Ζωή Τηγανούρια: «Η Μουσική Είναι Μια Γλώσσα Χωρίς Σύνορα»

Η Ζωή Τηγανούρια, η σπουδαία συνθέτρια και δεξιοτέχνης του ακορντεόν, μιλά στον Χ-Τύπο με αφορμή τη μοναδική μουσική βραδιά «Μουσικές Αντηχήσεις» που θα παρουσιάσει το Σάββατο 21 Δεκεμβρίου, λίγο πριν τα Χριστούγεννα, στον Πολυχώρο Πόλις.

Μια βραδιά όπου παραδοσιακά και λαϊκά ελληνικά τραγούδια συναντούν τους ρυθμούς του tango και τις δικές της πρωτότυπες συνθέσεις, δημιουργώντας ένα ξεχωριστό μουσικό ταξίδι. Μαζί της, ο ερμηνευτής Βασίλης Κοντογιώργος, που θα παρουσιάσει νέα τραγούδια της Ζωής Τηγανούρια, καθώς και οι καλεσμένοι καλλιτέχνες Χρήστος Εμμανουήλ Τράγκας (πιάνο), Χρήστος Δεληζώνας (τενόρος), Άννα Κατσούλη και Ελένη Παπαπροκοπίου.
Μια μουσική συνάντηση γεμάτη συναίσθημα και εορταστική μαγεία, που υπόσχεται να αφήσει τις πιο όμορφες «αντηχήσεις» στην καρδιά του κοινού.

Πώς ήταν η παιδική σας ηλικία και πότε καταλάβατε ότι η μουσική θα παίξει τόσο σημαντικό ρόλο στη ζωή σας; 

Η παιδική μου ηλικία ήταν γεμάτη μουσική και συναισθήματα. Μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον όπου η μουσική ήταν πάντα παρούσα, είτε από οικογενειακά ακούσματα είτε από τις πρώτες μου απόπειρες να πειραματιστώ με ήχους. Θυμάμαι να παρατηρώ πώς η μουσική μπορούσε να δημιουργεί ατμόσφαιρες και να αλλάζει τη διάθεση.

Συνειδητοποίησα ότι η μουσική θα ήταν κάτι παραπάνω από ένα χόμπι όταν άρχισα να εκφράζομαι μέσα από αυτήν. Ήταν ο τρόπος μου να μεταφέρω σκέψεις και συναισθήματα που δεν μπορούσαν να εκφραστούν με λόγια. Αυτή η σύνδεση έγινε τόσο δυνατή, που κατάλαβα πως δεν ήθελα απλώς να την ακολουθήσω – ήθελα να αφιερώσω τη ζωή μου σε αυτήν.

Ποια ήταν τα πρώτα σας ερεθίσματα που σας ώθησαν να ασχοληθείτε με τη μουσική; 

Τα πρώτα μου ερεθίσματα προήλθαν από τη μουσική που ακουγόταν στο σπίτι από τον βιολιστή πατέρα μου . Θυμάμαι να ακούω παραδοσιακά τραγούδια, αλλά και ήχους που έφερναν έναν αέρα από άλλες κουλτούρες. Το κάθε τι με μαγνήτιζε: η μελωδία, οι ρυθμοί, οι δυναμικές.

Ένα από τα καθοριστικά σημεία ήταν όταν άκουσα στα 21 μου χρόνια για πρώτη φορά το ακορντεόν. Ο ήχος του με μάγεψε. Άρχισα να το εξερευνώ και να ανακαλύπτω πώς μπορώ να «ζωγραφίσω» συναισθήματα μέσα από αυτό.

