Άρθρο της Λούκας Κατσέλη, Βουλευτή Β΄ Αθηνών, στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ»

“Για να μην επαναλάβουμε τα ίδια λάθη …”

• Γιατί οι μεταρρυθμίσεις και η δημοσιονομική προσαρμογή δεν πρέπει να μείνουν στα χαρτιά.
Εχουν περάσει μόλις δύο μήνες από τις ιστορικές αποφάσεις της ευρωζώνης της 21ης Ιουλίου και οι ασκοί του Αιόλου έχουν πάλι ανοίξει. Η καταβολή της έκτης δόσης δεν έχει οριστικοποιηθεί και η συζήτηση σεναρίων για το «απαραίτητο» κούρεμα του ελληνικού χρέους έχει πάλι φουντώσει. Το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα φαίνεται να ξαναγράφεται. Η ανάσα που είχε πάρει η ελληνική κοινωνία τον Ιούλιο έχει κοπεί για μία ακόμα φορά απότομα.

Γιατί φθάσαμε πάλι εδώ; Το παιχνίδι των κερδοσκόπων ήταν και είναι γνωστό: πιέζουν κάθε φορά που γίνεται ανταλλαγή ομολόγων ή CDS – προγραμματισμένη για τις 29 Σεπτεμβρίου – για μεγαλύτερα κέρδη ή για μικρότερες ζημιές, συντηρώντας έτσι την πιθανότητα ή την επιθυμία χρεοκοπίας της χώρας και εξόδου από το ευρώ. Οι ευρωπαίοι εταίροι μας θέλουν να προστατεύσουν πρωταρχικά τις δικές τους τράπεζες και οικονομίες και δευτερευόντως την ευρωζώνη από την επέκταση της κρίσης. Αποσείουν τις δικές τους ευθύνες για επικίνδυνες καθυστερήσεις – με διάφορα προσχήματα και κυρίως με το να στείλουν τον λογαριασμό στην Ελλάδα. Ελληνες και ξένοι επιτήδειοι θέλουν να αγοράσουν όσο πιο φθηνά γίνεται τις προς ιδιωτικοποίηση επιχειρήσεις και χρησιμοποιούν προς αυτό τον σκοπό διάφορα τεχνάσματα.

Ολα αυτά είναι γνωστά, γι’ αυτό θα έπρεπε να είχαμε οργανωθεί και κινητοποιηθεί κατάλληλα από τις αρχές του 2011. Αντ’ αυτού, βρεθήκαμε στο εδώλιο του κατηγορουμένου, τόσο της τρόικας και των εταίρων μας όσο και της ίδιας της ελληνικής κοινωνίας, καθώς αναγκαζόμαστε να ανατρέψουμε απότομα για άλλη μία φορά οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Η ευθύνη είναι συλλογική και δεν επιμερίζεται σε συγκεκριμένα πρόσωπα.

Ηδη από τις αρχές του χρόνου είχε καταστεί σαφές ότι η περαιτέρω μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος μέσω πρόσθετων οριζόντιων μέτρων θα ήταν ανέφικτη. Γι’ αυτό η ατζέντα της δημοσιονομικής προσαρμογής μετατοπίσθηκε, τουλάχιστον στα λόγια αν όχι στην πράξη, σε διαρθρωτικά μέτρα που αφορούσαν την πάταξη της φοροδιαφυγής, την αναδιοργάνωση του δημόσιου τομέα και την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας.
Κληθήκαμε να κάνουμε μια μεγάλη υπέρβαση στον τρόπο λειτουργίας του πολιτικού συστήματος και του κράτους. Η αδυναμία μας, θεσμική, τεχνική αλλά και βαθύτατα πολιτική, να οργανωθούμε κατάλληλα ώστε να υλοποιήσουμε διαρθρωτικές πολιτικές και όχι απλώς να νομοθετήσουμε, βρίσκεται στο επίκεντρο της σημερινής δίνης.

Χωρίς κατάλληλα κίνητρα, χωρίς αξιοκρατικούς και διαφανείς μηχανισμούς αξιολόγησης, η ελληνική Δημόσια Διοίκηση ανέπτυξε τα δικά της αντανακλαστικά επιβίωσης και εξάρτησης από το πολιτικό ή/και κομματικό σύστημα. Από την άλλη, ο τρόπος ανάδειξης και επιβράβευσης των πολιτικών προσώπων ακυρώνει κάθε κίνητρο για διάθεση χρόνου προκειμένου να υλοποιηθούν αποτελεσματικά πολιτικές και μέτρα. Οσοι το επιχείρησαν το πλήρωσαν ακριβά. Το όποιο πολιτικό κεφάλαιο αποδίδει βραχυπρόθεσμα πολλά περισσότερα, αν επενδυθεί σε ανακοινώσεις μέτρων, πύρινους λόγους στο Κοινοβούλιο, κατάλληλη επικοινωνία και στενή συνεργασία με ΜΜΕ και διαφημιστές.

