαιούται αντίστοιχης αμοιβής με προσαύξηση 12% επί της συμφωνηθείσας αμοιβής για κάθε επιπλέον ώρα εργασίας που θα παράσχει.

Άρνηση
Το ερώτημα που τίθεται είναι εάν ο μερικώς απασχολούμενος μπορεί να αρνηθεί την παροχή εργασίας πέραν της συμφωνημένης,  με δεδομένη την κατάσταση που επικρατεί στην αγορά εργασίας.
Ωστόσο με βάση τις διατάξεις του νέου νομοσχεδίου, ο εργαζόμενος μπορεί να αρνηθεί στην περίπτωση κατά την οποία η πρόσθετη εργασία λαμβάνει χώρα κατά συνήθη τρόπο.
Σε κάθε περίπτωση η πρόσθετη εργασία δύναται να πραγματοποιηθεί, κατ’ ανώτατο όριο μέχρι τη συμπλήρωση του πλήρους ημερήσιου ωραρίου του συγκρίσιμου εργαζομένου.

Ευέλικτες μορφές
Τα δεδομένα αλλάζουν άρδην στις επιχειρήσεις στις οποίες εργάζονται  περισσότερα από 20 άτομα, καθώς είναι πολύ πιθανό να κυριαρχήσουν οι ευέλικτες μορφές εργασίας .
Ειδικότερα, ο  πλήρως απασχολούμενος σε τέτοιες επιχειρήσεις, μπορεί να δει τη σύμβασή του να αλλάζει -εάν το ζητήσει ή αναγκαστεί να το ζητήσει- και η σύμβασή του από πλήρης να μετατραπεί σε μερική.
Οι εργαζόμενοι αυτοί έχουν σε κάθε περίπτωση το δικαίωμα επανόδου σε πλήρη απασχόληση, εκτός αν η άρνηση του εργοδότη δικαιολογείται από τις επιχειρησιακές ανάγκες.
Ο εργαζόμενος στην αίτησή του πρέπει να προσδιορίζει τη διάρκεια της μερικής απασχόλησης και το είδος της.
Στην περίπτωση κατά την οποία ο εργοδότης δεν απαντήσει εγγράφως μέσα σε ένα μήνα θεωρείται ότι το αίτημα του εργαζόμενου έχει γίνει δεκτό.

Δικαιώματα
Αλλαγές υπάρχουν και στα δικαιώματα των μερικώς απασχολούμενων, οι οποίοι στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων αποτελούν τους «παρίες» των επιχειρήσεων άνω των 20 ατόμων.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, ο μερικώς απασχολούμενος, επί προσφοράς εργασίας με ίσους όρους από μισθωτούς της ίδιας κατηγορίας, έχει δικαίωμα προτεραιότητας για πρόσληψη πλήρους απασχόλησης στην ίδια επιχείρηση.
Ειδικότερα:

• Ο χρόνος της μερικής απασχόλησης λαμβάνεται υπόψη ως χρόνος προϋπηρεσίας όπως και για τον συγκρίσιμο εργαζόμενο.
• Για τον υπολογισμό της προϋπηρεσίας αυτής, μερική απασχόληση που αντιστοιχεί στο νόμιμο ή συμβατικό ημερήσιο χρόνο του συγκρίσιμου εργαζόμενου αντιστοιχεί σε μία ημέρα προϋπηρεσίας.

Σύμβαση εργασίας
Εργοδότης και εργαζόμενος , μπορούν να συμφωνήσουν  στο είδος της σύμβασης που επιθυμούν -ημερήσια, εβδομαδιαία, 15θήμερη, ή μηνιαία εργασία, για ορισμένο ή αόριστο χρόνο.
Σε κάθε περίπτωση η σύμβαση που θα έχει έγγραφο χαρακτήρα, πρέπει να είναι μικρότερης διάρκειας από την κανονική (μερική απασχόληση).
Εάν όμως η συμφωνία αυτή δεν καταρτιστεί εγγράφως ή δεν γνωστοποιηθεί εντός οκτώ ημερών από την κατάρτισή της στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας, τεκμαίρεται η πλήρης απασχόληση του μισθωτού.

