“Διαχείριση τοπικών υποθέσεων από τους Ο.Τ.Α και δημόσια διοίκηση: παράλληλη άσκηση αρμοδιοτήτων ή επικάλυψη;”, του Α. Τσιατσιάμη

Σχόλια για μια συμμετοχική, σύγχρονη και αποτελεσματική τοπική διακυβέρνηση

Η ουσία της αρχής της διάκρισης των εξουσιών αποτελείται εξολοκλήρου από την ενότητα της Δημόσιας Διοίκησης, η οποία εξασφαλίζεται με την εποπτεία του Κράτους ή άλλων εξουσιοδοτουμένων οργάνων.

Πρόκειται για την παροχή αρμοδιοτήτων στα όργανα του Κράτους ή σε άλλα δημόσια νομικά πρόσωπα να επεμβαίνουν, σύμφωνα με τους κανόνες του διοικητικού δικαίου, στη λειτουργία των δημόσιων νομικών προσώπων με σκοπό να εξασφαλίσουν, αφενός, την εφαρμογή της εκάστοτε κυβερνητικής πολιτικής, την τήρηση των νομοθετικών διατάξεων και την προστασία του δημοσίου συμφέροντος και, αφετέρου, να προστατεύσουν τον ιδιώτη, πολίτη, δημότη, ο οποίος αντιμετωπίζει όλες τις κρατικές υπηρεσίες ως πλευρές του ενιαίου Κράτους, που βαρύνονται με την αποστολή της προώθησης και της προστασίας των δικαιωμάτων και συμφερόντων του.

Οι Ο.Τ.Α έχουν βάση Συντάγματος τη διαχείριση όλων των τοπικών υποθέσεων. Και τι είναι τοπική υπόθεση; Είναι η υπόθεση εκείνη που έχει αμιγώς και εμφανώς τοπικά χαρακτηριστικά, διαφέροντας σαφώς από μία υπερτοπική ή κρατική υπόθεση και υπάγεται στο πεδίο αρμοδιότητας των ΟΤΑ. Ο χαρακτηρισμός μια υπόθεσης ως τοπικής ή κρατικής επαφίεται στον κοινό νομοθέτη, ο οποίος μπορεί να αναθέτει στους ΟΤΑ ακόμη και κρατικές αρμοδιότητες.

Καθώς όμως τα πεδία αρμοδιότητας τοπικών και κρατικών υποθέσεων s πολλές περιπτώσεις δεν είναι επαρκώς αποσαφηνισμένα, παρατηρείται το φαινόμενο της επικάλυψης αρμοδιοτήτων με συνέπεια τη δυσλειτουργία τόσο του τοπικού όσο και του κρατικού μηχανισμού. Για παράδειγμα το Πεδίον του Άρεως, παρά το ότι αποτελεί το μεγαλύτερο σε έκταση άλσος της πόλης της Αθήνας, το διαχειρίζεται η Περιφέρεια Αττικής, στην οποία ανήκει ιδιοκτησιακά, ενώ ο Δήμος μπορεί περιορισμένα μόνο να το καθαρίζει στο πλαίσιο της γενικότερης αρμοδιότητας καθαρισμού των αλσών. Σε διάφορους χώρους π.χ. στον Λυκαβηττό που ανήκει ιδιοκτησιακά κατά ένα ποσοστό στην ΕΤΑΔ ή στον Λόφο Φιλοπάππου (αρχαιολογικός χώρος και ταυτόχρονα άλσος με ελεύθερη πρόσβαση), ο Δήμος δεν έχει αρμοδιότητα παρεμβάσεων ή συντηρήσεων χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των φορέων. Καμία παρέμβαση σε άλσος δεν μπορεί να γίνει από ΟΤΑ χωρίς άδεια του Δασαρχείου.

Στα όμβρια ύδατα κάτω από διάμετρο αγωγού 80 εκ η αρμοδιότητα καθαρισμού και συντήρησης είναι του ΟΤΑ και πάνω από 80 εκ. διάμετρο αγωγού η αρμοδιότητα είναι της ΕΥΔΑΠ, ενώ η αρμοδιότητα καθαρισμού φρεατίων είναι των ΟΤΑ στους δημοτικούς δρόμους και της Περιφέρειας στους υπόλοιπους. Για την ύδρευση κάτω από διάμετρο αγωγού 300 χιλ. η κατασκευή και συντήρηση ανήκει στο Δήμο και πάνω από διάμετρο αγωγού 300 χιλ., ενώ η κατασκευή και συντήρηση ανήκει στην ΕΥΔΑΠ.

Τα παραδείγματα αυτά αντανακλούν την καθημερινή πραγματικότητα της τοπική αυτοδιοίκησης, ανασύρονται σε περιόδους διαχείρισης κρίσεων και δηλώνουν την ανάγκη νομοθετικής αποσαφήνισης του ρόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης με την ανάθεσή της του συνόλου των δημοσίων υποθέσεων που της αναλογούν και τις ανατίθενται από το Σύνταγμα.

Η παράλληλη άσκηση αρμοδιοτήτων από τους ΟΤΑ με την υπόλοιπη δημόσια διοίκηση ή η επικάλυψη αρμοδιοτήτων των ΟΤΑ από το Κράτος συνιστά μοντέλο μη λειτουργικό με δυσανάλογο υψηλό κόστος σε σχέση με την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Η νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης για την επίλυση των ζητημάτων των παράλληλων αρμοδιοτήτων θα συμβάλει αποτελεσματικά στην λειτουργικότερη οργάνωση της δημόσιας διοίκησης και στην αναβάθμιση του ρόλου της τοπικής αυτοδιοίκησης.

*Ο Αλέξανδρος Τσιατσιάμης είναι Γενικός Γραμματέας του Δήμου Αθηναίων