Δεν είναι τυχαίο ότι μέχρι σήμερα καθυστερούν όλα τα μέτρα που αφορούν την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, την αναδιοργάνωση του δημόσιου τομέα και το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων. Ετσι, δεν περιλαμβάνεται για το 2011 κανένα μέτρο βελτίωσης της φοροεισπρακτικής ικανότητας ή διεύρυνσης της φορολογικής βάσης, ούτε καν η αύξηση των τεκμηρίων διαβίωσης που είχε αποφασισθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο του Μαΐου. Ως προς τη μείωση δαπανών, ο προσδιορισμός του πλεονάζοντος προσωπικού στον ευρύτερο δημόσιο τομέα μέχρι τα μέσα Ιουλίου αποδείχθηκε καταφανώς εξωπραγματικός, δεδομένης της απουσίας προετοιμασίας του συνολικού εγχειρήματος. Τέλος, μία μόνο ανάγνωση του αναμενόμενου προγράμματος αποκρατικοποιήσεων για το 2011 που περιλαμβάνεται στο Πρόγραμμα αιτιολογεί την κόκκινη κάρτα της τρόικας περί αδικαιολόγητων καθυστερήσεων και αθέτησης δεσμεύσεων.

Τι μπορεί και πρέπει επομένως να γίνει; Ως προς την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, το βάρος πρέπει να πέσει έστω και τώρα στη συστηματική διασταύρωση στοιχείων καταθέσεων φυσικών και νομικών προσώπων στο τραπεζικό σύστημα από το 2000 και μετά, τεκμηρίων διαβίωσης και δηλωθέντων εισοδημάτων για την ίδια χρονική περίοδο, με αναμενόμενα έσοδα που ξεπερνούν τα 10 δισ. ευρώ.

Αντί μιας πρόχειρης και αποσπασματικής εφαρμογής του ενιαίου μισθολογίου με οριζόντια δημοσιονομική λογική ή της υλοποίησης της εργασιακής εφεδρείας με τρόπο αμφίσημο και άδικο, και τα δύο μέτρα θα πρέπει να ενταχθούν σε ένα επιχειρησιακό σχέδιο διοικητικής αναδιοργάνωσης, που είναι δυνατόν να εκπονηθεί σε 4 με 5 μήνες. Με σαφή προσδιορισμό του έργου που καλείται να επιτελέσει κάθε φορέας και της ενδεδειγμένης διοικητικής οργάνωσής του. Με σαφή περιγραφή των θέσεων, προσόντων και ειδικοτήτων για το ανθρώπινο δυναμικό και συστημάτων αξιολόγησης της απόδοσης.

Τέλος, ως προς το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων επιβάλλεται η άμεση κατάθεση από τους συμβούλους που έχουν ορισθεί, αξιόπιστων επιχειρησιακών προγραμμάτων για κάθε επιχείρηση που θα γίνουν αντικείμενο διαβούλευσης και τελικής επεξεργασίας από την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής το αργότερο μέχρι τον Δεκέμβριο, ώστε οι δημόσιες επιχειρήσεις να μη γίνουν βορά και όχημα πλουτισμού στα χέρια επιτηδείων.

Μπορούμε να πετύχουμε αυτά όταν η τρόικα πιέζει ασφυκτικά για εκπλήρωση των στόχων μέσα σε ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα; Μπορούμε, αρκεί να θέσουμε τη συνεργασία μας με την τρόικα σε νέα βάση, να ανακτηθεί η χαμένη αξιοπιστία και να οργανώσουμε αποτελεσματικούς μηχανισμούς υλοποίησης κινητοποιώντας το κατάλληλο προσωπικό και όχι αυτοδίδακτους. Αρκεί να επιδιώξουμε κοινωνικές συμμαχίες και να εξομαλύνουμε συγκρούσεις που αναπόφευκτα δημιουργούνται όταν επιχειρούνται τέτοιες τομές.

Διαφορετικά, όχι μόνο οι μεταρρυθμίσεις αλλά και η βιώσιμη δημοσιονομική προσαρμογή θα μείνουν στα χαρτιά και η κοινωνική έκρηξη από τη λήψη πρόσθετων οριζόντιων μέτρων θα γίνει ανεξέλεγκτη. Μπορούμε, αν το επιθυμούμε, να κάνουμε τα μέτρα αυτά, τα τελευταία μέτρα έκτακτης ανάγκης που λαμβάνονται.