Τουρισμός: Οι προετοιμασίες για το άνοιγμα και τα σενάρια για την επόμενη μέρα

Εντατικές διεργασίες για διμερείς συμφωνίες, εμπλουτισμός του μοντέλου πέρα από το γνωστό «ήλιος και θάλασσα» αλλά και στρατηγικό σχέδιο προώθησης του ελληνικού τουρισμού περιλαμβάνουν οι κινήσεις του υπουργείου Τουρισμού για το «restart» του κλάδου, την ώρα που οι επιχειρηματίες του τουρισμού αναμένουν τις τελικές ανακοινώσεις για να δρομολογήσουν με ασφάλεια το άνοιγμά τους.

Οι προβλέψεις ωστόσο τόσο για φέτος όσο και για τα επόμενα χρόνια, μαρτυρούν πως η επιστροφή του νευραλγικού για την ελληνική οικονομία κλάδου στα προ κορονοϊού επίπεδα έχει πολλές ακόμα προκλήσεις να αντιμετωπίσει.

Ειδικότερα, οι επαφές του υπουργείου για την διασύνδεση της χώρας με συγκεκριμένες αγορές – τροφοδότες στις οποίες προχωρά με εντατικούς ρυθμούς ο εμβολιασμός συνεχίζονται. Ήδη με επισκέψεις του κ. Θεοχάρη σε χώρες των Βαλκανίων αλλά και στο Ισραήλ η χώρα αναμένει τους πρώτους ταξιδιώτες τον Απρίλιο. Πέρα από το Ισραήλ, Πολωνία και Σερβία έχουν εκφράσει ανοιχτά το ενδιαφέρον τους για να οριστούν οι προϋποθέσεις με τις οποίες οι κάτοικοί τους θα επισκέπτονται την Ελλάδα. Στην ατζέντα του υπουργείου βέβαια συγκαταλέγονται κι άλλες χώρες με τις οποίες θα επιδιωχθεί επικοινωνία με αντίστοιχους στόχους.

Τουρίστες από τη Μ. Βρετανία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Ρωσία και τις ΗΠΑ είναι σίγουρα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των αρμόδιων φορέων, αφού παραδοσιακά αποτελούν αγορές τροφοδότες της χώρας. Αντίστοιχα και η γερμανική αγορά, μια προσέγγιση της οποίας επιδιώχθηκε τις ημέρες που μας πέρασαν με συνεντεύξεις του Έλληνα υπουργού σε ευρείας αναγνωσιμότητας γερμανικά Μέσα Ενημέρωσης. Μιλώντας στις Frankfurter Allgemeine Zeitung και Die Welt ο κ. Θεοχάρης παρουσίασε στη διεθνή κοινότητα το σχέδιο της ελληνικής Κυβέρνησης για το άνοιγμα του τουρισμού το 2021. «Το σχέδιό μας για το φετινό άνοιγμα του ελληνικού Τουρισμού προβλέπει το να ξεκινήσουμε στις 14 Μαΐου, με όλες εκείνες τις χώρες, από τις οποίες διαχρονικά υποδεχόμαστε ταξιδιώτες. Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε σαφείς και συγκεκριμένες προϋποθέσεις, ώστε η ταξιδιωτική αγορά να είναι σε θέση να προσαρμοστεί αμέσως και με ευκολία. Για την Ευρώπη και ορισμένες αγορές με υψηλό ποσοστό εμβολιασμένων, θέλουμε να ανοίξουμε ήδη από τα μέσα Απριλίου. Η περαιτέρω ανάπτυξη του ανοίγματος εξαρτάται από την αγορά και από το επίπεδο ετοιμότητας του κλάδου. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση είναι η Κυβέρνηση εκείνη που θα πρέπει να κάνει το πρώτο βήμα. Αυτή τη φορά, το άνοιγμα  δεν εξαρτάται, ως είθισται, από τη ζήτηση, αλλά από το πότε θα είμαστε έτοιμοι» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Πέρα από την Ευρώπη, μέσα στο Σαββατοκύριακο, ο κ. Θεοχάρης συναντήθηκε και με τον Αιγύπτιο ομόλογό του στο πλαίσιο της παρουσίας του  στη «χρυσή παρέλαση των Φαραώ» στο Κάιρο. Οι δύο υπουργοί συζήτησαν για την επανεκκίνηση του τουρισμού και διερευνήθηκαν τρόποι μελλοντικών συνεργασιών, στο πλαίσιο των περιφερειακών αλλά και διεθνών φορέων του τουρισμού, ιδίως σε θέματα που σχετίζονται με τον τομέα της κρουαζιέρας, «ο οποίος αποτελεί έναν πολύ ελπιδοφόρο τομέα για το μέλλον».

