Η καθημερινή και η νυχτερινή Αθήνα τα τελευταία 70 χρόνια μέσα από το βιβλίο της Κέβης Σαρρή «Χάρις σ’ εσένα»

Γεννημένη το 1941 στη Θεσσαλονίκη, η Κεβή Σαρρή δημοσιεύει το πρώτο βιβλίο της σε ηλικία 82 ετών. Το βιβλίο κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Μελάνι, με τίτλο «Χάρις σ’ εσένα», και εκείνο που αναρωτιέται κανείς με το που ξεκινά να το ξεφυλλίζει, είναι περί τινος ακριβώς πρόκειται. Η Σαρρή γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, από οικογένεια προσφύγων της Μικράς Ασίας, αλλά κατέληξε γρήγορα στην Αθήνα, όπου και έζησε έναν πολυτάραχο βίο, ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1950 και φτάνοντας μέχρι και τις ημέρες μας. Το βιβλίο αποτελεί την εξιστορηση αυτής της ζωής με μορφή διήγησης προς τον εγγονό της: κάτι ανάμεσα σε αυτοβιογραφία, ερωτικό και οικογενειακό μυθιστόρημα, ημερολόγιο και χρονικό ή μαρτυρία για τις μεταβολές μιας ολόκληρης εποχής, όπως γεννιούνται στον κοινωνικό και στον δημόσιο περίγυρο, για να περάσουν από το «εμείς» στο «εγώ» ή όπως διαχέονται, σε ανάστροφη πορεία, από το άτομο προς το συλλογικό του περιβάλλον την ώρα που καταγράφει την καθημερινότητά του στην τροχιά μιας μακράς χρονικής διαδρομής.

Τι σημαίνει, ωστόσο, «πολυτάραχος βίος» και γιατί θα πρέπει να τον παρακολουθήσουμε; Πέρα από τις αφηγηματικές αρετές του, που επιτρέπουν στη Σαρρή να ξεδιπλώσει το κορδόνι του χρόνου της χάρη σε μια δύναμη συμπύκνωσης και διαφάνειας η οποία δεν διασπά ποτέ την προσοχή μας, το βιβλίο ανατέμνει την πορεία μιας γυναίκας μεγαλωμένης σε παραδοσιακή οικογένεια (πατέρας με αυταρχικά ξεσπάσματα, πιέσεις από νωρίς σε κάθε επίπεδο) και ενηλικιωμένης σε έναν καταπιεστικό και αδιάφορο γάμο προς τη σταδιακή χειραφέτηση και προς την κατάκτηση της ατομικής της πληρότητας και ανεξαρτησίας. Μια γυναίκα που μετά τον χωρισμό της θα δοκιμάσει και θα κάνει σχεδόν τα πάντα: ερωτικές σχέσεις με τους πιο διαφορετικούς άντρες (κάποτε και με γυναίκες), φιλίες με παρέες καλλιτεχνών και συγγραφέων, πολύωρες διασκεδάσεις στη νυχτερινή Αθήνα και, το κυριότερο, μια γκάμα από επαγγελματικές ενασχολήσεις οι οποίες προδίδουν από τη μια πλευρά τις ασίγαστες και πολύτροπες ανησυχίες της και από την άλλη τον ακάματο αγώνα της για οικονομική αυτοδυναμία. Το κυριότερο, όμως, είναι πως όλα αυτά η Σαρρή έχει την ικανότητα και την επιδεξιότητα να τα προβάλλει στον οθόνη μιας κοινωνίας σε διαρκή μεταλλαγή: από τη μετεμφυλιακή, στενόχωρη και συντηρητική περίοδο της δεκαετίας του 1950 προς τις πολιτικές και τις πολιτιστικές αλλαγές της δεκαετίας του 1960, όταν η Ελλάδα δέχεται τον αντίκτυπο από όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, αλλά και προς την οπισθοχώρηση της χούντας, οπότε και κάθε ορίζοντας μαυρίζει. Θα ακολουθήσει η κοσμογονία της Μεταπολίτευσης: από την αποκατάσταση της δημοκρατίας, την άνοδο του ΠΑΣΟΚ και την ανέμελη οικονομικά διαβίωση των μετέπειτα ετών μέχρι την οικονομική κρίση και τους διαδοχικούς εγκλεισμούς της πανδημίας.

Η Σαρρή γράφει λογοτεχνία και ως εκ τούτου αποφεύγει να ξετυλίξει μπροστά στα μάτια μας πολιτικούς χάρτες ή να προχωρήσει σε πολιτικές αποτιμήσεις των διαδοχικών αλλαγών που απεικονίζει. Χάρη στις μνήμες τις οποίες συγκεντρώνει στην αφήγηση για τον εγγονό της, η Ελλάδα που καθρεφτίζεται στις σελίδες της είναι η Ελλάδα του έρωτα, της μουσικής, του τραγουδιού και της λογοτεχνίας. Εκκινώντας από υπάλληλος στο προδικτατορικό γραφείο του Γεωργίου Γεωργαλά, θα καταπιαστεί στη συνέχεια με τη διακόσμηση, θα τραγουδήσει σε ταβέρνες, σε μπουζούκια και σε μουσικές σκηνές, θα ανοίξει δισκάδικο και μαγαζί ρούχων, θα γνωριστεί και θα συνδεθεί με τον Δημήτρη και την Ανθή Μαρωνίτη, με τον Περικλή Κοροβέση, με τον Χρήστο Βακαλόπουλο και με τον Λουκιανό Κηλαηδόνη, ακούγοντας φανατικά Διονύση Σαββόπουλο, θα μείνει στην Ακράτα και στη Βραυρώνα, θα μοιραστεί με τους φίλους της ελληνικά και ξένα μυθιστορήματα, καφετέριες, μπαρ και κλαμπ των μεταπολιτευτικών δεκαετιών μέχρι και την οικονομική κρίση, θα ταξιδέψει στην Ινδία και δεν θα πάψει ποτέ να αναζητεί την αγάπη των φίλων της, θρηνώντας σεμνά για τον θάνατό τους, όπως και τη φαντασία και την επινοητικότητα οι οποίες δεν έχουν πάψει να την τρέφουν και να τη συγκινούν μέχρι και τις ημέρες μας. Ευτυχώς που η έγνοια να μεταδώσει τη συσσωρευμένη εμπειρία της στον εγγονό της οδήγησε σε ένα βιβλίο το οποίο μπορούμε να απολαύσουμε όλοι μας μια και σε όποια ηλικία κι αν βρίσκεται ο καθένας μας, η Σαρρή έχει να του υπενθυμίσει ένα στιγμιότυπο και να φωτίσει ένα ζωντανό ή ξεχασμένο πλάνο από τις καθημερινές του εικόνες και παραστάσεις.