Ο ΕΝΦΙΑ στους Δήμους: Ανατροπές στη φορολογία προτείνει η Τράπεζα της Ελλάδος

Σημαντικές αλλαγές στο φορολογικό σύστημα της χώρας εισηγείται ο Διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, μέσα από την ετήσια έκθεση για το 2024. Οι προτάσεις του επικεντρώνονται στην ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης, στη διεύρυνση της χρήσης του ηλεκτρονικού χρήματος και στην ενίσχυση της φορολογικής αποκέντρωσης, με αιχμή του δόρατος τη μεταφορά της είσπραξης και διαχείρισης του ΕΝΦΙΑ στους δήμους.

Όπως υπογραμμίζεται στην έκθεση, η αποτελεσματικότερη πάταξη της φοροδιαφυγής και η ενίσχυση της φορολογικής δικαιοσύνης περνούν μέσα από στοχευμένες παρεμβάσεις και την υιοθέτηση ενός σύγχρονου πλαισίου κινήτρων.

Ο κ. Στουρνάρας σημειώνει ότι η αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, ιδιαίτερα σε τομείς υψηλής παραβατικότητας, μπορεί να αποδώσει πολλαπλά οφέλη για τα δημόσια έσοδα, εφόσον συνοδευτεί από αναδιάρθρωση των φοροαπαλλαγών βάσει της αναπτυξιακής και κοινωνικής τους χρησιμότητας.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ανάγκη περαιτέρω αυτοματοποίησης της φορολογικής διαδικασίας. Η καθολική δήλωση των συναλλαγών μέσω της πλατφόρμας myData, η εφαρμογή ψηφιακού πελατολογίου και δελτίου αποστολής, η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης στον φορολογικό έλεγχο και η χρήση εξειδικευμένων λογισμικών για τον περιορισμό του λαθρεμπορίου περιγράφονται ως βασικοί πυλώνες του σχεδίου.

Πέρα από την τεχνολογική ενίσχυση της φορολογικής διοίκησης, η έκθεση καταθέτει πρόταση για ένα τολμηρό θεσμικό άλμα: τη μεταφορά της είσπραξης και της διαχείρισης του ΕΝΦΙΑ στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η πρόταση, που είχε εξεταστεί και στο παρελθόν, επανέρχεται στο προσκήνιο με τη λογική ότι οι δήμοι, έχοντας άμεση γνώση της ακίνητης περιουσίας στα όριά τους, θα μπορούσαν να διαχειριστούν πιο αποτελεσματικά τον φόρο, ενισχύοντας παράλληλα την ανταποδοτικότητα και τη λογοδοσία απέναντι στους πολίτες.

Η Τράπεζα της Ελλάδος αναγνωρίζει τις δυσκολίες ενός τέτοιου εγχειρήματος, τονίζοντας την ανάγκη προσεκτικού σχεδιασμού κατά τη μεταβατική περίοδο. Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι το εν λόγω μοντέλο εφαρμόζεται ήδη σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, και η υιοθέτησή του στην Ελλάδα θα μπορούσε να ενισχύσει την οικονομική αυτοδυναμία των ΟΤΑ, να περιορίσει τις μεταβιβαστικές δαπάνες του κράτους και να καλλιεργήσει φορολογική συνείδηση στους πολίτες.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης, το ποσοστό των φορολογικών εσόδων που διαχειρίζονται σήμερα οι τοπικές αρχές στην Ελλάδα παραμένει εξαιρετικά χαμηλό (2,94% το 2016) σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (12,64%), με αποτέλεσμα η χώρα να υπολείπεται σημαντικά στον δείκτη φορολογικής αποκέντρωσης. Η αλλαγή αυτή θα μπορούσε να αναδιατάξει τη θέση της Ελλάδας και να ενισχύσει τον ρόλο των δήμων ως φορείς αναπτυξιακού σχεδιασμού.

Η φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας, σύμφωνα με την ΤτΕ, αποτελεί έναν σταθερό και ουδέτερο μηχανισμό με περιορισμένα περιθώρια φοροδιαφυγής. Ανάλογα με το μοντέλο που θα υιοθετηθεί, ο ΕΝΦΙΑ θα μπορούσε να γίνει πιο κοινωνικά δίκαιος, μέσω απαλλαγών για ευάλωτες ομάδες και κλιμακωτών συντελεστών, στα πρότυπα χωρών όπως η Γαλλία και η Δανία.