Ο ΣΠΑΥ στη μάχη για ασφαλή δάση και πόλεις τη φετινή αντιπυρική πέριοδο

Συνεδρίαση με αφορμή την πρόσφατη πυρκαγιά στη Βούλα πραγματοποίησε ο ΣΠΑΥ αναλύοντας το σχεδιασμό του για τη φετινή αντιπυρική περίοδο.

Στο σχετικό δελτίο τύπου αναφέρονται αναλυτικά τα εξής:

“H πυρκαγιά της 4ης Ιουνίου 2022, που ξεκίνησε από τη Γλυφάδα και κατέκαψε 4.322 στρέμματα στον νότιο Υμηττό, απέδειξε για μία ακόμα φορά ότι ο Υμηττός, όπως και κάθε βουνό, μπορεί να δεχτεί μια μεγάλη καταστροφή με πληθώρα αρνητικών επιπτώσεων ως προς τη χλωρίδα και την πανίδα του οικοσυστήματος αλλά και ως προς τις περιουσίες και τις ανθρώπινες ζωές.

Παρά τις μεγάλες προσπάθειες των πυροσβεστών, των πιλότων, των εθελοντών, των μηχανισμών Πολιτικής Προστασίας των Δήμων – Μελών του ΣΠΑΥ, της τοπικής αυτοδιοίκησης συνολικά και όλων όσων έσπευσαν να συνδράμουν με δυνάμεις που απέτρεψαν την απώλεια ανθρώπινης ζωής ή τις μεγάλες υλικές καταστροφές,  εντούτοις η ζημιά που υπέστη το δασικό οικοσύστημα είναι μεγάλη και ανέδειξε σοβαρές παθογένειες στη διαχείριση των δασικών πυρκαγιών εν γένει. Επειδή λοιπόν είμαστε στην αρχή μιας ιδιαίτερα απαιτητικής αντιπυρικής περιόδου και επειδή κάθε δέντρο που καίγεται αποτελεί μια μεγάλη πληγή για κάθε βουνό στην ολότητά του, επανερχόμαστε ως Σύνδεσμος Προστασίας & Ανάπτυξης του Υμηττού εκφράζοντας την κοινή μας αγωνία και υπενθυμίζοντας μια σειρά ζητημάτων που είχαμε καταθέσει τον Νοέμβριο στο Forum του ΣΠΑΥ.

Τα προβλήματα που προκάλεσε η φετινή έντονη χιονόπτωση “ΕΛΠΙΣ” στην Αττική, αθροιστικά με τα προβλήματα που είχε επιφέρει η κακοκαιρία ‘’Μήδεια’’ τον χειμώνα του 2021, έχουν δημιουργήσει συνθήκες που επιβαρύνουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τα δασικά οικοσυστήματα της Αττικής, λόγω της τεράστιας ποσότητας βιομάζας που έχει συσσωρευθεί, σπασμένα κλαδιά, πεσμένα δέντρα και απροσπέλαστους δασικούς δρόμους. Για τον λόγο αυτό, στις 7/2/22, ως σύνδεσμος, αποστείλαμε επιστολή προς τον Πρωθυπουργό με τίτλο ‘’Ο Υμηττός Εκπέμπει SOS’’.

Παρόλο που ο ρόλος του ΣΠΑΥ είναι επικουρικός της δασικής υπηρεσίας, πολλές φορές αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες που ξεπερνούν τις αρμοδιότητες και τις δυνατότητές μας με στόχο την ενίσχυση των μέτρων πρόληψης για τη θωράκιση του Υμηττού αλλά και την ανάπτυξή του ως πνεύμονα πρασίνου. Με τους δικούς μας περιορισμένους πόρους, όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος, ριχτήκαμε αμέσως στη μάχη της πρόληψης και ξεκινήσαμε εγκαίρως όλες τις εργασίες που είχαμε δεσμευτεί να υλοποιήσουμε από τη μεριά μας στους 10 Δήμους – Μέλη του ΣΠΑΥ (καθαρισμούς, αποψιλώσεις, συντήρηση υδραυλικών συστημάτων, γέμισμα δεξαμενών ελικοπτέρων, παραγγελία πυροσβεστικού εξοπλισμού και μέσων ατομικής προστασίας για τους εθελοντές κ.α.). Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι καθοριστικό ρόλο στο συμβάν στη Βούλα έπαιξε η συντήρηση, η αποψίλωση και ο καθαρισμός του δασικού δρόμου στη θέση Κρεμαστός Λαγός που οδηγεί στο πεδίο βολής της σχολής Ευελπίδων και στο Χέρωμα της Βάρης. Σημείο όπου αναπτύχθηκαν δυνάμεις Πυροσβεστικές, Εθελοντικές, υδροφόρες του ΣΠΑΥ και των Δήμων. Έργο πρόληψης που εκτέλεσε ο ΣΠΑΥ, με ιδίους πόρους και στο σωστό χρόνο. Στο σημείο αυτό να σημειωθεί ότι ο Δήμος Γλυφάδας με απόφαση του Δημοτικού του Συμβουλίου τον Δεκέμβριο του 2021 αποφάσισε να αποχωρήσει από τον Σύνδεσμο των 11 Δήμων που συμμετείχε επί σειρά ετών αναφέροντας ότι θα υλοποιήσει από μόνος του όλες τις εργασίες πρόληψης στο τομέα του, που τελικά, στο σημείο που εκδηλώθηκε η πυρκαγιά, δεν είχε υλοποιηθεί επιμελώς όπως έκανε ο ΣΠΑΥ τα προηγούμενα χρόνια.