Εμπλουτισμός του μοντέλου «ήλιος και θάλασσα»

Την ίδια στιγμή και με αρωγό το Ταμείο Ανάκαμψης, η χώρα προωθεί την ανάπτυξη ειδικών μορφών τουρισμού ώστε να ξεφύγει από το παραδοσιακό μοντέλο «ήλιος και θάλασσα» και να μπορέσει να προσελκύσει ειδικές κατηγορίες τουριστών διευρύνοντας αφενός την τουριστική σεζόν κι αφετέρου τις ταξιδιωτικές εισπράξεις της. Στις πρωτοβουλίες που εμπεριέχονται στο Σχέδιο Ανάκαμψης και στοχεύουν προς αυτή την κατεύθυνση περιλαμβάνεται η ανάπτυξη των ειδικών μορφών τουρισμού (Ορεινός Τουρισμός, Τουρισμός Υγείας και Ευεξίας, Αγροτουρισμός κ.ά.)  με στόχο την διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος. Επιπρόσθετα βέβαια διακρίνεται μια προσπάθεια και για την βελτίωση τουριστικών υποδομών, την πολιτιστική αναβάθμιση αλλά και την ψηφιοποίηση του κλάδου με στόχο την διευκόλυνση των ταξιδιωτών. Να θυμίσουμε ότι στα έργα του Σχεδίου περιλαμβάνεται η αναβάθμιση των τουριστικών αλλά και των περιφερειακών λιμένων, η προσβασιμότητα στις παραλίες, η προώθηση του καταδυτικού τουρισμού και του silver tourism καθώς και διάφορα πολιτιστικά έργα όπως η δημιουργία ενάλιου μουσείου στον Πειραιά, ενέργειες δηλαδή που θα ενδυναμώσουν την ελληνική τουριστική ταυτότητα.

Πρωτοβουλίες προς αυτή την ενδυνάμωση του τουριστικού μας προϊόντος δρομολογεί και ο ΕΟΤ. Όπως ανέφερε ο Γενικός Γραμματέα του Οργανισμού, κ. Δημήτρης Φραγκάκης σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο ΟΕΤ επεξεργάζεται ένα ολοκληρωμένο στρατηγικό σχέδιο προβολής και προώθησης του ελληνικού τουρισμού για την επόμενη τριετία. Πυρήνας του σχεδίου παραμένει το υφιστάμενο πρότυπο του ελληνικού τουρισμού,  «Ήλιος και Θάλασσα», αλλά το σχέδιο εμπλουτίζεται και με νέες μορφές τουρισμού εμπειρίας. Προτεραιότητες δηλαδή φέτος για τον ΕΟΤ, είναι η ανάδειξη της ελληνικής γαστρονομίας, του θαλάσσιου τουρισμού, των υπαίθριων δραστηριοτήτων και του τουρισμού ευεξίας. Στόχος φυσικά παραμένει η επέκταση της τουριστικής περιόδου, σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες.

Ενέργειες σχεδιάζονται ωστόσο και για την μετά κορονοϊού εποχή, η οποία σύμφωνα με τον κ. Φραγκάκη θα είναι αρκετά διαφορετική σε σχέση με χθες. Σύμφωνα με τον ίδιο θα αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο ταξιδεύει κάποιος καθώς και ο τρόπος με τον οποίο θα γίνεται η επιλογή ενός προορισμού. Γι αυτή τη νέα συνθήκη ο ΕΟΤ προετοιμάζεται εδώ και μήνες, με τα στελέχη του οργανισμοί να βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις με αεροπορικές εταιρείες και tour operators του εξωτερικού για συμφωνίες συνδιαφήμισης. Να σημειωθεί ότι ειδικά για φέτος ο προϋπολογισμός για συνδιαφήμιση μπορεί να ξεπεράσει τα 9 εκατ. ευρώ.

