Έχεις αυθαίρετο; Έτσι, το σώζεις με έκπτωση 10%

Αντίστροφα μετρά ο χρόνος για την «φθηνή» τακτοποίηση αυθαιρέτων που δίνει τη δυνατότητα νομιμοποίησης της περιουσίας τους, σε χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων.

Τα περιθώρια είναι ελάχιστα και οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να βιαστούν, καθώς σύμφωνα με βάση τον τελευταίο νόμο για την αυθαίρετη δόμηση, η καταληκτική ημερομηνία είναι η 8η Απριλίου.
Όσοι προλάβουν, θα έχουν τη δυνατότητα τακτοποίησης με έκπτωση της τάξης του 10%, κάτι που σημαίνει ότι και χρήματα θα γλιτώσουν και δεν θα έχουν πρόβλημα μεταβίβασης του ακινήτου τους.
Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι όσοι αφήσουν την ευκαιρία ανεκμετάλλευτη χάνουν οριστικά το τρένο των ευνοϊκών διατάξεων και κινδυνεύουν ακόμη και με κατεδάφιση του ακινήτου τους.
Ειδικότερα:

• Τακτοποίηση έως 8 Οκτωβρίου 2019: Όσοι ιδιοκτήτες επιλέξουν αυτή τη λύση, δηλαδή να νομιμοποίησουν από τις 9 Απριλίου έως και τις 8 Οκτωβρίου, θα πληρώσουν προσαυξημένα πρόστιμα κατά 10%.
• Τακτοποίηση από 9 Οκτωβρίου έως 9 Νοεμβρίου: Οι ιδιοκτήτες ακινήτων που προχωρήσουν σ’ αυτή τη λύση πρέπει να πληρώσουν προσαυξήσεις στα πρόστιμα κατά 20%.
• Τακτοποίηση από τις 10 Νοεμβρίου: Με βάση τα δεδομένα που έχουμε έως τώρα, ο νόμος για τα αυθαίρετα λήγει στις 9 Νοεμβρίου 2019. Αυτό σημαίνει πως όσοι δεν μπουν στη ρύθμιση, θα πρέπει να ξέρουν ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος της μπουλντόζας. Τα αυθαίρετα θα εντοπίζονται από τους ελεγκτές δόμησης και θα κατεδαφίζονται με συνοπτικές διαδικασίες.

Τελευταία ευκαιρία
Με βάση αυτά τα δεδομένα γίνεται αντιληπτό ότι δεν συμφέρει κανέναν ιδιοκτήτη να αφήσει το χρόνο να κυλάει εις βάρος του, καθώς κινδυνεύει να χάσει την περιουσία του.
Το ενδεχόμενο να δοθεί μια μικρή παράταση ασφαλώς και δεν μπορεί να αποκλειστεί, αλλά σε κάθε περίπτωση πρόκειται για την τελευταία ευκαιρία που δίνει το κράτος για τακτοποίηση.
Κοινό μυστικό είναι άλλωστε ότι ο εφιάλτης της αυθαίρετης δόμησης δεν μπορεί να συνεχιστεί, κάτι που έγινε σαφές τόσο στο Μάτι όσο και στην Μάνδρα που υπήρξαν δεκάδες νεκροί.

Παράβολα
Όπως γίνεται αντιληπτό, χρόνος υπάρχει, αρκεί να υπάρχει οι ιδιοκτήτες αυθαίρετων ακινήτων να συνειδητοποιήσουν ότι είναι προς το συμφέρον τους η τακτοποίηση.
Από τη στιγμή λοιπόν που γίνει αντιληπτό ότι η τακτοποίηση αποτελεί μονόδρομο, το πρώτο που πρέπει να κάνει κανείς είναι να δει τι γίνεται με τα παράβολα προστίμων.
Τα παράβολα υπολογίζονται με βάση την έκταση του αυθαιρέτου και υπάρχουν τα εξής δεδομένα:

