Πού το πάει ο Ερντογάν: Απειλές «Σουλτάνου» στην Ελλάδα, άνοιγμα σε Δύση και Αν. Μεσόγειο

Στην κόψη του ξυραφιού ακροβατούν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις και όλες οι ενδείξεις συγκλίνουν στην εκτίμηση ότι ο Ταγίπ Ερντογάν παίζει τα… ρέστα του για να βγει από το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει.

Το αδιέξοδο και στο 64ο γύρο των διερευνητικών επαφών μεταξύ των δύο χωρών, καθιστά σαφές ότι η Άγκυρα δεν πρόκειται να κάνει βήμα πίσω και θα συνεχίσει τη στρατηγική της έντασης και των προκλήσεων

Η Αθήνα παρακολουθεί με μεγάλη προσοχή τις εξελίξεις στην γειτονική χώρα και η εκτίμηση που κυριαρχεί είναι πως δεν είναι τυχαία η επιλογή της Άγκυρας να θέσει θέμα αποστρατιωτικοποίησης νησιών του Αιγαίου. Το γεγονός μάλιστα ότι εμφανίζονται ακόμη και χάρτες, με τους οποίους ελληνικά νησιά είχαν τουρκικές ονομασίες όπως Μεντεσέ και Σαντοράλ, καθιστά σαφές, ότι η Άγκυρα εγκαινιάζει μια νέο περίοδο προκλητικών κινήσεων.

Σε κάθε περίπτωση η σύνδεση της αποστρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών του ανατολικού Αιγαίου με την ελληνική κυριαρχία επ’ αυτών, που αυθαίρετα επιχειρεί η Τουρκία, έχει θέσει σε συναγερμό την κυβέρνηση. Η πρόσφατη δήλωση του υπουργού Άμυνας Νίκου Παναγιωτόπουλου πώς «ότι απειλείται δεν αποστρατιωτικοποιείται», επιβεβαιώνει ότι η Αθήνα δε πρόκειται να υποχωρήσει σε τετελεσμένα που θέλει να δημιουργήσει η Τουρκία.

Κοινό μυστικό είναι άλλωστε ότι η αναβάθμιση των απειλών του κ. Ερντογάν έχουν σχέση με δύο βασικές διαπιστώσεις που είναι οι εξής:

Α. Η τουρκική οικονομία βρίσκεται σε τέλμα, ο πληθωρισμός «καλπάζει» και το καθεστώς Ερντογάν προσπαθεί να βρει τρόπους να στρέψει αλλού την προσοχή της κοινής γνώμης.

Β. Στον εκνευρισμό της Άγκυρας λόγω των εξαιρετικών σχέσεων της Ελλάδας με τις ΗΠΑ και την Γαλλία, η οποία αποτυπώθηκε στην αγορά των  Rafale που αλλάζει τους συσχετισμούς στο Αιγαίο.

Νέα στρατηγική

Εάν σε όλα αυτά προσθέσει κανείς και τη διεθνή απομόνωση του κ. Ερντογάν και συνολικά της Τουρκίας, γίνονται αντιληπτοί οι λόγοι για τους οποίους αλλάζει ο χαρακτήρας της εξωτερικής πολιτικής της γειτονικής χώρας.

Οι διπλωμάτες του Ερντογάν έχουν αντιληφθεί ότι πρέπει να αποκατασταθούν οι σχέσεις εμπιστοσύνης με πρώην συμμάχους τους, καθώς η απομόνωση δεν μπορεί να αλλάξει τις προοπτικές της τουρκικής οικονομίας.

Μαστίγιο- καρότο

Με δεδομένο όμως ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει από τη μια στιγμή στην άλλη, ο Τούρκος Πρόεδρος χρησιμοποιεί στρατηγική «καρότο και μαστίγιο» για να αλλάξει τους συσχετισμούς δυνάμεων.

Το «μαστίγιο» απευθύνεται προς την Ελλάδα μέσω πολεμικών απειλών και το «καρότο» στα γειτονικά προς την Τουρκία κράτη, τα οποία λόγω της επιθετικής της ρητορικής, είχαν κόψει τις επαφές μαζί της.

Αίγυπτος –Ισραήλ

Σε πρώτη φάση οι κ.κ. Ερντογάν και Τσαβούσογλου, μπορεί να μην κατάφεραν να αλλάξουν πολλά στις σχέσεις με την Αίγυπτο και το Ισραήλ, αλλά οι προσεκτικοί αναλυτές τονίζουν ότι δεν υπάρχει και τείχος.