Παράλληλα, για πρώτη φορά ανακοινώθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αντιπυρικής προστασίας των δασών με σημαντικές παρεμβάσεις πρόληψης, όμως στις αρχικές ανακοινώσεις δεν περιελάβανε τον Υμηττό. Άμεσα ο ΣΠΑΥ προέβη σε επιστολή διαμαρτυρίας προς το ΥΠΕΝ και στη συνέχεια αφού έγινε η ένταξη του όρους Υμηττός στο πρόγραμμα προστασίας δασών, στις 3/2/2022 πραγματοποιήθηκε τηλεδιάσκεψη με εκπροσώπους του Υπουργείου, της δασικής υπηρεσίας και του ΣΠΑΥ όπου ζητήθηκε από τον ΣΠΑΥ εντός μίας ημέρας να αποσταλούν στοιχεία για την περιοχή του Υμηττού για κλαδεύσεις και συντήρηση δασικών οδών. Ο Σύνδεσμος ανταποκρίθηκε άμεσα και στις 4/2/2022 διέθεσε όλα τα στοιχεία στο ΥΠΕΝ για να προχωρήσει η διαδικασία, και ασκώντας συνεχώς πίεση προς κάθε κατεύθυνση φτάσαμε αρχές Ιουνίου όπου τα πρώτα συνεργεία και μηχανήματα ξεκίνησαν τις παραπάνω εργασίες.
Επιπλέον έως και σήμερα ο ΣΠΑΥ έχει υποβάλει αιτήματα χρηματοδότησης σε 5 προσκλήσεις του προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης». Μέχρι και σήμερα έχει εγκριθεί και βρίσκεται σε φάση διαγωνιστικής διαδικασίας η πρόσκληση ΑΤ06 που περιλαμβάνει νέα παρατηρητήρια προφύλαξης, δεξαμενές πυρόσβεσης, 15 ολοκαίνουργια πυροσβεστικά οχήματα, 2 υδροφόρες, εξοπλισμό για τους εθελοντές, ηλεκτρονικές πινακίδες και μεγάλη καμπάνια ενημέρωσης του κοινού, με χρονικό ορίζοντα υλοποίησης την επόμενη διετία. Όμως αναφορικά με τις υπόλοιπες προσκλήσεις η έγκριση της ΑΤ08 που αφορά την ψηφιακή μετάβαση σε smart Υμηττό ήρθε πριν μερικές ημέρες, ενώ δεν έχουν έρθει οι εγκρίσεις για τις υπόλοιπες προσκλήσεις που έχουμε υποβάλει ολοκληρωμένες προτάσεις που σχετίζονται με τη δημιουργία ενός στόλου οχημάτων, με φορτηγά οχήματα αρπάγες, ηλεκτρικά λεωφορεία και μελέτες που θα δώσουν λύσεις σε πολλά προβλήματα που ταλανίζουν για χρόνια το βουνό. Πρόκειται για τις προσκλήσεις ΑΤ04, ΑΤ09 και ΑΤ12.

Με αφορμή όμως τις μεγάλες καταστροφές από τις πρώτες πυρκαγιές που σημειώθηκαν φέτος στην Αττική (Κερατέα, Σχιστό, Γλυφάδα – Βούλα – Βάρη, Κουβαράς) είναι επιτακτική ανάγκη να συνεργαστούμε ακόμα πιο αποτελεσματικά κράτος – τοπική αυτοδιοίκηση – πολίτες και να είμαστε σε συνεχή επαγρύπνηση.