Πώς επιλέξατε το ακορντεόν ως το βασικό σας μουσικό όργανο;

Το ακορντεόν  δεν ήταν απλώς μια επιλογή – ήταν μια «συνάντηση» που έμελλε να καθορίσει τη μουσική μου πορεία. Από την πρώτη στιγμή που άκουσα τον ήχο του, με συνεπήρε. Ήταν σαν να είχε ψυχή. Το εύρος του – από τα βαθιά, μελαγχολικά μπάσα μέχρι τις φωτεινές, ζωντανές μελωδίες – μου έδωσε τη δυνατότητα να εκφράσω όλη τη γκάμα των συναισθημάτων μου και των μουσικών μου ακουσμάτων.

Το ακορντεόν με συντροφεύει παντού, είτε στις συναυλίες είτε στις προσωπικές μου αναζητήσεις. Είναι σαν ένας ζωντανός συνεργάτης, που μπορεί να αποδίδει σε διαφορετικά είδη μουσικής, από παραδοσιακή και κλασική μέχρι σύγχρονη και αυτοσχεδιαστική.

Το ακορντεόν έγινε το μέσο μέσα από το οποίο μπορώ να επικοινωνώ καλύτερα με τον κόσμο – να αφηγούμαι ιστορίες χωρίς λόγια. Αυτή η σύνδεση ήταν που το έκανε αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητάς μου.

Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίσατε στα πρώτα σας βήματα στον χώρο της μουσικής; 

Στα πρώτα μου βήματα, η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν να βρω τη μουσική μου ταυτότητα και να συνδυάσω τις επιρροές γύρω μου. Η σύνθεση ήταν ένας ανεξερεύνητος κόσμος γεμάτος δυνατότητες και δυσκολίες. Επίσης, το ακορντεόν δεν ήταν το πιο δημοφιλές όργανο στη σύνθεση, και χρειάστηκε να πειραματιστώ για να το αναδείξω ως πρωταγωνιστή σε διάφορα είδη μουσικής, σε ανταγωνισμό με πιο κυρίαρχα όργανα όπως το βιολί και το κλαρίνο. Ευτυχώς, σήμερα το ακορντεόν αναγνωρίζεται ως το κεντρικό όργανο στις συναυλίες μου, κάτι που με χαροποιεί πολύ.

Επιπλέον, έπρεπε να μάθω να διαχειρίζομαι τις απογοητεύσεις και την αβεβαιότητα του χώρου, παραμένοντας προσηλωμένη στο όραμά μου. Κάθε δυσκολία ήταν μια ευκαιρία για εξέλιξη.

Έχετε συνεργαστεί με καλλιτέχνες διεθνούς φήμης. Ποια συνεργασία σάς έχει μείνει περισσότερο αξέχαστη και γιατί; 

Δύο συνεργασίες ξεχωρίζουν για μένα. Η πρώτη ήταν η σύνθεση μουσικής για την ταινία Forbidden Tango Shalom, μια παραγωγή του Χόλιγουντ που κέρδισε διεθνή βραβεία. Ήταν μια μοναδική πρόκληση, καθώς συνδύαζε διαφορετικά μουσικά στυλ και πολιτισμικές επιρροές. Η συνεργασία με τον Στέλιο Γενεράλη και τη Zizi Bolonga ήταν καθοριστική για την επιτυχία της ταινίας.

Η δεύτερη αξέχαστη εμπειρία ήταν όταν άνοιξα τις συναυλίες του Τζέιμς Μπράουν στην Ελλάδα. Το να βρίσκομαι στη σκηνή πριν από έναν θρυλικό καλλιτέχνη ήταν τιμή και εμπειρία ζωής, με την ενέργεια του κοινού να κάνει αυτές τις βραδιές μαγικές.

Πώς θα περιγράφατε τη μουσική σας σε κάποιον που δεν σας έχει ξανακούσει;  

Η μουσική μου είναι ένα ταξίδι συναισθημάτων, με βάση το ακορντεόν αλλά και με επιρροές από διαφορετικά μουσικά είδη. Θα την περιέγραφα ως έναν διάλογο ανάμεσα στο παραδοσιακό και το σύγχρονο, όπου συνυπάρχουν μελωδίες γεμάτες νοσταλγία και ρυθμοί από το tango μέχρι το βαλκανικό στοιχείο   που σε παρασύρουν σε μια κινηματογραφική ατμόσφαιρα.