• για αυθαίρετη κατασκευή -χρήση μέχρι 100 τ.μ. είναι 250 ευρώ,
• για κτίριο άνω των 100 τ.μ. και μέχρι 500 τ.μ είναι 500 ευρώ,
• για κτίριο-χρήση άνω των 500 τ.μ. και μέχρι 2.000 τ.μ είναι 1.000 ευρώ,
• για κτίριο – χρήση άνω των 2.000 τ.μ. και μέχρι 5.000 τ.μ. είναι 4.000 ευρώ,
• για χρήση μεγαλύτερη των 5.000 τμ είναι – 10.000 ευρώ.

Πρόστιμα
Τα πρόστιμα αυξάνονται για όποιον δεν προλάβει τις ημερομηνίες που έχει θέσει ο νόμος και σύμφωνα με το ΥΠΕΚΑ η έκπτωση του 10% για όσους σπεύσουν έως τις 8 Απριλίου είναι μια εξαιρετική λύση.
Εξηγούν μάλιστα ότι είναι προτιμότερο να προχωρήσει κανείς σε λύση τώρα, παρά να την αφήσει έως τις 9 Νοεμβρίου και να πληρώσουν πρόστιμα και προσαυξήσεις κατά 20%.
Υπογραμμίζουν δε, ότι η χειρότερη επιλογή είναι να αδιαφορήσουν, επιλογή που όπως υπογραμμίζουν θα φέρει κατεδαφίσεις, αφού δεν υπάρχει διάθεση να συνεχιστεί το καθεστώς ανομίας και αναρχίας.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το κόστος αυξάνεται κατά 10% αν η αυθαίρετη κατασκευή ή χρήση, βρίσκεται σε περιοχές προστασίας για τις οποίες έχουν εκδοθεί και ισχύουν προεδρικά διατάγματα καθορισμού όρων δόμησης.

Διευκολύνσεις
Διευκολύνσεις ισχύουν για ειδικές ομάδες του πληθυσμού οι οποίες έχουν την ευκαιρία να τακτοποιήσουν την περιουσία τους με μειωμένα πρόστιμα, κάτι που σημαίνει λιγότερα χρήματα .
Ειδικότερα, οι μειώσεις ισχύουν για:

• άτομα με αναπηρία που καταβάλλουν το 15-20% του προστίμου ανάλογα με το ποσοστό αναπηρίας και το εισόδημα,
• παλιννοστούντες ομογενείς και πολύτεκνους που καταβάλλουν το 20% του προστίμου οι πρώτοι και το 20-50% οι δεύτεροι.

Στο πλαίσιο αυτό, τρίτεκνοι με ατομικό εισόδημα έως 25.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως 40.000 ευρώ καταβάλλουν ποσοστό 30% του προστίμου. Οι διατάξεις ισχύουν και για τις μονογονεϊκές οικογένειες.
Επίσης:

• πολύτεκνοι με ατομικό εισόδημα έως 40.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα έως 80.000 ευρώ καταβάλλουν ποσοστό 20% του ενιαίου ειδικού προστίμου.
• πολύτεκνοι με δευτερεύουσα κατοικία (επιφάνεια μικρότερη των 80 τ.μ.) καταβάλλουν το 50% του προστίμου.

Όσον αφορά σε μακροχρόνια ανέργους, η τακτοποίηση γίνεται με καταβολή του 30% του προστίμου, ενώ σε δικαιούχους του επιδόματος κοινωνικής αλληλεγγύης, με το 20% του προστίμου.

Στατική επάρκεια
Μηχανικοί που ασχολούνται με την τακτοποίηση αυθαιρέτων, τονίζουν ότι θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη έμφαση από τους ιδιοκτήτες σε θέματα που έχουν σχέση με τη στατική επάρκεια.
Εάν ολοκληρωθούν οι προβλεπόμενες εργασίες στατικής ενίσχυσης με την εκπόνηση στατικής μελέτης, το ενιαίο πρόστιμο μειώνεται από 30% έως και 60% ανάλογα με την σεισμική επικινδυνότητα της περιοχής.