Εκ περιτροπής εργασία
Κατά την κατάρτιση της σύμβασης εργασίας ή ακόμη και κατά τη διάρκειά της, ο εργοδότης και ο μισθωτός μπορούν με έγγραφη ατομική σύμβαση να συμφωνήσουν κάθε μορφή απασχόλησης εκ περιτροπής.
Εκ περιτροπής θεωρείται η απασχόληση κατά λιγότερες ημέρες την εβδομάδα ή κατά λιγότερες εβδομάδες το μήνα ή κατά λιγότερους μήνες το έτος ή και συνδυασμός αυτών κατά πλήρες ημερήσιο ωράριο εργασίας.
Στην περίπτωση κατά την οποία περιοριστούν οι δραστηριότητες, τότε ο εργοδότης μπορεί αντί να καταγγείλει τη σύμβαση να επιβάλλει σύστημα εκ περιτροπής απασχόλησης στην επιχείρηση του.
Ειδικότερα:

• Η διάρκεια της δεν μπορεί να υπερβαίνει τους εννέα μήνες στο ίδιο ημερολογιακό έτος, μόνο εάν ο εργοδότης προβεί σε ενημέρωση και διαβούλευση με τους νόμιμους εκπροσώπους των εργαζομένων.
• Αν η συμφωνία δεν καταρτιστεί εγγράφως ή εάν η απόφαση του εργοδότη δεν γνωστοποιηθούν εντός οκτώ ημερών από την κατάρτιση ή τη λήψη τους στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας, τεκμαίρεται η πλήρης απασχόληση του μισθωτού.

Αργίες, Κυριακές
Όσον αφορά σε απασχόληση κατά την Κυριακή ή άλλη ημέρα αργίας, ως και η νυκτερινή εργασία συνεπάγεται καταβολή της νόμιμης προσαύξησης.
Αν η μερική απασχόληση έχει καθοριστεί με ημερήσιο ωράριο μικρότερης διάρκειας από το κανονικό, η παροχή της συμφωνημένης εργασίας πρέπει να είναι συνεχόμενη και μία φορά την ημέρα.
Η διάταξη αυτή δεν εφαρμόζεται:

• Στους οδηγούς αυτοκινήτων μεταφοράς μαθητών, νηπίων και βρεφών και στους συνοδούς αυτών που εργάζονται στα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, στους παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς και στα νηπιαγωγεία.
• Στους καθηγητές που εργάζονται στα φροντιστήρια ξένων γλωσσών και μέσης εκπαίδευσης.

Απεργίες
Πολύς λόγος έχει γίνει και για τη δυνατότητα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας των συνδικαλιστών, για τη λήψη αποφάσεων που αφορούν στην απεργία.
Η αλήθεια είναι ότι έως τώρα, η απόφαση για απεργία λαμβάνονταν από έναν πολύ μικρό αριθμό εργαζομένων, ενώ η συντριπτική πλειονότητα δεν έπαιρνε μέρος.
Με την ηλεκτρονική ψηφοφορία τα δεδομένα αλλάζουν άρδην, άλλα ουδείς είναι σε θέση για την ώρα τουλάχιστον εάν θα προχωρήσει το σχέδιο, λόγω των προβλημάτων που θα υπάρξουν με τα προσωπικά δεδομένα.
Στο πλαίσιο αυτό πάντως δημιουργούνται:

• Ηλεκτρονικό Μητρώο για συνδικαλιστικές οργανώσεις εργαζομένων αλλά και εργοδοτών.
• Εθνικό Μητρώο Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, όπου θα είναι αναρτημένες όλες οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας (επιχειρησιακές, κλαδικές αλλά και οι διαιτητικές αποφάσεις).

