Έκθεση της Α. Ποταμιάνου: «I want to be the Hero of my story»

Η ΕΝΙΑ Gallery, στον Πειραιά, παρουσιάζει από την Παρασκευή 20 Οκτωβρίου την ατομική έκθεση της Αρτέμιδος Ποταμιάνου με τίτλο «I want to be the Hero of my story».

Στην έκθεση παρουσιάζονται πέντε εγκαταστάσεις, συνθέτοντας ένα πολυεπίπεδο αφήγημα για τη γυναικεία συνθήκη, συνέχεια της προβληματικής της προηγούμενής της ατομικής έκθεσης «Your history, it’s not my story».

Η εισαγωγή στην έκθεση γίνεται με το έργο «Which side you are on? Fences», αφιέρωμα στην ποιήτρια Έμιλι Ντίκινσον. «Ο φράχτης από συρματόπλεγμα καθοδηγεί το θεατή στη μοναδική δίοδο πρόσβασης της έκθεσης, θέτοντας όρια, όπως είναι και ο ρόλος κάθε καλής περίφραξης. ‘Αλλωστε οι καλοί φράχτες κάνουν τους καλούς γείτονες» τονίζει η καλλιτέχνις.

Η ιστορία της ποιήτριας Έμιλι Ντίκινσον είναι γνωστή: τα «ανοιχτά» ποιήματά της λογοκρίθηκαν κατά την επιμέλειά τους από εκδότες και μεταφραστές. Είναι μία από τις πολλές περιπτώσεις γυναικών-δημιουργών (όπως και η Σαρλότ Μπροντέ, απόσπασμα της οποίας επίσης χρησιμοποιείται στο έργο) που διεκδίκησαν αρχικά την ευκαιρία να ακουστεί η φωνή τους και στη συνέχεια η διατήρηση της αυθεντικότητας αυτής της φωνής, χωρίς μεταφράσεις κι ερμηνείες, με στόχο να κριθούν και να πάρουν τη θέση που τους αξίζει ανάμεσα στους άντρες συναδέλφους τους.

Η Ποταμιάνου χρησιμοποιεί στίχους από ποιήματα της Ντίκινσον για να επιστρέψει στη διαλεκτική της διαχείρισης των φόβων, της διεκδίκησης ταυτότητας, της μοναξιάς της εικαστικής δημιουργίας και την αμφισβήτησή της.

Το συρματόπλεγμα παραπέμπει σε ιδιοκτησία, σύνορο αλλά και περιορισμό, εμπόδιο στην ελεύθερη διέλευση. Είναι όμως διάτρητο. Οι ιδέες, η δημιουργικότητα, δύσκολα τιθασεύονται, όπως δείχνουν τα παραδείγματα των Μπροντέ και Ντίκινσον.

Η ματιά της Ποταμιάνου είναι εικαστική, η έρευνα της δεν έχει να κάνει με την λογοτεχνική ανάλυση των ποιημάτων αλλά «χρησιμοποιείται αρχικά για την αξία που έχει ως βιωματική εμπειρία από την εικαστικό και στη συνέχεια ως μηχανισμός εικαστικής αυτογνωσίας».

Ένα μονοπάτι μακριά από αυθεντίες, στρώνεται πλακάκι-πλακάκι το επόμενο έργο, «Silent Revolt», μια σειρά από δομικά υλικά/πορτραίτα όπου τα προσωπικά αντικείμενα τσιμεντώνονται, αρθρώνοντας ένα σύνολο εναλλακτικών αφηγήσεων από ιστορίες σιωπηρής καθημερινότητας, ένα μοτίβο από ίχνη γυναικών που έζησαν στο παρελθόν ή ζουν ανάμεσά μας, διεκδικώντας το χώρο και τον ρόλο τους στην δομή των πραγμάτων.

Μια διαφορετική περίπτωση γυναικείας φωνής και δημιουργικότητας χρησιμοποιεί η Ποταμιάνου ως σημείο εκκίνησης για το έργο της «May». Παιδί δύο ταλαντούχων γονιών, του William Morris και της Jane Morris, το έργο της May Morris επισκιάστηκε από αυτό των γονιών της. Η Ποταμιάνου ξεκινά από την εγκλωβισμένη στο οικογενειακό της όνομα May κι επιστρέφει με αναφορές στα ξύλινα κλουβιά της προηγουμένης έκθεσής της. Εδώ το κλουβί μετατρέπεται σε ξύλινη κατασκευή -ένα επιπλέον πλέγμα-που, όπως και η οικογένεια Morris, παρέχει στήριξη στα έργα για να γίνει η έκθεσή τους δυνατή. Επεξεργάζεται με αλλεπάλληλες αφαιρέσεις το κέντημα «Seasons» της May Morris.

Οι ιστορίες δημιουργίας μέσα στον εγκλεισμό, πραγματικό ή αυτό της αφάνειας και των κοινωνικών περιορισμών, συνεχίζονται στο έργο The Supper. Το κολάζ των γυναικών-δημιουργών του έργου με τα σακιά άμμου και το σιδερένιο πλαίσιο/σκαλωσιά που τις κρατά σε απόσταση φέρνουν στο νου έργα οχύρωσης σε μουσεία κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά και τρόπους εγκιβωτισμού έργων τέχνης για τη μεταφορά τους. Ο τίτλος έχει αναφορές στο Μυστικό Δείπνο αλλά και στο Συμπόσιο του Πλάτωνα.

Τελευταίο κλείνει την έκθεση ένα παιχνίδι αντίληψης και μνήμης, με το έργο Gilt Cage και άμεσες αναφορές στην εμβληματική Αγγλίδα συγγραφέα και υπέρμαχο των γυναικείων δικαιωμάτων Μαίρη Ουόλλστονκραφτ. Ένα κομμάτι σπιτιού αποκομμένο από την ολότητά του, εγκλωβισμένο σε ένα κλουβί.

Στο εξωτερικό του κλουβιού μια κενή καρέκλα, παρόμοια με αυτή στο εσωτερικό, προκαλεί τον θεατή να καθίσει. Σε πρώτη ανάγνωση τα καλυμμένα έπιπλα φέρνουν στο μυαλό απώλεια, προετοιμασία για μεγάλη απουσία ή εγκατάλειψη. Εντός του κλουβιού ο χρόνος μένει στάσιμος, η εποχή δεν μετράει.« Οι ερμηνείες είναι ανοιχτές, πολλές, πιθανά προσωπικές, αλλά η φεμινιστική ανάγνωση του έργου είναι σαφής: η γυναίκα του εσωτερικού του κλουβιού έχει δραπετεύσει. Ο άντρας που την παρατηρούσε από το εξωτερικό δεν υπάρχει πια. Το Gilt Cage σηματοδοτεί ένα τέλος εποχής» λέει η Άρτεμις Ποταμιάνου.

Την έκθεση συνοδεύει κατάλογος με κείμενα των Guerrilla Girls, Φαίης Τζανετουλάκου, Ντέλιας Ποταμιάνου.

Η έκθεση θα διαρκέσει έως 16/3/2024.