Χρόνος κατασκευής
Ακριβή στοιχεία απαιτούνται από τους ιδιοκτήτες ακινήτων και για το χρόνο κατασκευής ενός αυθαίρετου κτίσματος, καθώς τα πρόστιμα σε μεγάλο βαθμό διαφοροποιούνται.
Τα πρόστιμα μειώνονται:

• σε κτίσματα, που δεν έχουν οικοδομική άδεια αλλά έχουν υπερβάσεις δόμησης μικρότερες από 100 έως 500 τ.μ.
• σε αυθαίρετες κατοικίες που έχουν κατασκευαστεί μεταξύ 1983 – 1993.
• σε αυθαίρετα σε περιοχές εκτός σχεδίου και στις οποίες εκκρεμεί η έγκριση πολεοδομικής μελέτης.
• σε αυθαίρετα υπόγεια – εσωτερικούς εξώστες (πατάρια) – σοφίτες.
• σε στάσιμους οικισμούς κάτω των 500 κατοίκων που δεν είναι παραλιακοί και κοντά σε χιονοδρομικά κέντρα και έχουν κατασκευαστεί πριν το 1993.

Επιπλέον δίνεται η δυνατότητα να μειωθεί κατά 20% η οφειλόμενη εισφορά εντός ιδιοκτήτη ακινήτου – για ακίνητα που μπαίνουν στο σχέδιο πόλης.

Κατεδαφίσεις
Όπως γίνεται αντιληπτό, τα περιθώρια είναι ασφυκτικά και ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι εάν παρέλθουν οι προθεσμίες οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων να βρεθούν αντιμέτωποι με κατεδαφίσεις.
Οι μπουλντόζες θα έρχονται με συνοπτικές διαδικασίες, καθώς οι ελεγκτές θα γνωρίζουν με το πάτημα ενός κουμπιού εάν έχει γίνει τακτοποίηση ή όχι του αυθαίρετου κτίσματος.
Είναι άλλωστε θέμα χρόνου η υπουργική απόφαση για τη δημιουργία ηλεκτρονικού συστήματος καταγραφής (e- αυθαίρετα) όλης της διαδικασίας, από τον εντοπισμό μέχρι την κατεδάφιση αυθαιρέτων.

Προνοιακό επίδομα
Η μοναδική παρηγοριά σε όσους κατεδαφίζεται η πρώτη κατοικία, είναι η θέσπιση ενός προνοιακού επιδόματος, το οποίο όμως θα δίνεται κάτω από πολύ αυστηρά εισοδηματικά κριτήρια.
Οι προϋποθέσεις είναι το κτίσμα που κατεδαφίστηκε να αποτελούσε την κύρια κατοικία και μόνη ιδιοκτησία σε ακτίνα 250 χιλιομέτρων από την τοποθεσία του κατεδαφισθέντος.
Επίσης, το συνολικό εισόδημα να είναι έως 24.000 ευρώ, ανεξαρτήτως της σύνθεσης της ωφελούμενης μονάδας.
Το ύψος του θα καθοριστεί σύντομα αλλά όπως λένε στο ΥΠΕΚΑ, το επίδομα στέγασης λειτουργεί συμπληρωματικά ως προς τις εφαρμοσμένες πολιτικές καταπολέμησης της φτώχειας και του αποκλεισμού.