Η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στον τομέα της πρόληψης έχοντας άμεση επαφή με τους δημότες και γνωρίζοντας καλύτερα από όλους τις πραγματικές ανάγκες μιας περιοχής. Αυτό που απαιτείται στην πράξη είναι η αντίστοιχη νομοθετική και οικονομική στήριξη με σύγχρονα εργαλεία και διαδικασίες για δράσεις πολιτικής προστασίας.
Εμείς σήμερα επαναφέρουμε για μία ακόμα φορά συγκεκριμένες προτάσεις που έχουμε καταθέσει για ζητήματα που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης, δεδομένου ότι διανύουμε μια ακόμα δύσκολη αντιπυρική περίοδο.

Έχει παρατηρηθεί κατ΄ επανάληψη ότι αρκετές δασικές πυρκαγιές ξεκινούν από τις εγκαταστάσεις του ΑΔΜΗΕ ή του ΔΕΔΔΗΕ.  Παρά τις εργασίες που υλοποιούν οι εν λόγω εταιρείες, είναι επιτακτική η λήψη επιπλέον μέτρων από τη μεριά τους με άμεσο και επαναλαμβανόμενο καθαρισμό όλων των εγκαταστάσεών τους και των κεραιών/πυλώνων που διέρχονται από τα δασικά οικοσυστήματα, με άμεση ενημέρωση των αντίστοιχων δήμων προκειμένου να διαπιστώνουν αν χρειάζονται επιπλέον συμπληρωματικές εργασίες και με παράλληλες ενέργειες για τη μόνωση και την υπογειοποίησή τους με ευθύνη των εταιρειών. Δεν μπορεί να χάνονται δασικές εκτάσεις από σπινθήρες των καλωδίων, από ελλιπή συντήρηση των μονωτήρων ή από αντικείμενα που ακουμπούν σε αυτά. Πρέπει να αλλάξει άρδην όλη η αντιμετώπιση του συγκεκριμένου ζητήματος.

Επιπλέον, αναφορικά με τις μελισσοκομικές εργασίες. Αν και η κείμενη νομοθεσία είναι ξεκάθαρη και προβλέπει συγκεκριμένο τρόπο εκτέλεσης των μελισσοκομικών εργασιών και σαφή μέτρα πρόληψης, επί της ουσίας σε ένα μεγάλο βαθμό τα μέτρα δεν τηρούνται.  Σε κάποιες περιπτώσεις δε, είναι ανύπαρκτα με κυψέλες θαμμένες μέσα στα ξερόχορτα, στοίβες από ξερά κλαδιά και παλέτες να δημιουργούν παράνομους φράχτες. Έχουμε σημερινές εικόνες στον Υμηττό που αποτυπώνουν το συγκεκριμένο πρόβλημα. Και δεν μπορεί  λίγοι ασυνείδητοι να λειτουργούν εις βάρος των σοβαρών μελισσοκόμων. Προτείνουμε λοιπόν ένα νέο μοντέλο διαχείρισης του συγκεκριμένου θέματος με τη δημιουργία Εθνικού Μητρώου Μελισσοκομίας από την 1η κυψέλη, πλήρως ψηφιοποιημένο, που να το αναλάβει αποκλειστικά και μόνο ένας φορέας που θα έχει πλήρη καταγραφή όλων των μελισσοκόμων σε εθνική εμβέλεια και να έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης στο μητρώο όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς. Και για τη φετινή αντιπυρική περίοδο να δοθεί στους δήμους νομοθετικά η δυνατότητα να προχωρήσουν σε άμεση απομάκρυνση των κυψελών που δεν πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις.

Αντίστοιχα οφείλουμε να πράξουμε το ίδιο και για τον τομέα της κτηνοτροφίας δημιουργώντας αντίστοιχο μητρώο τόσο των ερασιτεχνών όσο και των επαγγελματιών κτηνοτρόφων για να μη δημιουργούνται μάλιστα προβλήματα ως προς την αποκατάσταση των καμένων εκτάσεων.