Αν κάποιος με ρωτούσε, θα του έλεγα ότι η μουσική μου «μιλά» χωρίς λέξεις. Με το ακορντεόν ως κύριο εκφραστικό μέσο, δημιουργώ συνθέσεις που συνδυάζουν κλασικά στοιχεία, παραδοσιακούς ήχους tango ηχοχρώματα και μοντέρνες πινελιές. Θέλω κάθε κομμάτι να αφηγείται μια ιστορία – είτε αυτή προέρχεται από προσωπικά βιώματα είτε από εικόνες και συναισθήματα που εμπνέομαι από τον κόσμο γύρω μου. Στις παραστάσεις μου καλώ το κοινό να φανταστεί και να χαθεί σε έναν δικό του, μοναδικό κόσμο. Ένας φίλος μου κάποτε είπε ότι η μουσική μου είναι σαν να βλέπεις μια ταινία με κλειστά μάτια – και πιστεύω ότι αυτό περιγράφει τέλεια τον στόχο μου.

Πώς επηρεάζει η προσωπική σας ζωή τη μουσική σας; Υπάρχουν γεγονότα που έχουν διαμορφώσει το έργο σας; 

Η προσωπική μου ζωή είναι η πηγή της μεγαλύτερης έμπνευσης για τη μουσική μου. Ο σύζυγός μου και η κόρη μας είναι το κέντρο του κόσμου μου, και μέσα από τη σχέση μας αντλώ αγάπη, δύναμη και δημιουργικότητα. Οι στιγμές μας μαζί, μικρές ή μεγάλες, γεμίζουν την καρδιά μου με συναισθήματα που μετατρέπονται σε νότες.

Υπήρξαν πολλές στιγμές στη ζωή μας που διαμόρφωσαν το έργο μου – από την ευτυχία της οικογενειακής μας καθημερινότητας μέχρι τις προκλήσεις που μας έκαναν πιο δυνατούς. Η μουσική είναι ο τρόπος μου να εκφράσω όλα όσα νιώθω για την οικογένειά μου και να αποτυπώσω τις στιγμές μας σε μια μορφή που θα μείνει για πάντα.

Φυσικά, και άλλες εμπειρίες έχουν διαμορφώσει τη μουσική μου – ταξίδια, συναντήσεις με διαφορετικούς πολιτισμούς, σημαντικά γεγονότα στη ζωή μου. Όμως, τίποτα δεν συγκρίνεται με την έμπνευση που αντλώ από την αγάπη και την υποστήριξη της οικογένειάς που μεγάλωσα και της οικογένειας που έφτιαξα. Χωρίς αυτούς, η μουσική μου δεν θα ήταν τόσο αυθεντική ή γεμάτη νόημα.

Ποιο είναι το μεγαλύτερο όνειρό σας που έχετε καταφέρει να πραγματοποιήσετε μέσα από τη μουσική;

Το μεγαλύτερο όνειρό μου που κατάφερα να πραγματοποιήσω μέσα από τη μουσική είναι η δυνατότητα να ζω από αυτό που αγαπώ. Η μουσική δεν είναι μόνο το επάγγελμά μου, αλλά και ο τρόπος που εκφράζω την ψυχή μου και συνδέομαι με τους ανθρώπους. Το να μπορώ να ανεβαίνω στη σκηνή, να ερμηνεύω τις συνθέσεις μου ή να παίζω μουσική που αγγίζει το κοινό, είναι μια εκπλήρωση που με γεμίζει καθημερινά.

