Βασιλική Μελέτη: “Νομοσχέδιο θεσπίζει υποχρεωτική ποσόστωση 33% των γυναικών στα ΔΣ εισηγμένων εταιρειών”

Η Βασιλική Μελέτη, Διδάκτωρ Κοινωνικής Πολιτικής, Συγγραφέας και Επικεφαλής της Ομάδας Εργασίας του Ομίλου Προβληματισμού για τον Εκσυγχρονισμό της Δικαιοσύνης, (ΟΠΕΔ) «Έμφυλη Βία, Ισότητα και Ανθρώπινα Δικαιώματα», μιλάει στον ΧΤΥΠΟ, με αφορμή το νομοσχέδιο για τη γυναικεία ποσόστωση στις Διοικήσεις Εταιρειών.
Το νομοσχέδιο πραγματεύεται ενσωμάτωση Οδηγίας, καθώς πρόκειται για ευρωπαϊκή επιταγή. Η χώρα μας οφείλει να ενσωματώσει την 2381/2022 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Νοεμβρίου του 2022 για την ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στις διοικήσεις εταιρειών.

Κυρία Μελέτη, θεωρείτε ότι το νομοσχέδιο συμβάλει στη μείωση του χάσματος των φύλων στη χώρα μας;
Το νομοσχέδιο ορίζει στην πραγματικότητα την υποχρεωτική συμμετοχή των γυναικών στα Διοικητικά Συμβούλια των ανωνύμων εταιριών σε ποσοστό που δεν υπολείπεται του 25% του συνόλου των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου και ελάχιστη ποσόστωση 33%, στις εισηγμένες μεγάλες εταιρείες, και όχι στις μη εισηγμένες ή τις εταιρείες και φορείς του Δημοσίου, π.χ. τις ΔΕΚΟ, όπου ακόμα το κράτος έχει μεγάλα ποσοστά μετοχών.Συνεπώς, μιλάμε για εταιρείες που απασχολούν άνω των 250 εργαζόμενων και έχουμε ετήσιο κύκλο εργασιών τουλάχιστον 50 εκατομμυρίων ή ετήσιο ισολογισμό τουλάχιστον 43 εκατομμυρίων ευρώ. Σήμερα, βέβαια το ποσοστό γυναικών σε μέλη Δ.Σ. μεγάλων εισηγμένων εταιρειών, στη χώρα μας είναι στο 22,8% προς 77,8% της Ε.Ε. Πρόκειται άρα κυριολεκτικά για σταγόνα στον ωκεανό των έμφυλων διακρίσεων. Ο ποσοστιαίος στόχος κάλυψης από την Οδηγία θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερος, αν ήθελε η κυβέρνηση να κάνει πραγματική προσπάθεια ισόρροπης συμμετοχής γυναικών στο σύνολο των μελών (εκτελεστικών και μη) των εισηγμένων και μη εταιρειών και των εταιρειών και Οργανισμών του Δημοσίου, ανεξαρτήτως μεγέθους και κύκλου εργασιών. Αυτό που λείπει στην Ελλάδα είναι να δούμε τι κάνουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οι μη εισηγμένες εταιρείες για τη μεγαλύτερη ένταξη των γυναικών.

Ποια είναι σε αριθμητικούς όρους η κατάσταση των έμφυλων ανισοτήτων στη χώρα μας χθες και σήμερα;
Σύμφωνα με μελέτη του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων, το 2021 οι γυναίκες αποτελούσαν κατά μέσο όρο το 30% των μελών των διοικητικών συμβουλίων των μεγαλύτερων εισηγμένων εταιρειών και μόνο το 8,5% των Προέδρων. Η αναλογία καταδεικνύει μια άδικη και μεροληπτική υποεκπροσώπηση των γυναικών, υπονομεύοντας σαφώς τις αρχές της Ένωσης για ίσες ευκαιρίες και ίση μεταχείριση των γυναικών και ανδρών στους τομείς της απασχόλησης και της εργασίας. Σήμερα, εν έτει 2025, είμαστε τέταρτοι από το τέλος στο δείκτη ισότητας φύλων: 59,3% έναντι ευρωπαϊκού Μ.Ο. 71%. Το ποσοστό γυναικών στα Δ.Σ. των μεγάλων εισηγμένων εταιρειών είναι 22,8% έναντι 77,8% ευρωπαϊκού Μ.Ο. Ως προς τις μέσες μηνιαίες αποδοχές στη χώρα μας, οι άνδρες αμείβονται σε ποσοστό 18% περισσότερο σε σύγκριση με τις γυναίκες, ως απόδειξη του υπάρχουσας έμφυλης ανισότητας. Επιπλέον, έχουν καταγραφεί και οι ακόλουθοι δείκτες. Μέση διάρκεια εργασιακού βίου: 7 χρόνια λιγότερα οι γυναίκες (37,3 οι άντρες 30,3 οι γυναίκες), συνεπώς μικρότερες συντάξεις.