Αυτοκατεδάφιση
Στις περιπτώσεις που οι ιδιοκτήτες προβαίνουν μόνοι τους σε κατεδάφιση των αυθαίρετων κτισμάτων, το αρμόδιο για τη διαπίστωση της κατεδάφισης όργανο, συντάσσει και εκδίδει το πρωτόκολλο συμμόρφωσης.
Το πρωτόκολλο θα κοινοποιείται στην αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης  για να εφαρμοστεί η διαδικασία διαγραφής των προστίμων λόγω αυτοκατεδάφισης.
Για να ξεκαθαρίσει το τοπίο γύρω από τις αυθαίρετες κατασκευές, ξεκίνησε ήδη η λειτουργία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας.
Μέσω αυτής της πλατφόρμας, η διαδικασία έκδοσης ή αναθεώρησης των οικοδομικών αδειών γίνεται πλέον ηλεκτρονικά, χωρίς δηλαδή επαφή με τις Πολεοδομίες, με πλήρη διαφάνεια και διαρκή έλεγχο.

Αριθμοί αυθαιρέτων
Σύμφωνα με τα στοιχεία από το πληροφοριακό σύστημα του ΤΕΕ, ένα στα τέσσερα κτίσματα που τακτοποιήθηκαν ή είναι σε διαδικασία τακτοποίησης  -ποσοστό 25%- δεν έχουν καμία οικοδομική άδεια.
Το υπόλοιπο 75%, δηλαδή τρία στα τέσσερα αφορά αυθαιρεσίες σε κτίσματα με οικοδομική άδεια.
Επίσης:

• σε κτίσματα χωρίς οικοδομική άδεια αντιστοιχεί το 28% των προστίμων, ενώ κτίσματα με οικοδομική άδεια περίπου το 72%,
• το 30% των δηλώσεων αφορούν ακίνητα εκτός σχεδίου και το 70% ακίνητα εντός σχεδίου.

Στα μέσα Οκτωβρίου αναμένεται να αρχίσει να πραγματοποιείται ο προβλεπόμενος δειγματοληπτικός έλεγχος του 5% των δηλώσεων αυθαιρέτων, των νόμων 4178 και 4495, από ελεγκτές δόμησης.

Δασικά αυθαίρετα
Όσον αφορά στους ιδιοκτήτες δασικών αυθαιρέτων σε οικιστικές πυκνώσεις δίνεται διορία δύο ετών για να υπαχθούν στο νόμο και να επιτύχουν αναστολή κατεδαφίσεων και διοικητικών κυρώσεων.
Ο νέος νόμος εξαιρεί της κατεδάφισης για 40 έτη και όλων των υπολοίπων διοικητικών κυρώσεων όλα τα κτίρια και τις συνοδευτικές κατασκευές που ανεγέρθηκαν σε δάση, δασικές, χορτολιβαδικές και βραχώδεις εκτάσεις εντός των οριστικών περιγραμμάτων των οικιστικών πυκνώσεων έως και την 11.6.1975 (πριν από την ισχύ του Συντάγματος).
Για 25 έτη εξαιρούνται της κατεδάφισης κτίσματα που ανεγέρθηκαν μετά την 11.6.1975 και μέχρι τις 28.7.2011.

Για την υπαγωγή στη ρύθμιση καταβάλλεται:

• παράβολο ύψους 250 ευρώ,
• σταθερό πρόστιμο 1.000 ευρώ για δαπάνες κοινόχρηστων υποδομών,
• ενιαίο δασικό πρόστιμο που υπολογίζεται με έναν αλγόριθμο που λαμβάνει υπ’ όψιν τα τετραγωνικά μέτρα του αυθαιρέτου, την τιμή ζώνης, τη χρονολογία κατασκευής, το κόστος αναδάσωσης κ.λπ.
• το ποσό του ενιαίου δασικού προστίμου καταβάλλεται σε 100 μηνιαίες δόσεις, με ελάχιστο ποσό μηνιαίας δόσης τα 100 ευρώ.
• το πρόστιμο μειώνεται κατά 33% για την πρώτη και μοναδική κατοικία και για κτίρια εντός ιδιωτικών δασών και ιδιωτικών δασικών εκτάσεων. Αν συντρέχουν και οι δύο ως άνω περιπτώσεις το πρόστιμο μειώνεται κατά 50%.
• προβλέπεται έκπτωση 20% για εφάπαξ καταβολή του προστίμου.