Αυτό που με συγκινεί περισσότερο είναι όταν νιώθω πως η μουσική μου λειτουργεί ως γέφυρα. Βλέποντας ανθρώπους να χαμογελούν, να συγκινούνται ή να μου λένε πως κάποιο κομμάτι μου έγινε μέρος της δικής τους ιστορίας, νιώθω ότι το όνειρό μου να επικοινωνώ ουσιαστικά μέσα από τη μουσική έχει γίνει πραγματικότητα.

Πέρα από τις σκηνές και τις συναυλίες, το ότι μπορώ να μετατρέψω ιδέες και συναισθήματα σε κάτι απτό – σε μια σύνθεση, σε μια ηχογράφηση – είναι για μένα ένα από τα πιο μεγάλα δώρα που μου έχει δώσει η μουσική. Και το γεγονός ότι έχω την ευκαιρία να εξελίσσομαι συνεχώς μέσα από αυτήν είναι το όνειρο που συνεχίζει να γίνεται πραγματικότητα κάθε μέρα.

Πώς αντλείτε έμπνευση για να δημιουργείτε νέα μουσικά έργα;

Η έμπνευση για τα νέα μουσικά μου έργα προέρχεται από διάφορες πηγές – τη φύση, την καθημερινότητα, τις προσωπικές εμπειρίες και φυσικά τους ανθρώπους γύρω μου. Μια απλή στιγμή, όπως μια βόλτα στη θάλασσα, ένα βλέμμα ή μια συζήτηση, μπορεί να πυροδοτήσει μια μελωδία στο μυαλό μου.

Μεγάλο ρόλο παίζουν και τα συναισθήματά μου. Όταν νιώθω έντονα κάτι – χαρά, λύπη, νοσταλγία – αυτό συχνά βρίσκει τον δρόμο του μέσα στις νότες. Επίσης, αντλώ έμπνευση από άλλες τέχνες, όπως η λογοτεχνία, ο κινηματογράφος ή ακόμη και η ζωγραφική.  Μπορεί να με εμπνεύσει ένας καλός καλλιτέχνης μουσικός, τραγουδιστής, συνθέτης, ενορχηστρωτής, είναι άπειρες οι στιγμές και οι πηγές έμπνευσης και απροσδιόριστες. Εμπνευση είναι σε καθημερινή βάση η κόρη μου και ο σύζυγος μου, η οικογενειακή γαλήνη και η ισορροπία μεταξύ μας!  

Ποια είναι τα τρέχοντα σχέδιά σας και τι να περιμένουμε από εσάς στο μέλλον; 

Αυτή την περίοδο έχω συναρπαστικά σχέδια, όπως τη συναυλία στις 21 Δεκεμβρίου στον Πολυχώρο, όπου θα παρουσιάσω νέες συνθέσεις και θα συνεργαστώ με τον Βασίλη Κοντογιώργο για το νέο μας τραγούδι. Σύντομα θα κυκλοφορήσει το soundtrack της βραβευμένης ταινίας Forbidden Tango Shalom, και προγραμματίζω μεγάλη συναυλία στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά την άνοιξη. Επίσης, τον Φεβρουάριο θα παρουσιάσω ένα πρόγραμμα με ελληνικά ταγκό και βαλς της ρετρό εποχής. Πρόσφατα, έζησα μια μοναδική εμπειρία στη Σύρο, όπου το Λύκειο Ελληνίδων χόρεψε τις παραδοσιακές μου συνθέσεις. Το μέλλον κρύβει πολλά όνειρα και εκπλήξεις!

Ποιο μήνυμα θέλετε να περάσετε μέσα από τη μουσική σας στους ανθρώπους που σας ακολουθούν; 

Μέσα από τη μουσική μου θέλω να περάσω ένα μήνυμα αυθεντικότητας. Πιστεύω πως η μουσική έχει τη δύναμη να γεφυρώνει συναισθήματα, πολιτισμούς και εμπειρίες. 

Θέλω οι άνθρωποι που ακούνε τη μουσική μου να βρίσκουν κάτι δικό τους μέσα σε αυτήν – είτε είναι μια ανάμνηση, μια παρηγοριά ή έστω μια στιγμή χαράς. 

