Γιατί λέμε ψέματα την Πρωταπριλιά

Το έθιμο της Πρωταπριλιάς καλά κρατεί ανά τους αιώνες. Η πρώτη καταγεγραμμένη φάρσα μας έρχεται από το 1847 στη Βρετανία, όταν κυκλοφόρησαν εισιτήρια για πλύσιμο…λιονταριών στον Πύργο του Λονδίνου. H εκδήλωση αυτή δεν έλαβε βεβαίως ποτέ χώρα.

Οι ρίζες ωστόσο του εθίμου πηγαίνουν αρκετούς αιώνες. Υπάρχουν, ουσιαστικά οι δύο εκδοχές για το πώς καθιερώθηκαν τα αθώα ψέματα της Πρωταπριλιάς: Η πρώτη μας μεταφέρει στις κέλτικες παραδόσεις και η δεύτερη στη Γαλλία του 16ου αιώνα.

Σήμερα είναι Πρωταπριλιά, η στιγμή του χρόνου όπου για 24 ώρες πρέπει να είστε προσεκτικοί σε ό,τι βλέπετε και ακούτε, επειδή υπάρχουν παντού επιτήδειοι έτοιμοι να σας ξεγελάσουν.

Από πού προέρχεται η Πρωταπριλιά;

Τα ψέματα της Πρωταπριλιάς είναι ένα έθιμο που μας έχει έρθει από την Ευρώπη. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές σχετικά με τον τόπο και τον χρόνο που γεννήθηκε το έθιμο αυτό. Δύο από αυτές, όμως, είναι οι επικρατέστερες.

Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή όπως αναφέρει η wikipedia, το έθιμο ξεκίνησε από τους Κέλτες. Λαός της βορειοδυτικής Ευρώπης, οι Κέλτες, ήταν δεινοί ψαράδες. Η εποχή του ψαρέματος ξεκινούσε την 1η Απριλίου. Όσο καλοί ψαράδες όμως και να ήταν, την εποχή αυτή του χρόνου τα ψάρια πιάνονται δύσκολα. Έτσι και αυτοί, όπως προστάζει ο «κώδικας δεοντολογίας» των ψαράδων όλων των εποχών, έλεγαν ψέματα σχετικά με τα πόσα ψάρια είχαν πιάσει. Αυτή η συνήθεια έγινε, με το πέρασμα του χρόνου, έθιμο.

Η δεύτερη εκδοχή, που θεωρείται και πιο βάσιμη ιστορικά, θέλει γενέτειρα του εθίμου τη Γαλλία του 16ου αιώνα. Μέχρι το 1564 η πρωτοχρονιά των Γάλλων ήταν η 1η Απριλίου. Τη χρονιά αυτή όμως, και επί βασιλείας Καρόλου του 9ου, αυτό άλλαξε και Πρωτοχρονιά θεωρούταν πλέον η 1η Ιανουαρίου. Στην αρχή αυτό δεν το δέχτηκαν όλοι οι πολίτες. Οι αντιδραστικοί συνέχιζαν να γιορτάζουν, την παλαιά πλέον, πρωτοχρονιά τους την 1η Απριλίου, ενώ οι υπόλοιποι τους έστελναν πρωτοχρονιάτικα δώρα για να τους κοροϊδέψουν. Το πείραγμα αυτό μετατράπηκε με τον καιρό σε έθιμο.

Επίσης, σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, όταν δηλαδή η Γαλλία πέρασε από το Ιουλιανό ημερολόγιο στο Γρηγοριανό ημερολόγιο το 1582, πολλοί άργησαν να λάβουν τα νέα. Δεν συνειδητοποίησαν όλοι ότι η αρχή του νέου έτους είχε μεταφερθεί στην 1η Ιανουαρίου, κάτι που είχε αποφασιστεί από τον Πάπα Γρηγόριο ΧΙΙΙ, και έτσι έγιναν στόχος πολλών αστείων.

Η Andrea Livesey, ιστορικός από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, έλεγε παλαιότερα στο BBC: «Τα πρώτα συγκεκριμένα αρχεία που έχουμε για την 1η Απριλίου προέρχονται από τη Γαλλία και την Ολλανδία τη δεκαετία του 1500 και, εξαιτίας αυτού, οι άνθρωποι πιστεύουν ότι πρέπει να ήταν μια βορειοευρωπαϊκή παράδοση που εξαπλώθηκε στη Βρετανία».