Ως προς τη λειτουργία των Αυτοτελών Τμημάτων Πολιτικής Προστασίας των δήμων, με βάση τον υπάρχοντα νόμο 4662/20 απαιτείται η έκδοση κανονιστικής πράξης (Προεδρικού Διατάγματος) που θα καθορίζει το προσωπικό, τις αρμοδιότητες και τα μέσα που απαιτούνται προκειμένου να επιτυγχάνεται η όσο το δυνατόν καλύτερη και αποτελεσματικότερη λειτουργία της πολιτικής προστασίας σε τοπικό επίπεδο. Χρειαζόμαστε αυτά τα εργαλεία και τις αντίστοιχες νομοθετικές ρυθμίσεις που θα καθιστούν εφικτή τη δημιουργία μόνιμης επανδρωμένης δομής σε κάθε Δήμο της χώρας, με κατάλληλο προσωπικό που θα μπορεί να επιλέγει ο κάθε Δήμος όχι σε επίπεδο 4μηνων που ισχύει σήμερα, αλλά σε ετήσιο επίπεδο. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι δήμοι γύρω από τον Υμηττό έχουν χρηματοδοτηθεί από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους έτους 2022 για την κάλυψη των δράσεων πυροπροστασίας με τα εξής χρηματικά ποσά: Δήμος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης 52.600 ευρώ, Δήμος Βύρωνα 27.000 ευρώ, Δήμος Ελληνικού Αργυρούπολης 26.000 ευρώ, Δήμος Ζωγράφου 24.000 ευρώ, Δήμος Ηλιούπολης 27.000 ευρώ, Δήμος Καισαριανής 32.000 ευρώ, Δήμος Κρωπίας 61.600 ευρώ, Δήμος Παιανίας 40.000 ευρώ, Δήμος Παπάγου Χολαργού 38.400 ευρώ, Δήμος Αγίας Παρασκευής 24.800 ευρώ. Είναι πλέον κοινά παραδεκτό ότι για να λειτουργήσουν σωστά τα αυτοτελή τμήματα πολιτικής προστασίας των Δήμων πέρα από όλες τις παραπάνω νομοθετικές ρυθμίσεις θα πρέπει να εστιάσουμε σε αύξηση των χρηματοδοτήσεών τους για όλες τις δράσεις πυροπροστασίας με την υποχρέωση να τις υλοποιούν σε χρόνο ρεκόρ για να πετυχαίνουμε αρτιότερη και ολοκληρωμένη πρόληψη.

Για την υλοποίηση των έκτακτων μέτρων πρόληψης με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα είναι αναγκαίο να υπάρξει αυτοτελής κωδικός πολιτικής προστασίας των δήμων, με ενίσχυση των οικονομικών πόρων. Ειδικότερα, λόγω επαπειλούμενων κινδύνων προτείνουμε ο συγκεκριμένος κωδικός να λειτουργεί με εξειδίκευση πιστώσεων όπως ακριβώς κινηθήκαμε και κατά τη διάρκεια διαχείρισης της πανδημίας. Θα πρέπει επίσης ο συγκεκριμένος κωδικός να είναι άμεσα εκτελεστέος και να μην υπάρχει δυνατότητα μεταφοράς των συγκεκριμένων πόρων σε άλλους κωδικούς.

Η επόμενη πρότασή μας έχει να κάνει με τις συνέργειες και την ταχύτητα λήψης αποφάσεων σε επίπεδο πρόληψης. Είναι γεγονός ότι το υπάρχον σύστημα πρόληψης είναι δυσκίνητο, γραφειοκρατικό και εν τέλει αναποτελεσματικό. Αποτέλεσμα, σε πολλές περιπτώσεις η κάθε υπηρεσία δρα αυτόνομα και δεν υπάρχει κοινή αξιολόγηση των έργων που πρέπει να υλοποιηθούν. Ο καθένας κάνει τις δικές του εισηγήσεις. Δεν υπάρχει μια ενιαία ιεράρχηση με βάση τον βαθμό επικινδυνότητας και πολλές φορές χανόμαστε στην αλληλοκάλυψη αρμοδιοτήτων. Η αυτοδιοίκηση προσπαθεί πολλές φορές να καλύψει κενά συντάσσοντας μελέτες για έργα πρόληψης εφόσον βεβαίως μπορεί να το υποστηρίξει. Για τον λόγο αυτό προτείνουμε τη θεσμοθέτηση ενός ολιγομελούς και ευέλικτου οργάνου σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης Α’ βαθμού που θα αποτελείται από έναν εκπρόσωπο των συναρμόδιων φορέων, θα εκτελεί κοινή αυτοψία, θα προτείνει, θα εγκρίνει και θα παρακολουθεί το έργο κατά την υλοποίησή του. Με τον τρόπο αυτό κερδίζουμε κοινή αντιμετώπιση, συντονισμό, οικονομία κλίμακος και ταχύτητα που είναι και το ζητούμενο. Είναι σημαντικό να ενισχυθεί η δασική υπηρεσία και να τεθεί σε λειτουργία το δασαρχείο Υμηττού που αποτελεί πάγιο αίτημα της τοπικής αυτοδιοίκησης επί σειρά ετών.