Η κυβέρνηση Ερντογάν κατάφερε να ανοίξει «παράθυρο» συνεργασίας και με την κυβέρνηση Μπένετ στο Ισραήλ και με του Αλ Σίσι στην Αίγυπτο, για να ξαναμπεί στο παιχνίδι της Ανατολικής Μεσογείου που ήταν απομονωμένη.

ΗΑΕ

Παράλληλα, δείχνει να αποκαθιστά τις σχέσεις με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) που αποτυπώθηκε στην υπογραφή 13 συμφωνιών, μεταξύ των οποίων στην άμυνα, το εμπόριο, τη βιομηχανία και την οικονομία.

Το Αμπού Ντάμπι αντιμετώπιζε μέχρι πρότινος με μεγάλη εχθρότητα τον Τούρκο πρόεδρο, με τις δύο χώρες να είναι αντίπαλες σε διάφορα ζητήματα στη Μέση Ανατολή – ειδικά στη Λιβύη και στην κρίση με το Κατάρ.

Ωστόσο, η πρόσφατη επίσκεψη του κ. Ερντογάν στα ΗΑΕ – πρώτη στη χώρα από το 2013-, επιβεβαιώνει τη νέα στρατηγική προσέγγισης που ακολουθεί η Άγκυρα για να βγει από την απομόνωση.

Λιβύη

Όσον αφορά στη Λιβύη, ο κ. Ερντογάν συνεχίζει τη στρατηγική του μαστιγίου, στηρίζοντας τον κ. Ντμπεϊντά, που αρνείται να παραιτηθεί από πρωθυπουργός, παρά το γεγονός ότι η Βουλή δηλώνει ότι η θητεία του έληξε.

Με τον τρόπο αυτό λόγω και της στρατιωτικής ισχύος που διαθέτει, ο κ. Ερντογάν στέλνει το μήνυμα ότι δεν θα υπάρξει λύση που δε θα εξυπηρετεί τα συμφέροντα του ίδιου και της Τουρκίας.

Ε.Ε.- Ρωσία

Ο Τούρκος Πρόεδρος δεν έχει ως προτεραιότητα την ένταξη της χώρας του στην Ε.Ε. γεγονός που του δίνει τη δυνατότητα να ξεκόβει κάθε συζήτηση που έχει σχέση με τη συμμόρφωση στο ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Το «όπλο» που χρησιμοποιεί, έστω και εμμέσως, είναι πως τυχόν κατάρρευση της τουρκικής οικονομίας θα έχει τεράστιες επιπτώσεις και στις ευρωπαϊκές αγορές που κλυδωνίζονται από την ενεργειακή κρίση. Στο πλαίσιο αυτό, μπορούν να εξηγηθούν και οι χαμηλοί τόνοι από πλευράς ΕΕ, καθώς άπαντες αντιλαμβάνονται ότι η Τουρκία είναι μια μεγάλη περιφερειακή οικονομία που επηρεάζει και την Ευρώπη.

Σ’ αυτή την κρίσιμη συγκυρία, ο κ. Ερντογάν χρησιμοποιεί και τις καλές σχέσεις που έχει με τον Ρώσο Πρόεδρο Πούτιν με την  προμήθεια των ρωσικών S-400 από την Άγκυρα, που προκάλεσε θύελλα ανιδράσεων στο ΝΑΤΟ.

Νέα συγκυρία

Όπως γίνεται αντιληπτό, ο κ. Ερντογάν συμπεριφέρεται ως ηγέτης μιας περιφερειακής υπερδύναμης και δείχνει αποφασισμένος να εκμεταλλευτεί τη νέα συγκυρία για να επιβάλει τα θέλω του στην Ελλάδα.

Στην ουσία αυτό που επιχειρεί είναι να βγει από την απομόνωση με επιχειρήματα ότι η Ελλάδα παραβιάζει το διεθνές δίκαιο στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου και ότι ο ίδιος θα επιβάλλει τη νομιμότητα με την στρατιωτική ισχύ του.

Οι απειλές είναι πλέον καθημερινές και το ερώτημα που θέτουν πλέον οι πάντες σχετίζεται με την αντίδραση της Αθήνας σε διπλωματικό επίπεδο, προκειμένου να αναδειχτούν οι πραγματικοί στόχοι του Τούρκου Προέδρου.