Στη σύνταξη με πλασματικά

Σε κατάσταση συναγερμού βρίσκονται χιλιάδες εργαζόμενοι που ετοιμάζονται να εγκαταλείψουν τον εργασιακό τους βίο και να βγουν στη σύνταξη με όσο το δυνατόν μεγαλύτερες απολαβές.

Η μεγάλη έξοδος αφορά εργαζόμενους που έχουν κλείσει την ηλικία των πενήντα ετών και οι οποίοι φοβούνται ότι οι εξελίξεις που δρομολογούνται στο ασφαλιστικό σύστημα θα είναι αρνητικές για τους ίδιους.
Ο αριθμός των αιτήσεων συνταξιοδότησης για το 2024, είναι ιδιαίτερα αυξημένος, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα οι ειδικοί στην κοινωνική ασφάλιση να μιλούν για ρεκόρ διετίας.
Τα στοιχεία μάλιστα δείχνουν ότι οι αιτήσεις συνταξιοδότησης στον ΕΦΚΑ έχουν αγγίξει τις 200.000, με ότι αυτό συνεπάγεται για το ασφαλιστικό σύστημα, σε μια ιδιαιτέρως κρίσιμη συγκυρία.

Στον ΕΦΚΑ έχει σημάνει συναγερμός, καθώς:

– το κόστος των νέων συνταξιοδοτήσεων θα ξεπεράσει τα 500 εκατ. ευρώ, από 420 εκατ. ευρώ που είχε προϋπολογιστεί,

– η ανοδική τάση αναμένεται να συνεχιστεί το 2025, όπου η εκτίμηση της δαπάνης για νέες συνταξιοδοτήσεις ανεβαίνει στα 600 εκατ. ευρώ.

Όπως γίνεται αντιληπτό διαμορφώνεται μια εκρηκτική κατάσταση στα ασφαλιστικά ταμεία και κυρίως στον ΕΦΚΑ με ότι αυτό συνεπάγεται για τη βιωσιμότητά τους, σε μια εξαιρετικά κρίσιμη συγκυρία.
Στο ερώτημα που οφείλεται το κύμα μαζικών συνταξιοδοτήσεων η απάντηση έχει σχέση με τη μαζική φυγή έξοδο των ασφαλισμένων που έχουν γεννηθεί έως το 1964 και η πρόβλεψη είναι πως θα συνεχιστεί για τουλάχιστον μία δεκαετία.

Έκθεση ΟΟΣΑ
Ο μεγάλος φόβος που οδηγεί στην έξοδο χιλιάδες ασφαλισμένους, έχει σχέση με τα σενάρια που βλέπουν το φως της δημοσιότητας για αύξηση των ορίων ηλικίας για συνταξιοδότηση που έχουν ενταθεί το τελευταίο διάστημα.
Με βάση όσοι ισχύουν στο ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα η σύνδεση των ορίων ηλικίας με το προσδόκιμο ζωής θα εξεταστεί το 2026 και εάν διαπιστωθεί ότι έχει αυξηθεί, τότε θα αυξηθούν και τα όρια ηλικίας από 1/1/2027.
Η ίδια διαδικασία θα επαναλαμβάνεται κάθε τρία χρόνια, οπότε στα τέλη του 2029 θα εξεταστεί αν και πόσο ανέβηκε το προσδόκιμο ζωής ώστε να αποφασιστεί εκ νέου η αύξηση στα όρια ηλικίας το 2030 και το 2033.
Ειδικοί στην κοινωνική ασφάλιση τονίζουν ότι τα νέα όρια ηλικίας, αφορούν τους ασφαλισμένους που είναι σήμερα από 50 έως 55 ετών και θέλουν από 7 έως 12 χρόνια για να πιάσουν τα 62 έτη και να φύγουν με 40 χρόνια δουλειάς.
Η συγκεκριμένη κατηγορία είναι πολύ πιθανό να βρεθεί αντιμέτωπο με τον εφιάλτη μίας ή και δύο αυξήσεων στα όρια ηλικίας κάτι που σημαίνει ότι το δικαίωμα για σύνταξη στα 62 δεν θα ισχύει μετά το 2027.
Το μοντέλο που φαίνεται πιθανό για την Ελλάδα σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ έχει σχέση με την αναλογία 1 προς 1 δηλαδή για κάθε 1 έτος που θα αυξάνει το προσδόκιμο, θα αυξάνονται κατά 1 έτος και τα όρια ηλικίας.
Σε κάθε περίπτωση η αύξηση του προσδόκιμου ζωής φέρνει στο τραπέζι το θέμα της αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, ενώ υπάρχουν ακόμη δύο σενάρια στο πρότυπο ευρωπαϊκών χωρών που ακολουθούν το ίδιο σύστημα.

Σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της Eurostat, η Ελλάδα το 2030 θα πρέπει να αυξήσει:

-το όριο των 67 ετών για πλήρη σύνταξη στα 68,5 και

-το όριο των 62 ετών με 40 χρόνια δουλειάς στα 63,5.