Ετήσια άδεια
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι είναι άκυρη τυχόν καταγγελία της σύμβασης εργασίας, λόγω μη αποδοχής από τον μισθωτό εργοδοτικής πρότασης για μερική απασχόληση.
Επίσης, οι μερικώς απασχολούμενοι μισθωτοί έχουν δικαίωμα ετήσιας άδειας, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τους συναδέλφους τους, οι οποίοι εργάζονται με πλήρη απασχόληση.
Το επίδομα αδείας προκύπτει με βάση τις αποδοχές που θα ελάμβαναν εάν εργάζονταν κατά το χρόνο της αδείας τους, για τη διάρκεια της οποίας εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις των σχετικών νόμων.
Στους εργαζόμενους που καλύπτονται από σύμβαση ή σχέση εργασίας με Μερική απασχόληση παρέχονται:

• Δυνατότητες συμμετοχής στις δραστηριότητες της επαγγελματικής κατάρτισης που εφαρμόζει η επιχείρηση υπό συνθήκες ανάλογες με εκείνες που αφορούν τους εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης και αορίστου χρόνου.
• Οι ίδιες κοινωνικές υπηρεσίες που υπάρχουν στη διάθεση των άλλων εργαζόμενων στην επιχείρηση.

Κλαδικές συμβάσεις
Οι αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις πάντως δεν αφορούν μόνο το καθεστώς  μερικής απασχόλησης, καθώς εκτείνονται και στις κλαδικές συμβάσεις που επηρεάζουν το σύνολο των απασχολούμενων.
Με το νέο νομοσχέδιο, ορίζεται η λεγόμενη εισαγωγή ρήτρας εξαίρεσης από την υποχρεωτική εφαρμογή μιας κλαδικής σύμβασης.
Η ρύθμιση αυτή αφορά επιχειρήσεις οι οποίες αντιμετωπίζουν πρόβλημα βιωσιμότητας, είναι υπερχρεωμένες ή σε διαδικασία αναδιάρθρωσης και έχει ως βασική προϋπόθεση ότι δεν θα προχωρήσουν σε απολύσεις.

Καθυστέρηση πληρωμών
Τυχόν καθυστέρηση καταβολής των δεδουλευμένων για περισσότερους από 2 μήνες θα θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας των εργαζόμενων στον ιδιωτικό τομέα.
Επίσης, προβλέπεται καταγραφή στο σύστημα Εργάνη των εργαζομένων με «μπλοκάκι» και εργόσημο, ενώ αλλαγές αναμένονται και στη διαδικασία μονομερούς προσφυγής των εργαζομένων στον OMEΔ.

Αυξήσεις μισθών
Το κυβερνητικό σχέδιο προβλέπει και αυξήσεις μισθών, με τη σταδιακή μείωση των εισφορών για τους μισθωτούς με πλήρη απασχόληση από το δεύτερο εξάμηνο του 2020 και έως το 2023.
Με βάση τους υπολογισμούς που έχουν γίνει, τον πρώτο χρόνο, δηλαδή το 2020, οι ετήσιες αυξήσεις θα είναι μικρές και θα ξεκινούν από τα 40 ευρώ για χαμηλόμισθους και θα φτάνουν έως τα 270 ευρώ.
Ωστόσο, τα επόμενα χρόνια οι αυξήσεις θα είναι μεγαλύτερες καθώς για τους χαμηλόμισθους μπορεί να φτάσουν ετησίως έως τα 217 και για τους υψηλόμισθους να αγγίξουν και τα 1.700.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας αντίστοιχης ρύθμισης για ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες που έχουν ψηλά εισοδήματα.

Αποκλεισμός
Προβλέπεται επίσης, επαναφορά του αποκλεισμού των εργοδοτών οι οποίοι δεν είναι συνεπείς, από την υποβολή Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων.
Δίνεται ακόμη, η δυνατότητα υποβολής αίτησης στο ΚΕΑΟ σε δεύτερη φάση, ακόμη και μετά τον Σεπτέμβριο, για οφειλέτες-ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες.
Βασική όμως προϋπόθεση για κάτι τέτοιο είναι να υποβάλουν αίτηση για την υπαγωγής στη ρύθμιση των 120 δόσεων, έως και την καταληκτική ημερομηνία που είναι η 30 Σεπτεμβρίου.