Η ανεργία στο διάστημα 2019-2024 έπεσε, ωστόσο το χάσμα των φύλων αυξάνεται: το ποσοστό των γυναικών ανέρχεται σε ποσοστό 72% στο σύνολο των ανέργων, ενώ το 2019 ήταν 57%. Η κατάσταση θεωρείται απογοητευτική, εάν συνυπολογίσουμε ότι η γυναικεία ανεργία στην Ελλάδα το Νοέμβριο του 2024 άγγιξε ποσοστό υπερδιπλάσιο από οποιαδήποτε άλλη χώρα στην Ευρώπη, σκαρφαλώνοντας στο 12,6%.

Με βάση τη θεσμική σας ιδιότητα, του μέλους του Τομέας Ισότητας ΠΑΣΟΚ, κρίνετε ότι η ελληνική πολιτεία λαμβάνει επαρκή μέτρα καταπολέμησης των ανισοτήτων στις επιχειρήσεις;
Ενώ το ευρωπαϊκό πλαίσιο θέτει σαφείς δεσμεύσεις για τη βελτίωση της εκπροσώπησης των φύλων στα διοικητικά συμβούλια των εταιρειών και τη διαμόρφωση διαφανών διαδικασιών επιλογής, το νομοσχέδιο περιορίζεται σε μια ελάχιστη συμμόρφωση. Οι περισσότερες εταιρείες στην Ελλάδα είναι μικρού έως μεσαίου μεγέθους και δεν υποχρεούνται σε εφαρμογή του νομοσχεδίου, με αποτέλεσμα να προκαλείται σημαντικό κενό στην εφαρμογή της νομοθεσίας.
Έπρεπε ωστόσο η ποσόστωση να είναι υποχρεωτική και για τις μη εισηγμένες εταιρείες με οικονομικά και εργασιακά κριτήρια. Όσον αφορά τις δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς, η εφαρμογή του νόμου πρέπει να είναι υποχρεωτική, καθώς οφείλουν να δίνουν το παράδειγμα στην τήρηση των αρχών της ισότητας και της μη διάκρισης. Αν η ίδια η πολιτεία δεν επιβάλλει δεσμευτικά μέτρα καταπολέμησης των ανισοτήτων στα δικά της όργανα, πώς μπορεί να απαιτεί από τον ιδιωτικό τομέα να συμμορφωθεί. Δεδομένων όλων των παραπάνω διαπιστώσεων, αποδεικνύεται η καθυστέρηση της χώρας μας στην εφαρμογή αφενός πολιτικών ισότητας των φύλων στις επιχειρήσεις και αφετέρου ολοκληρωμένης πολιτικής στήριξης της γυναίκας ως προς την ένταξή της στην αγορά εργασίας.

Για ποιους λόγους επιβάλλεται η μεγαλύτερη αντιπροσώπευση των γυναικών στα κέντρα λήψης πολιτικών αποφάσεων ;
Η μεγαλύτερη αντιπροσώπευση επιβάλλεται τόσο για λόγους αξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος, όσο και για την εμβάθυνση της δημοκρατίας στη δικαιότερη εκπροσώπηση μιας κοινωνίας, στο πλαίσιο που η ουσιαστική συμμετοχή των γυναικών μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα, εκφράζοντας κοινωνικό εύρος και πολυμορφία. Άλλωστε, μόνο εάν σπάσει η «γυάλινη οροφή» θα δοθεί πραγματικά οξυγόνο στη γυναικεία συμμετοχή. Η άρση των φραγμών μπορεί να επιτευχθεί με γνώση, δικτύωση και τις κατάλληλες προσωπικές δεξιότητες επικοινωνίας και άσκησης ηγεσίας. Η κατάρτιση προγραμμάτων με πάγιο και διαρκή χαρακτήρα που θα αφορούν στην εκπαίδευση των γυναικών σε θέματα ηγετικών δεξιοτήτων, η δικτύωση με γυναίκες-μέντορες, η επικουρική συνεισφορά των γυναικείων οργανώσεων και δικτύων που θα παρέχουν καθοδήγηση και υποστήριξη και η διοργάνωση εκστρατειών ευαισθητοποίησης του κοινού για την προώθηση της σημασίας της ισότητας των φύλων, θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην ενθάρρυνση για την ισότιμη συμμετοχή τους στην πολιτική, οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας.

Σας ευχαριστούμε θερμά για τη συνέντευξη.