Τα πράγματα είναι χειρότερα για τις γυναίκες λόγω του μεγαλύτερου προσδόκιμου ζωής, καθώς η υπόδειξη είναι να αυξηθεί το όριο ηλικίας το 2030 κατά ένα μήνα περισσότερο, στα 68,6 και στα 63,6 για πρόωρη συνταξιοδότηση.
Όσον αφορά στις δημογραφικές προβολές, αυτές δείχνουν ότι το μέλλον είναι ακόμη πιο δυσοίωνο, καθώς το 2050 το γενικό όριο ηλικίας στη χώρα μας θα πρέπει να φτάσει στα 70,5 έτη και με πρόωρη στα 65,5 έτη.

Και τώρα τι;
Το ερώτημα με βάση το νέο αρνητικό περιβάλλον που έχει σχέση με το δημογραφικό είναι τι μπορούν να κάνουν οι σημερινοί 50άρηδες, προκειμένου να μη δουλεύουν ως τα βαθιά τους γεράματα.
Η απάντηση δεν είναι εύκολη με δεδομένο ότι πολλοί από αυτούς λαμβάνουν πολύ καλούς μισθούς και είναι δύσκολο να φύγουν, αλλά από την άλλη δεν επιθυμούν να εργαστούν και έως τα 68,5 έτη που θα είναι τα όρια ηλικίας στο 2030.
Πρόκειται όπως γίνεται αντιληπτό για έναν δύσκολο γρίφο, η λύση του οποίου απαιτεί σκέψη, καθώς η οποιαδήποτε λάθος απόφαση μπορεί να τινάξει στον αέρα κάθε έννοια οικογενειακού προγραμματισμού.

Η λύση
Για όσους είναι κοντά στη σύνταξη η λύση που προκρίνουν οι ειδικοί στην κοινωνική ασφάλιση δεν είναι άλλη από την αναγνώριση πλασματικών ετών, που έχει και θετικά και αρνητικά.
Το θετικό είναι ότι δίνουν τη δυνατότητα στους ασφαλισμένους να βγουν πολύ πιο γρήγορα στη σύνταξη και να αποφύγουν τα νέα όρια ηλικίας, καθώς ούτε το 2027, ούτε και το 2030 είναι πολύ μακριά.
Το αρνητικό όμως είναι ότι απαιτείται ένα καλό κομπόδεμα για όσους πάρουν την απόφαση, ιδίως για όσους θέλουν να βγουν στη σύνταξη ακόμη και εννέα χρόνια νωρίτερα από το κανονικό.
Το γεγονός πάντως ότι η πλειοψηφία των ασφαλισμένων, περίπου 6 στους 10 βγαίνει νωρίτερα κάνοντας χρήση των διατάξεων των πλασματικών ετών, δείχνει ότι πρόκειται για λύση που είναι πάντα πάνω στο τραπέζι.
Το μεγάλο πλεονέκτημα της λύσης έχει σχέση με το γεγονός ότι με τα πλασματικά έτη, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν και να συμπληρώνουν τα απαραίτητα 40 χρόνια εργασίας και να εξασφαλίσουν υψηλότερη σύνταξη.

Κόστος εξαγοράς
Όσον αφορά στο κόστος εξαγοράς των πλασματικών για τους μισθωτούς είναι της τάξης του 20% επί του μισθού κατά το μήνα υποβολής της αίτησης ή του τελευταίου 12μήνου εφόσον δεν υπάρχει σταθερή απασχόληση.
Το ενδιαφέρον στοιχείο για όσους επιλέξουν την αναγνώριση πλασματικών ετών είναι ότι σε περιπτώσεις ανεργίας ή μερικής απασχόλησης, ο υπολογισμός γίνεται με εισφορά 20% επί του εκάστοτε κατώτατου μισθού.
Στο Δημόσιο τo κόστος της εξαγοράς εξισώθηκε στο 20% από 1/1/2020 και για τους δημοσίους υπαλλήλους οι οποίοι είχαν το προνόμιο τα προηγούμενα χρόνια να εξαγοράζουν πλασματικά φθηνότερα.

Ωστόσο, για τις αιτήσεις:

-έως τις 31/12/2016, το κόστος είναι 6,67%,

-του 2017 το κόστος είναι 10%,

-του 2018 είναι 13,34%, και

-του 2019 16,67%.

Παραδείγματα
Εάν κάποιος εργαζόμενος έχει αποδοχές 2000 ευρώ το μήνα και ποσοστό εισφοράς ως 20%, τότε το συνολικό κόστος για αναγνώριση πλασματικής ασφάλισης κοστίζει συνολικά 19.905 ευρώ και μπορεί να κατανεμηθεί ως εξής:

-Τέσσερα (4) χρόνια σπουδών-48 μήνες Χ 214,69 ευρώ=10.305 ευρώ.

