Η Ενεργειακή Αναβάθμιση Κτιρίων: Το Μέλλον και οι Στρατηγικές για την Επιτυχία των Στόχων μείωσης Εκπομπών Ρύπων

Η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων της χώρας αποτελεί κρίσιμο πυλώνα για την επίτευξη των στόχων μείωσης των εκπομπών ρύπων και την ενίσχυση της ενεργειακής αποδοτικότητας. Ωστόσο, για να επιτευχθεί αυτό το εγχείρημα, απαιτείται μια βιομηχανικής κλίμακας προσέγγιση, η οποία θα ξεπερνά τις περιορισμένες και χρονοβόρες διαδικασίες του σημερινού προγράμματος “Εξοικονομώ”. Η υπάρχουσα μέθοδος, που περιλαμβάνει την ατομική προσπάθεια των ιδιωτών να βρουν μηχανικούς, να προμηθευτούν τα υλικά και να οργανώσουν τις εργασίες, είναι αναποτελεσματική και κοστοβόρα. Επιπλέον, η γραφειοκρατία και η πολυπλοκότητα της διαδικασίας καθιστούν την ενεργειακή αναβάθμιση δύσκολη για πολλούς ιδιοκτήτες ακινήτων.

Για να επιτευχθούν οι φιλόδοξοι στόχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ειδικά στο πλαίσιο της πολιτικής Fit for 55για τη μείωση των εκπομπών ρύπων, η ελληνική κυβέρνηση εξετάζει αλλαγές και βελτιώσεις στον τρόπο εφαρμογής των προγραμμάτων ενεργειακής αναβάθμισης. Όπως αναφέρει ο γενικός γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτού Πλούτου του Υπουργείου Ενέργειας, Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης, η προτεραιότητα είναι η κεντρική διαχείριση των μελλοντικών προγραμμάτων “Εξοικονομώ”, η οποία θα στοχεύει στη μείωση του κόστους των υλικών και την επιτάχυνση των διαδικασιών μέσω της μείωσης της γραφειοκρατίας.

Μία από τις προτάσεις είναι η κατάργηση κάποιων δικαιολογητικών, ενώ εξετάζεται η διαχείριση των προγραμμάτων από εταιρείες που θα αναδειχθούν μέσω διαγωνισμού και θα αναλάβουν την υποβολή των δικαιολογητικών, την πιστοποίηση και την υλοποίηση των αναγκαίων παρεμβάσεων. Έτσι, οι επενδύσεις στην ενεργειακή αναβάθμιση θα γίνουν πιο αποτελεσματικές, προσφέροντας οικονομίες κλίμακας και μειώνοντας το κόστος των αναγκαίων υλικών.

Στρατηγικοί στόχοι και οικονομικές απαιτήσεις

Σύμφωνα με τους στόχους της κυβέρνησης, η αναβάθμιση 400.000 κατοικιών μέχρι το 2030, δηλαδή περίπου 67.000 σπίτια κάθε χρόνο, θεωρείται απαραίτητη για την επίτευξη των στόχων μείωσης εκπομπών. Με δεδομένο ότι η μέση αναβάθμιση απαιτεί περίπου 20.000 ευρώ για να βελτιωθεί το ενεργειακό πιστοποιητικό κατά δύο-τρεις κατηγορίες, το συνολικό κόστος υπολογίζεται σε περίπου 1,3 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, ή 8 δισεκατομμύρια ευρώ μέχρι το τέλος του 2030. Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος της πρόκλησης, αρκεί να αναφερθεί ότι τα τελευταία πέντε χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί μόλις 146.000 αναβαθμίσεις με προϋπολογισμό 2,1 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Αυτό το μεγάλο έργο είναι επιτακτικό για τη χώρα, καθώς πάνω από το 50% του οικιστικού αποθέματος είναι κατασκευασμένο πριν από το 1980 και δεν διαθέτει τις αναγκαίες μονώσεις. Το γεγονός αυτό επιβαρύνει σημαντικά τις ενεργειακές ανάγκες και το κόστος θέρμανσης και ψύξης των κτιρίων, κάτι που καθιστά την ενεργειακή αναβάθμιση επιτακτική ανάγκη για τη μείωση των εκπομπών.

Νέα προγράμματα και χρηματοδοτικά εργαλεία

Τα επόμενα χρόνια αναμένονται σημαντικά χρηματοδοτικά εργαλεία για την υποστήριξη της ενεργειακής αναβάθμισης. Το πιο σημαντικό από αυτά είναι το πρόγραμμα “Αναβαθμίζω το Σπίτι μου”, το οποίο θα ξεκινήσει τον Ιανουάριο του 2024 με προϋπολογισμό 400 εκατομμυρίων ευρώ. Το πρόγραμμα αυτό, που δεν έχει εισοδηματικά κριτήρια, θα επιδοτήσει αναβαθμίσεις σε όλα τα είδη κατοικιών, κύριες και δευτερεύουσες. Οι επενδύσεις περιλαμβάνουν θερμομόνωση, εγκατάσταση ηλιακών θερμοσιφώνων, αναβάθμιση συστημάτων θέρμανσης-ψύξης, φωτοβολταϊκά και άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η χρηματοδότηση θα παρέχεται μέσω δανείων, με μέγιστο ποσό τα 25.000 ευρώ και διάρκεια από 3 έως 7 χρόνια, χωρίς ηλικιακά ή εισοδηματικά κριτήρια.

Επιπλέον, το πρόγραμμα “Εξοικονομώ 2024” με προϋπολογισμό 110 εκατομμυρίων ευρώ θα περιλαμβάνει και ειδικές επιδοτήσεις για τα νοικοκυριά που επλήγησαν από τις πλημμύρες στη Θεσσαλία, με επιδότηση έως 80% για την αναβάθμιση των κατοικιών τους.

Η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων είναι ένα τεράστιο εγχείρημα για την Ελλάδα, αλλά και μια αναγκαιότητα για την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων της χώρας. Τα νέα προγράμματα που σχεδιάζονται αποσκοπούν στην αύξηση της αποτελεσματικότητας και στη μείωση του κόστους, μέσα από κεντρική διαχείριση και στρατηγικές οικονομίας κλίμακας. Αν τα προγράμματα υλοποιηθούν σωστά, η χώρα θα είναι σε θέση να αναβαθμίσει σημαντικά το οικιστικό της απόθεμα, μειώνοντας τις ενεργειακές ανάγκες και επιτυγχάνοντας τις επιθυμητές μειώσεις εκπομπών ρύπων.