Ποια είναι η τροπική ασθένεια που εξαπλώνεται σε όλη την Ευρώπη

Τα κρούσματα του δάγκειου πυρετού παρουσιάζουν μία αύξηση άνω του 20% σε σύγκριση με το 2021, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων.

Αν και η πλειονότητα των περιπτώσεων δάγκειου πυρετού καταγράφεται στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές της Αμερικής, της Ασίας και της Αφρικής, πρόσφατα παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση σε πιο εύκρατες περιοχές, όπως η Ευρώπη. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στα νότια της ηπείρου, όπου η ασθένεια είναι παρούσα από τη δεκαετία του 1970. Υπήρξαν αυξανόμενοι αριθμοί τοπικά μεταδιδόμενων κρουσμάτων στην Ιταλία και τη Γαλλία, καθώς και τα πρώτα καταγεγραμμένα κρούσματα εδώ και πολλά χρόνια στην Ισπανία.

Επίσης, όλο και περισσότερες νέες περιπτώσεις καταγράφονται σε περιοχές εκτός της Λατινικής Αμερικής. Το 2022, υπήρχαν 2,8 εκατομμύρια καταγεγραμμένα κρούσματα δάγκειου πυρετού μόνο στην αμερικανική ήπειρο. Αριθμός υπερδιπλάσιος από τα 1,2 εκατομμύρια κρούσματα το 2021. Το Περού, το οποίο έχει ανάμεικτο υποτροπικό και τροπικό κλίμα, έχει πρόσφατα καταγράψει μερικούς από τους υψηλότερους αριθμούς του ιού (τόσο κρούσματα όσο και θανάτους). Αυτό οδήγησε στην κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης στις περισσότερες περιοχές, καθώς τα κρούσματα συνεχίζουν να αυξάνονται χρόνο με το χρόνο.

Κλιματική αλλαγή

Η κλιματική αλλαγή είναι μια από τις βασικές αιτίες αύξησης των κρουσμάτων δάγκειου πυρετού, τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη. Οι αυξημένες θερμοκρασίες και οι μεγαλύτερες περίοδοι αναπαραγωγής κουνουπιών (λόγω των θερμότερων και μεγαλύτερων σε διάρκεια καλοκαιριών) μπορούν να βοηθήσουν στην εξάπλωση του Aedes aegypti.

Αυτά τα κουνούπια μπορούν να επιβιώσουν σε θερμοκρασίες άνω των 10 C και χάρη στην υπερθέρμανση του πλανήτη μπορούν να επεκτείνουν το εύρος τους σε πιο εύκρατες ζώνες. Οι αλλαγές στα πρότυπα βροχοπτώσεων, που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή αυξάνουν επίσης τον όγκο των λιμναζόντων νερών, παρέχοντας ένα ιδανικό έδαφος αναπαραγωγής.

Επιπλέον, τα αυξημένα διεθνή ταξίδια και το εμπόριο με περιοχές όπου ο δάγγειος πυρετός είναι «παρών», καθώς και η ανάπτυξη των πόλεων, καθιστούν την εξάπλωση της νόσου ακόμη πιο πιθανή.

Μπορεί να γίνει ενδημικός ο δάγγειος πυρετός στην Ευρώπη;

Σε αυτό το πλαίσιο, η πιθανότητα να γίνει ενδημικός ο δάγκειος πυρετός στην Ευρώπη είναι μια πραγματική πιθανότητα. Οι περιβαλλοντικές συνθήκες όπως η κλιματική αλλαγή και η παγκοσμιοποίηση διευκολύνουν την εξάπλωση των κουνουπιών και των ασθενειών που μεταφέρουν. Πρόκειται για παράγοντες που δεν μπορούν εύκολα να τεθούν υπό έλεγχο, τουλάχιστον προς το παρόν.

Εάν ο δάγκειος πυρετός γίνει ενδημικός στην Ευρώπη, θα μπορούσε να έχει σημαντικό αντίκτυπο στη δημόσια υγεία. Για το λόγο αυτό, οι ευρωπαϊκές υγειονομικές αρχές εργάζονται ήδη για να αποτρέψουν την εξάπλωσή του αντιμετωπίζοντας τους παράγοντες που μπορούν επί του παρόντος να ελεγχθούν. Αυτό περιλαμβάνει την παρακολούθηση περιπτώσεων, την εκπαίδευση των πληθυσμών για το πώς να αποτρέψουν τα τσιμπήματα κουνουπιών και τη λήψη μέτρων για τον έλεγχο νέων πληθυσμών κουνουπιών μόλις εντοπιστεί η παρουσία τους, όπως συνέβη στο ισπανικό νησί της Τενερίφης.

Τι είναι ο δάγκειος πυρετός – Πώς προκαλείται

Ο δάγκειος πυρετός είναι μια ασθένεια που προκαλείται από ένα από τα τέσσερα στελέχη του ιού του δάγκειου πυρετού (DENV). Έχει αναφερθεί ότι και τα τέσσερα στελέχη μπορούν να κυκλοφορούν μαζί και να προκαλέσουν το ίδιο σύνολο συμπτωμάτων. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στον σοβαρό ή αιμορραγικό δάγκειο πυρετό, ο οποίος συνήθως προκαλείται από έκθεση σε ένα στέλεχος μετά από προηγούμενη έκθεση σε άλλο.

Το DENV μεταδίδεται μέσω τσιμπημάτων από μολυσμένα κουνούπια Aedes, κυρίως Aedes aegypti, αλλά και σε μικρότερο βαθμό από το Aedes albopictus, γνωστό και ως Κουνούπι Τίγρη. Αυτά τα έντομα, που τρέφονται με ανθρώπινο αίμα και μεταδίδουν τον ιό μέσω του σάλιου τους, βρίσκονται σε τροπικές και υποτροπικές περιοχές. Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες γίνονται όλο και πιο συχνά σε εύκρατες περιοχές.