Αλήθειες & μύθοι για τον 13ο μισθό

Νέο τοπίο επιχειρεί να δημιουργήσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, καθώς τα Τέμπη έχουν αλλάξει άρδην τα πολιτικά δεδομένα και τόσο ο ίδιος όσο και η κυβέρνησή του κινδυνεύουν να χάσουν την ηγεμονία τους.

Βασική επιδίωξη του πρωθυπουργού είναι να αλλάξει την ατζέντα προκειμένου ο δημόσιος διάλογος να επικεντρωθεί στο μέτωπο της οικονομίας, καθώς εκτιμά ότι έχει συγκιριτικό πλεονέκτημα έναντι της αντιπολίτευσης.
Μόνο τυχαίο άλλωστε δεν είναι το γεγονός ότι το πρώτο υπουργείο που επισκέφτηκε αμέσως μετά τον ανασχηματισμό ήταν το Οικονομίας και Οικονομικών, όπου ο νέος “τσάρος” Κυριάκος Πιερρακάκης επωμίζεται μια πολύ δύσκολη αποστολή.
Θέματα που έως τώρα ήταν ταμπού, όπως ο 13ος και 14ος μισθός στο δημόσιο, αλλά και η επιπλέον μείωση της φορολογίας στη μεσαία τάξη είναι βέβαιο ότι θα βρεθούν στην πρώτη γραμμή της ειδησεογραφίας.
Στο Μαξίμου γνωρίζουν ότι πρέπει να αποκαταστήσουν τη σχέση εμπιστοσύνης της Ν.Δ. με τα στρώματα εκείνα της κοινωνίας, που της χάρισαν δύο εκλογικές νίκες, το 2019 και το 2023, αλλά νιώθουν απογοήτευση από την κυβερνητική πολιτική.
Το υψηλό κόστος ζωής έχει καθηλώσει το εισόδημα της μεσαίας τάξης, η οποία ναι μεν δίνει ακόμη δημοσκοπική πρωτιά το κυβερνών κόμμα, αλλά είναι αμφίβολο εάν θα συνεχίσει να το κάνει εάν δεν δει βελτίωση στο εισόδημά της.
Ο χρόνος έχει αρχίσει πλέον να γίνεται πιεστικός και δεν είναι λίγοι αυτοί οι οποίοι εκφράζουν την εκτίμηση ότι ο πρωθυπουργός θα αξιοποιήσει πολύ σύντομα, όλα τα “όπλα” που έχει στη διάθέσή του για να αλλάξει το πολιτικό κλίμα.

Η… φημολογία

Στο παρασκήνιο οργιάζει η φημολογία για τις κινήσεις του πρωθυπουργού, αλλά όλο και περισσότεροι εκφράζουν τη βεβαιότητα, ότι το πρώτο βήμα για την αναστροφή του κλίματος θα γίνει μέσω της επιστροφής του 13ου και 14ου μισθού στο δημόσιο.

Η παραφιλολογία οργιάζει τις τελευταίες ημέρες γύρω από το θέμα, με αποτέλεσμα να χάνεται η αλήθεια και να κυριαρχούν πολλοί μύθοι σχετικά με τις προθέσεις της κυβέρνησης γύρω από το θέμα.
Εάν και οι οριστικές αποφάσεις δεν έχουν ληφθεί – με την κυβέρνηση μάλιστα να απορρίπτει το μέτρο στην παρούσα φάση- είναι κάτι παραπάνω από σαφές ότι ο διάλογος άνοιξε για τα καλά μετά τις δηλώσεις του Γ. Στουρνάρα.
Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας εξέφρασε στις αρχές της εβδομάδας σε ομιλία του στο συνέδριο του «Κύκλου Ιδεών» την πεποίθηση ότι δεν υπάρχει περιθώριο για 13ο και 14ο μισθό.
“Δε νομίζω να υπάρχει περιθώριο για 13ο και 14ο μισθό κατά την άποψή μας στην Τράπεζα της Ελλάδος” είπε και σημείωσε πως μέχρι τώρα με την ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών υπήρχαν ταυτόσημες απόψεις.
Η φράση “μέχρι τώρα” δεν αποκλείεται να αλλάξει άρδην τα δεδομένα και για το λόγο αυτό ας δούμε ποιες είναι οι αλήθειες και ποιοι είναι οι μύθοι γύρω από το μείζον αυτό ζήτημα που θα κρίνει τις αποφάσεις του Μαξίμου.
Η μεγάλη αλήθεια είναι ότι το δημοσιονομικό κόστος που έχει η επαναφορά του 13ου και 14ου μισθού στο δημόσιο, είναι πολύ υψηλό, καθώς θα επιβαρυνθεί υπέρμετρα ο κρατικός προϋπολογισμός με 3 δισ. ευρώ.
Αυτή βέβαια είναι η μια όψη του νομίσματος, γιατί η άλλη έχει σχέση με το πλέον σοβαρό πρόβλημα με το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπη η κυβέρνηση και έχει σχέση με την γενικευμένη κοινωνική δυσαρέσκεια.
Κατά συνέπεια δεν είναι μύθος ότι η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να “ξύσει τον πάτο του βαρελιού”, προκειμένου να βρει πόρους για να ενισχύσει το εισόδημα των δημοσίων υπάλληλων, χωρίς να θέσει σε κίνδυνο τη δημοσιονομική πειθαρχία.