-Δύο(2)χρόνια στρατιωτικής θητείας-24 μήνες Χ400 ευρώ =9.600 ευρώ

-Ένα (1) έτος ανεργίας = δωρεάν.

Ωστόσο, το προνόμιο της φθηνότερης εξαγοράς παραμένει για όσους υπέβαλαν σχετική αίτηση τα προηγούμενα έτη, καθώς αυτοί έχουν κατοχυρώσει την εξαγορά με κόστος που ίσχυε την χρονιά υποβολής της αίτησης.
Έτσι, δημόσιος υπάλληλος με αποδοχές 1350 ευρώ το μήνα και ποσοστό εισφοράς 6,67% , τα 4 έτη σπουδών θα κοστίσουν 10.305 ευρώ(48 μήνες Χ214,69%) και τα 2 έτη στρατιωτικής θητείας( 24 μήνες Χ90 ευρώ=2.160 ευρώ).

Καταβολή ποσών
Η καταβολή του ποσού της εξαγοράς μπορεί να γίνει με τρεις τρόπους, κάτι που σημαίνει είτε άμεσα είτε με δόσεις, είτε με παρακράτηση μέρους της σύνταξης.

Ειδικότερα:
Α. Εφάπαξ, μέσα σε τρεις μήνες από την κοινοποίηση της απόφασης αναγνώρισης με έκπτωση 2% για κάθε έτος εξαγοράς. Εξαγορά χρόνου που υπολείπεται του ενός έτους δεν τυγχάνει έκπτωσης.
Β. Σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις, ανάλογα με τον αριθμό των μηνών που αναγνωρίζονται (Τόσες δόσεις όσοι οι μήνες που αναγνωρίζονται). Σε περίπτωση εκπρόθεσμης καταβολής δόσης, το ποσό αυτής επιβαρύνεται με τα προβλεπόμενα πρόσθετα τέλη.
Γ. Σε περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή προσαύξησης του ποσού της σύνταξης το ποσό εξαγοράς παρακρατείται κάθε μήνα από τη σύνταξη και μέχρι την εξόφληση, ποσό ίσο με το ¼ του ποσού της σύνταξης.

Υποβολή αίτησης
Ο κάθε ασφαλισμένος μπορεί να υποβάλλει σχετική αίτηση οποτεδήποτε πριν ή ακόμα και ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησής σας, σε καμία όμως περίπτωση μετά την ημερομηνία της αίτησης συνταξιοδότησης.
Η υποβολή αίτησης γίνεται στην Τοπική Διεύθυνση e-ΕΦΚΑ του τόπου κατοικίας σας και εάν είστε ελεύθερος επαγγελματίας (πρώην ΟΑΕΕ) στον τόπο που είναι η επαγγελματική σας έδρα.

Κρίσιμα μεγέθη
Η προσμέτρηση του χρόνου απουσίας από την εργασία λόγω κύησης και λοχείας, και των ημερών επιδότησης λόγω ασθένειας ή τακτικής ανεργίας, λαμβάνεται υπόψη αποκλειστικά για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος.
Πρόκειται για ένα πολύ κρίσιμο μέγεθος, καθώς δεν αφορά στον προσδιορισμό του δικαιούμενου ποσού σύνταξης, κάτι που σημαίνει ότι δεν απαιτείται η καταβολή οποιουδήποτε ποσού εκ μέρους του ασφαλισμένου.
Για ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες που θα εξαγοράσουν πλασματικά έτη ασφάλισης, ο κάθε μήνας κοστίζει όσο η μηνιαία εισφορά για τον κλάδο σύνταξης, με βάση τις ασφαλιστικές κατηγορίες που έχουν επιλέξει.
Η εξαγορά πλασματικών, όπως χρόνος για τα τέκνα, σπουδές, τα κενά ασφάλισης αλλά και τη στρατιωτική θητεία των ανδρών εξακολουθεί να αποτελεί «διαβατήριο» για την έξοδο στη σύνταξη έως και εννέα χρόνια νωρίτερα.
Οι νέοι μετά το 1993 ασφαλισμένοι βοηθιούνται από τα πλασματικά να συμπληρώσουν τα 40 έτη και έτσι να κατεβάσουν το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 67 στα 62, κερδίζοντας επίσης μεγαλύτερη σύνταξη.
Οι “παλαιοί” ασφαλισμένοι, αυτοί δηλαδή που μπήκαν στην αγορά εργασίας πριν από το 1993 μπορούν να βγουν στη σύνταξη πριν από τα 67 ή τα 62 έτη, με την χρήση πλασματικών ετών.
Το κρίσιμο στοιχείο είναι να συμπληρώνονται τα έτη ασφάλισης έως το 2012, προκειμένου υπό κάποιες πολύ συγκεκριμένες προϋποθέσεις να συνταξιοδοτηθούν πριν από τα γενικά όρια ηλικίας.