Παρότι βέβαια ο κ. Φραγκάκης χαρακτήρισε ως αισιόδοξα τα φετινά μηνύματα σε διεθνές επίπεδο καθώς όπως είπε η ζήτηση για την χώρα διαφαίνεται υψηλή, οι έρευνες υπογραμμίζουν ότι ο δρόμος για την εφεξής πορεία και ανάκαμψη του τουρισμού θα είναι δύσκολος κι αβέβαιος.

Τα σενάρια για την πορεία του Τουρισμού

Να θυμίσουμε ότι βάσει ανάλυση της Eurobank μέχρι και το 2024 δύο σενάρια διαφορετικών ταχυτήτων είναι πιθανά. Το αισιόδοξο ή αλλιώς «πιο επιθετικό» προβλέψει πως το ΑΕΠ θα αναπτυχθεί σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Κομισιόν κι ότι τα τουριστικά έσοδα, ως ποσοστό επί του ΑΕΠ θα επιστρέψουν στα επίπεδα του 2019 (9,9%) το 2024. Σε αυτή την περίπτωση, οι τουριστικές εισπράξεις θα φτάσουν τα 10,1 δισ. ευρώ το 2021 ή αλλιώς στο 55,7% του 2019 και θα ξεπεράσουν τα επίπεδα του 2019 το 2024, φθάνοντας τα 19,3 δισ. ευρώ.

Στον αντίποδα, το «συντηρητικό» σενάριο εκτιμά ότι τα τουριστικά έσοδα ως ποσοστό επί του ΑΕΠ θα επιστρέψουν στο μέσο όρο της περιόδου 2014- 2019 (8,4%) το 2024, ενώ και η ανάπτυξη του ΑΕΠ θα είναι πιο αργή σε σχέση με τις εκτιμήσεις της Κομισιόν. Σε αυτή την περίπτωση, οι τουριστικές εισπράξεις θα παραμείνουν σε χαμηλότερα επίπεδα από αυτά του 2019 καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου έως το 2024. Για το 2021 θα αντιστοιχούν σε 7,3 δισ. ευρώ ή αλλιώς σε ποσοστό 40,3% των εσόδων του 2019, φθάνοντας στα 15,8 δισ. ευρώ το 2024 ή αλλιώς στο 87,1% σε σχέση με τα 18,2 δισ. ευρώ του 2019. τις εισπράξεις στα 15,8 δισ. ευρώ το 2024.

Δύο σενάρια για την τρέχουσα χρονιά έχει επεξεργαστεί και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού. Το πρώτο προβλέπει ανάκαμψη από τον Ιούλιο, η οποία θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των διεθνών αφίξεων κατά 66% το 2021 σε σύγκριση με το ιστορικό χαμηλό του 2020, και την μείωση σε ποσοστό 55% σε σύγκριση με το ιστορικό υψηλό του 2019.

Το δεύτερο σενάριο κάνει λόγο για ενδεχόμενη ανάκαμψη από το Σεπτέμβριο, οδηγώντας τελικά σε αύξηση αφίξεων κατά 22% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, δηλαδή ανάκτηση του 33% των αφίξεων του 2019.

Να θυμίσουμε ότι η πανδημία που πλήττει τον πλανήτη εδώ κι ένα χρόνο, ήταν υπεύθυνη για απώλειες της τάξης των 4,5 τρισ. δολαρίων σε διεθνές επίπεδο το 2020, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ταξιδίων και Τουρισμού (WTTC). Επιπλέον μόνο το 2020 χάθηκαν πάνω από 62 εκατ. θέσεις εργασίας στον κλάδο διεθνώς, σημειώνοντας πτώση κατά 18,5% με το συνολικό αριθμό εργαζομένων στην παγκόσμια τουριστική βιομηχανία να μειώνεται στα 272 εκατομμύρια.