Η 6η Ιουνίου
Στο Μαξίμου, γνωρίζουν ότι ο χρόνος πιέζει αφάνταστα, καθώς το θέμα των Δώρων στο δημόσιο, εκτός από την οικονομική, έχει και τη νομική του διάσταση, λόγω της κρίσιμης δίκης, η οποία έχει προγραμματιστεί για τις 6 Ιουνίου.
Η αλήθεια είναι, ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας το 2019, είχε κρίνει ότι η κατάργηση των Δώρων ήταν συνταγματική λόγω της δημοσιονομικής κρίσης στην οποία είχε περιέλθει η χώρα.
Στη νέα δίκη όμως που θα γίνει στις 6 Ιουνίου τα δεδομένα είναι διαφορετικά, καθώς η χώρα δεν βρίσκεται σε καθεστως μνημονίων και θα επανεξεταστεί αν οι νέες οικονομικές συνθήκες επιτρέπουν την επαναφορά των Δώρων.

Οι υποστηρικτές της επαναφοράς υποστηρίζουν ότι:
– η μη αποκατάσταση των Δώρων παραβιάζει τις αρχές της ισότητας και της δίκαιης αμοιβής, ενώ έρχεται σε αντίθεση με την Ευρωπαϊκή Οδηγία για επαρκείς κατώτατους μισθούς,
-τα Δώρα αποτελούν “κοινωνικό κεκτημένο”, το οποίο μπορεί να περιοριστεί μόνο υπό εξαιρετικές συνθήκες, οι οποίες πλέον δεν υπάρχουν.
Οι επικριτές του μέτρου τονίζουν ότι η επαναφορά των Δώρων, θα πυροδοτήσει επιπλέον πιέσεις στον κρατικό προϋπολογισμό και θα εντείνει τις απαιτήσεις για μισθολογικές βελτιώσεις και σε άλλους τομείς.
Υπ’ αυτή την έννοια, η δίκη της 6ης Ιουνίου είναι βαρύνουσας σημασίας και οι οποίες αποφάσεις θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό τη στρατηγική της κυβέρνησης στο θέμα των μισθών.

Εκλογική επιρροή

Στο Μέγαρο Μαξίμου γνωρίζουν ότι η κυβέρνηση έχει ανάγκη από μια κίνηση ματ που θα αλλάξει άρδην τα πολιτικά δεδομένα προκειμένου να αλλάξει η εικόνα της στην κοινωνία και κατά συνέπεια η εκλογική της επιρροή.
Η αλήθεια είναι ότι η εικόνα της κυβέρνηση στις δημοσκοπήσεις είναι η χειρότερη στα σχεδόν έξι χρόνια που βρίσκεται στο τιμόνι της χώρας, κάτι που σημαίνει ότι είναι υποχρεωμένη να πάρει πρωτοβουλίες για να ανακτήσει τη δυναμική της.
Με δεδομένο ότι η οικονομία υπεραποδίδει και η δημοσιονομική κατάσταση είναι σε καλό επίπεδο, το θέμα είναι στο “τραπέζι” αλλά η αλήθεια είναι πώς αφορά μόνον στον 13ο μισθό για λόγους δημοσιονομικής ισορροπίας.
Η στρατηγική της κυβέρνησης σε αυτό το θέμα έχει ως στόχο:
-να βελτιώσει το προφίλ της στην κοινωνία,
-να απαντήσει στην κριτική της αντιπολίτευσης που υποστηρίζει ότι τα μεσαία και λαϊκά εισοδήματα βρίσκονται στο έλεος των κερδοσκόπων.