Επίσης, θέλω να ενθαρρύνω τον κόσμο να παραμείνει πιστός στον εαυτό του και στις αξίες του. Η μουσική μου πηγάζει από την αλήθεια μου, και αν μπορώ να εμπνεύσω έστω και έναν άνθρωπο να ακολουθήσει το δικό του μονοπάτι, νιώθω ότι έχω πετύχει τον στόχο μου.

Το μήνυμά μου είναι απλό: Η μουσική είναι η γλώσσα της καρδιάς. Αφήστε την να σας μιλήσει, να σας αγκαλιάσει και να σας ενώσει με τον κόσμο γύρω σας.

Ποια η συμβουλή σας στους νέους που θέλουν να ασχοληθούν με τη μουσική; 

Η συμβουλή μου προς τους νέους που θέλουν να ασχοληθούν με τη μουσική είναι να συνδυάσουν το ταλέντο με αφοσίωση και σκληρή δουλειά. Το ταλέντο είναι μια εξαιρετική αφετηρία, αλλά από μόνο του δεν αρκεί. Πρέπει να το καλλιεργήσουν, να το εξελίξουν μέσα από συνεχή μελέτη, εξάσκηση και εκπαίδευση.

Η μουσική απαιτεί πειθαρχία και υπομονή. Οι ώρες που αφιερώνεις στο να βελτιώνεσαι είναι αυτές που σε κάνουν να ξεχωρίζεις. Να είναι πάντα ανοιχτοί στη μάθηση, να μην επαναπαύονται και να εξερευνούν νέους δρόμους στη μουσική τους πορεία.

Επίσης, να θυμούνται ότι η αφοσίωση είναι το κλειδί για να ξεπεράσουν τις δυσκολίες και τις απογοητεύσεις που μπορεί να συναντήσουν. Με επιμονή και πάθος, η μουσική μπορεί να γίνει όχι μόνο το επάγγελμα αλλά και το μεγαλύτερο ταξίδι της ζωής τους.

Ποια είναι η σχέση σας με την παράδοση και πώς την ενσωματώνετε στις σύγχρονες δημιουργίες σας; 

Η σχέση μου με την παράδοση είναι βαθιά και ουσιαστική. Μεγάλωσα με τους ήχους της παραδοσιακής μουσικής, που με έκαναν να κατανοήσω τη δύναμη της ρίζας και της αυθεντικότητας. Θεωρώ ότι η παράδοση είναι ένας ζωντανός θησαυρός, που δεν πρέπει να μένει στάσιμος, αλλά να εξελίσσεται και να συνομιλεί με το παρόν.

Στις σύγχρονες δημιουργίες μου, αντλώ έμπνευση από παραδοσιακές μελωδίες, ρυθμούς και συναισθήματα, και τα συνδυάζω με σύγχρονες μουσικές επιρροές. Μέσα από αυτόν τον διάλογο, επιδιώκω να δημιουργώ έργα που τιμούν τις ρίζες μας, αλλά ταυτόχρονα μιλούν στη γλώσσα του σήμερα.

Για μένα, η παράδοση δεν είναι απλώς κάτι που ανήκει στο παρελθόν, αλλά ένας ζωντανός οργανισμός που μπορεί να εμπνεύσει και να συγκινήσει τις επόμενες γενιές. Είναι μεγάλη μου χαρά να βλέπω τη μουσική μου να φέρνει την παράδοση πιο κοντά στο σύγχρονο κοινό.

Πώς βλέπετε την εξέλιξη της ελληνικής μουσικής σκηνής τα τελευταία χρόνια; 

Η ελληνική μουσική σκηνή τα τελευταία χρόνια έχει σημειώσει μεγάλη εξέλιξη, με καλλιτέχνες να πειραματίζονται, συνδυάζοντας την παράδοση με σύγχρονα στοιχεία. Αυτό έχει δημιουργήσει ένα φρέσκο, πολυσύνθετο τοπίο που προσεγγίζει και το διεθνές κοινό.