Μετά από μια μεγάλη πυρκαγιά, όπως στην περίπτωση της Γλυφάδας και της Βούλας,  θα πρέπει να κοιτάμε αμέσως την επόμενη μέρα.  Στη λογική του Οργάνου Πρόληψης Τοπικής Αυτοδιοίκησης που παρουσιάσαμε παραπάνω, προτείνεται η άμεση αποκατάσταση των καμένων εκτάσεων με αντιδιαβρωτικά & αντιπλημμυρικά έργα, λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη τις σύγχρονες απειλές των δασών όπως η κλιματική αλλαγή και η ερημοποίηση.  Συντασσόμαστε όλοι στο πλευρό του Δημάρχου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης Γρηγόρη Κωνσταντέλλου για άμεση κήρυξη της έκτασης ως αναδασωτέας και για όλα όσα απαιτούνται να γίνουν άμεσα.

Δε θα μπορούμε να μη σταθούμε στους εθελοντές που αποτελούν τους άγρυπνους φρουρούς των δασών μας. Άνθρωποι της καθημερινότητας που αφήνουν τα σπίτια τους και αφιερώνουν από τον ελεύθερο χρόνο τους για να φυλάξουν Θερμοπύλες στα βουνά μας. Προκειμένου οι εθελοντικές oμάδες δασοπροστασίας – δασοπυρόσβεσης να είναι επιχειρησιακά αξιόμαχες, απαιτούνται μεταξύ άλλων κτηριακές υποδομές, όπως μόνιμα πυροφυλάκια, τα οποία έχουν κατασκευαστεί εδώ και χρόνια πλησίον ή ακόμα και μέσα στο βουνό, ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες επόπτευσης και άμεσης επέμβασης σε κάθε περιστατικό δασικής πυρκαγιάς. Υπάρχουν πυροφυλάκια σήμερα που δεν έχουν ρεύμα λόγω της συγκεκριμένης κατάστασης. Πρέπει λοιπόν άμεσα να βρεθεί λύση στο συγκεκριμένο ζήτημα.

Κλείνοντας, απευθύνουμε έκκληση προς τους πολίτες για επαγρύπνηση και συνεργασία προκειμένου να αποφευχθεί το οποιοδήποτε περιστατικό από αμέλεια. Ακολουθούμε πιστά τις οδηγίες της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, παρακολουθούμε τον ημερήσιο χάρτη πρόβλεψης κινδύνου πυρκαγιάς, τις ημέρες πολύ υψηλής επικινδυνότητας που όλες οι πύλες εισόδου του Υμηττού θα είναι κλειστές σεβόμαστε το συγκεκριμένο μέτρο περί απαγόρευσης της κυκλοφορίας στο βουνό, καθαρίζουμε τα οικόπεδά μας και στηρίζουμε με κάθε δυνατό τρόπο τα προληπτικά μέτρα των δήμων και των εθελοντικών ομάδων σε κάθε περιοχή.

Με την κοινή Συνέντευξη Τύπου που παραχωρούμε οι Δέκα Δήμαρχοι Μέλη του Συνδέσμου Προστασίας και Ανάπτυξης Υμηττού δείχνουμε έμπρακτα ότι είμαστε ενωμένοι, πέρα από κόμματα, χρώματα και προσωπικές φιλοδοξίες, στο κοινό μέτωπο που λέγεται ΥΜΗΤΤΟΣ και στον κοινό μας ΣΤΟΧΟ που είναι η διατήρηση του πράσινου χαρακτήρα του, η διασφάλιση της ακεραιότητάς του, η προστασία του, η αναβάθμισή του στις συνειδήσεις και στις καθημερινές συνήθειες των συμπολιτών μας. Ο ΥΜΗΤΤΟΣ μας, όπως και κάθε βουνό, θα αντέξει αν γίνουν γενναίες τομές, μη δίνοντας χώρο σε ενέργειες που τον βλάπτουν και τον απειλούν. Η φωνή μας είναι δυνατή και ο στόχος μας είναι να πετύχουμε έχοντας στο πλευρό μας το κράτος, την πολιτεία και φυσικά όλους τους συμπολίτες μας.

Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά τον Υπουργό Κλιματικής Κρίσης & Πολιτικής Προστασίας κ. Χρήστο Στυλιανίδη για τη συνεχή επικοινωνία, τη συνεργασία και την καθοδήγηση καθώς επίσης και τον Υπουργό Προστασίας του Πολίτη κ. Τάκη Θεοδωρικάκο για την άμεση κινητοποίηση όλων των δυνάμεων της ελληνικής αστυνομίας κατά τη διαδικασία της εκκένωσης που υλοποιήθηκε με παραδειγματικό τρόπο και με την έμπρακτη στήριξη των δυνάμεων της τοπικής αυτοδιοίκησης.”