Σταδιακή επαναφορά

Από την άλλη όμως, είναι μύθος ότι η επιστροφή του Δώρου στο δημόσιο μπορεί να γίνει εδώ και τώρα, χωρίς να υπάρχει ο κατάλληλος σχεδιασμός και το κυριότερο χωρίς ενημέρωση των Ευρωπαίων εταίρων.
Μύθος είναι επίσης ότι η επαναφορά του 13ου μισθού θα γίνει για όλους την ίδια στιγμή, καθώς κάτι τέτοιο είναι πολύ πιθανό να έθετε σε κίνδυνο τη δημοσιονομική σταθερότητα της χώρας.
Αλήθεια πάντως είναι ότι η επαναφορά του 13ου μισθού τα Χριστούγεννα θα υλοποιηθεί -εάν αποφασιστεί κάτι τέτοιο-, σε συνεννόηση με την Κομισιόν.
Στο ερώτημα ποιους θα αφορά ο 13ος μισθός, η απάντηση είναι ότι σε πρώτη φάση θα αφορά τους χαμηλόμισθους και αργότερα, θα επεκταθεί στο σύνολο του δημόσιου τομέα.
Όσοι γνωρίζουν το παρασκήνιο, λένε με νόημα ότι οι προθέσεις της κυβέρνησης θα φανούν το αμέσως προσεχές διάστημα και αφήνουν να εννοηθεί ότι ο ορίζοντας για την εξαγγελία του μέτρου είναι η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης τον Σεπτέμβριο.
Έως τότε, θα κυριαρχούν φωνές όπως του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Νίκου Παπαθανάση, ότι “η χώρα δεν μπορεί να υποστηρίξει δημοσιονομικά τον 13ο και 14ο μισθό στο δημόσιο”.

Νέα φορολογική κλίμακα

Εάν ο 13ος μισθός στο δημόσιο είναι το πρώτο βήμα προκειμένου να επανακάμψει η κυβέρνηση, το δεύτερο σχετίζεται με την τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας, με στόχο την ελάφρυνση των φορολογουμένων.
Η πρόταση αφορά στην προσαρμογή των φορολογικών κλιμακίων στις πραγματικές αυξήσεις του κόστους ζωής, ώστε οι φορολογούμενοι να μην επιβαρύνονται δυσανάλογα λόγω της ανόδου των ονομαστικών τους εισοδημάτων.
Το σενάριο που έχει πέσει στο “τραπέζι” αφορά στην τιμαριθμοποίηση της κλίμακας στη βάση των σχετικών παρατηρήσεων του ΟΟΣΑ και η υλοποίησή του αναμένεται να αποφασιστεί μετά τον Ιούνιο.
Τότε άλλωστε, θα υπάρχει σαφής εικόνα σχετικά με την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού, ενώ τις τελικές αποφάσεις θα ανακοινώσει ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ.
Ως προς τα μέτρα που εξετάζονται είναι τα εξής:
-αλλαγές στην κλίμακα φορολογίας εισοδήματος για τα φυσικά πρόσωπα, με μειώσεις στους συντελεστές κυρίως για τα μεσαία εισοδήματα που βρίσκονται στην περιοχή των 10.000-40.000 ευρώ,
– “κούρεμα” κατά 30% των τεκμηρίων διαβίωσης σε πρώτη φάση και πλήρης κατάργησή τους σε βάθος χρόνου,
-νέα μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες για αυτοαπασχολούμενους, ατομικές επιχειρήσεις και εργαζομένους με ‘μπλοκάκι” για να φτάσει συνολικά στις 5,9 ποσοστιαίες μονάδες,
-τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας προκειμένου να μην πλήττονται αυτοί που λόγω αυξήσεων άλλαξαν φορολογικό κλιμάκιο.
Κοινό μυστικό είναι άλλωστε ότι ένα μέρος από τις αυξήσεις που δίνονται τόσο σε μισθούς όσο και συντάξεις χάνεται από τον αυξημένο φόρο εισοδήματος που θα κληθούν να καταβάλουν μισθωτοί και συνταξιούχοι.
Αυτό έχει σχέση με το γεγονός ότι το υπουργείο Οικονομικών δεν έχει προχωρήσει ακόμη στην τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας των εισοδημάτων, κάτι που αποτελεί προτεραιότητα για τον κ. Πιερρακάκη.
Όπως γίνεται αντιληπτό, το αποτέλεσμα είναι, με την αλλαγή φορολογικής κλίμακας, να αυξάνεται και ο φόρος εισοδήματος και έτσι να περιορίζεται η τελική αύξηση στις καθαρές αποδοχές.
Επιπλέον, από τη στιγμή που οι αυξήσεις των εισοδημάτων εξακολουθούν σε αρκετές περιπτώσεις να υπολείπονται της αύξησης του πληθωρισμού, δεν πρέπει να τιμωρούνται οι συνεπείς εργαζόμενοι από την εφορία.
Τα ελληνικά νοικοκυριά μάλιστα επιβαρύνονται αναλογικά περισσότερο σε σχέση με τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ, ενώ σε κάποιες κατηγορίες – ειδικά αυτών με ανήλικα -, η Ελλάδα πλασάρεται στην πρώτη 10άδα της σχετικής κατάταξης.
Είναι χαρακτηριστικό, ότι σε ένα νοικοκυριό με έναν εργαζόμενο με ετήσιο εισόδημα στον μέσο όρο της χώρας και με δύο παιδιά οι κρατήσεις ξεπερνούν το 37%, με τη χώρα μας να κατατάσσεται στην έκτη υψηλότερη θέση διεθνώς.