Ωστόσο, υπάρχουν και προκλήσεις. Το σταρ σύστημα και τα ραδιόφωνα συχνά προβάλλουν μόνο συγκεκριμένα κομμάτια και καλλιτέχνες, αφήνοντας πολλές αξιόλογες δημιουργίες εκτός προβολής. Αυτό περιορίζει τη διαφορετικότητα και στερεί από το κοινό την ευκαιρία να ανακαλύψει νέες μουσικές.

Παρόλα αυτά, η τεχνολογία δίνει νέες δυνατότητες στους καλλιτέχνες να προωθήσουν τη δουλειά τους, και η αυθεντικότητα βρίσκει τον δρόμο της, παρά τις δυσκολίες. Η ελληνική μουσική έχει μέλλον, αρκεί να στηρίζουμε τη δημιουργικότητα και τη διαφορετικότητα.

Υπάρχει κάποια στιγμή από τις ζωντανές σας εμφανίσεις που να θυμάστε έντονα και γιατί; 

Υπάρχουν πολλές στιγμές από τις ζωντανές μου εμφανίσεις που θυμάμαι έντονα, καθώς κάθε συναυλία έχει τη δική της μαγεία. Θυμάμαι τη συναυλία στο Κουβέιτ, όπου ένιωσα τη δύναμη της μουσικής να γεφυρώνει πολιτισμούς, αλλά και τις εμφανίσεις μου στη Φινλανδία, στο Βατικανό και το Μόναχο, στη Τεχερανη που είχαν μια ξεχωριστή ενέργεια χάρη στην ανταπόκριση του κοινού.

Μια ιδιαίτερη ανάμνηση είναι από τη συναυλία μου στους Πύργους Κατελούτσι στη Σαμοθράκη. Η τοποθεσία, με την επιβλητικότητα του φυσικού τοπίου, και η παρουσία του διάσημου μουσικού ως guest του Chico Freeman έδωσε συη βραδυά μια μοναδική διάσταση, δημιουργώντας μια εμπειρία που δύσκολα περιγράφεται με λόγια.

Είναι αυτές οι εμπειρίες που κάνουν τη μουσική ζωντανή και αξέχαστη.

Πείτε μας περισσότερα για τα νέα σας τραγούδια, Καινούργιες σας Κυκλοφορίες τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και τη δημιουργία των βίντεο κλιπ τους.

Το «Η νύχτα μου γέρνει», σε στίχους του Κώστα Ρωμανίδη και ερμηνεία της Νάγιας Αγοραστού, είναι μια συναισθηματική μπαλάντα που αναδεικνύεται μέσα από τη ζεστή και εκφραστική φωνή της. Το βίντεο κλιπ του τραγουδιού αποτυπώνει αυτή την ατμόσφαιρα, με εικόνες που συμπληρώνουν τη μουσική και τους στίχους.

Το «Το φιλί σου το γραμμένο», σε στίχους που υπογράφουμε εγώ και ο Βασίλης Κοντογιώργος, είναι ένα τραγούδι που συνδυάζει παραδοσιακά στοιχεία με σύγχρονο ήχο. Ο Βασίλης ερμηνεύει με πάθος, ενώ το βίντεο κλιπ αναδεικνύει τη δυναμική του τραγουδιού, δίνοντας έμφαση στις συναισθηματικές του αποχρώσεις.

Το «Μαργιόλα, σ’ αγαπώ», σε στίχους της Μαρίας Παπαδάκη και την ξεχωριστή ερμηνεία της Μαριώς , είναι εμπνευσμένο από τη Σμύρνη, με μουσική που σε ταξιδεύει στα Σμυρναίικα μονοπάτια, με ένα υπέροχο νοσταλγικό βίντεο κλιπ.