Φορολογία ακινήτων

Το τρίτο βήμα για τη βελτίωση των εισοδημάτων σχετίζεται με αλλαγές που αφορούν στη φορολογία ακινήτων και ειδικά των ενοικίων, που εισπράττουν περισσότεροι από ένα εκατομμύριο ιδιοκτήτες ακινήτων.
Στο πλαίσιο αυτό, η μεγάλη αλλαγή που εξετάζει το υπουργείο Οικονομικών αφορά στον τρόπο με τον οποίο φορολογούνται τα εισοδήματα από ενοίκια, έτσι ώστε οι επιβαρύνσεις να επιβάλλονται πιο αναλογικά.
Η πρώτη πρόταση αφορά σε περισσότερα κλιμάκια φορολόγησης και στο “τραπέζι” είναι η θέσπιση νέας προοδευτικότερης κλίμακας, με περισσότερα κλιμάκια και συντελεστές, που θα μειώνει τα βάρη στα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα,
Ένα άλλο σενάριο αφορά στη θέσπιση ενός νέου συντελεστή ανάμεσα στις κλίμακες που ήδη υπάρχουν προκειμένου να μειωθούν οι επιβαρύνσεις στους ιδιοκτήτες της λεγόμενης “μεσαίας” ιδιοκτησίας.
Στο πλαίσιο αυτό, εξετάζεται η δημιουργία ενός νέου συντελεστή μεταξύ των εισοδημάτων από 12.001 έως και 35.000 ευρώ και συγκεκριμένα να υπάρξει τουλάχιστον ένα ενδιάμεσο κλιμάκιο, με συντελεστή 20% ή 22%.
Με την ισχύουσα φορολογία το εισόδημα από ενοίκια φορολογείται από το πρώτο ευρώ. Και για εισόδημα έως 12.000 ευρώ ο συντελεστής είναι 15%, για εισόδημα από 12.001 έως 35.000 ευρώ ο συντελεστής φορολόγησης είναι 35% και για εισόδημα πάνω από 35.001 ευρώ ο συντελεστής είναι 45%.
Οι ιδιοκτήτες ακινήτων ζητούν τη μείωση του φόρου εισοδήματος στα μισθώματα κύριας κατοικίας κατά 10 μονάδες και στα τρία ισχύοντα φορολογικά κλιμάκια, προκειμένου η φορολογία να είναι δικαιότερη.
Με την πρόταση αυτή όπως υποστηρίζουν οι ιδιοκτήτες θα έχουν ένα ουσιαστικό κίνητρο προκειμένου να διαθέτουν τα ακίνητά τους στη μακροχρόνια και όχι στην βραχυχρόνια μίσθωση.
Με βάση τη συγκεκριμένη πρόταση, το χαμηλότερο κλιμάκιο του 15% (για ετήσιο εισόδημα έως 12.000 ευρώ) θα διαμορφώνεται στο 5%, το κλιμάκιο του 35% σε 25% και το ανώτατο κλιμάκιο του 45% σε 35%.