Ελληνοτουρκικά: “Παράθυρο” ευκαιρίας η κρίση στη Μέση Ανατολή

Σε εξαιρετικά κρίσιμη καμπή εισέρχονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, λόγω του εύθραυστου τοπίου που διαμορφώνεται στη Μέση Ανατολή από τον πόλεμο του Ισραήλ και της Χαμάς.

Κυβερνητικά στελέχη αναγνωρίζουν ότι ο Ταγίπ Ερντογάν επιχειρεί να απευθυνθεί στο μουσουλμανικό ακροατήριο και να εμφανιστεί ως ισχυρός “παίχτης”, τονίζουν όμως ότι οι δραματικές εξελίξεις είναι “παράθυρο” ευκαιρίες για τις δύο χώρες.

Κοινό μυστικό είναι άλλωστε, πως η Αθήνα επιδιώκει τα ήρεμα νερά στο Αιγαίο σε μια εποχή πολλαπλών κρίσεων στην ευρύτερη περιοχή που θα αλλάξει τα δεδομένα και θα δώσει ώθηση στην οικονομία και την ανάπτυξη.

Η συνάντηση που έγινε τη Δευτέρα στην Άγκυρα στο πλαίσιο της Οικοδόμησης Μέτρων Εμπιστοσύνης μεταξύ των αντιπροσωπειών Ελλάδας και Τουρκίας ήταν ένα βήμα προς την κατεύθυνση εξομάλυνσης των σχέσεων.

Παρά τη διαφορετική οπτική που υπάρχει σε σειρά θεμάτων, όπως είναι και η κρίση στη Μέση Ανατολή, το συμπέρασμα είναι πώς οι δύο χώρες έχουν καταφέρει να βρουν αυτά που τους ενώνουν και να προχωρήσουν σε κλίμα συνεννόησης.

Το επόμενο κρίσιμο βήμα, με βάση τον οδικό χάρτη θα γίνει στην Αθήνα -και όχι στην Θεσσαλονίκη-, στις 7 Δεκεμβρίου, με αφορμή το προγραμματισμένο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας και Τουρκίας.

Στην περίπτωση μάλιστα κατά την οποία δεν υπάρξουν εκπλήξεις από την πλευρά της Άγκυρας, τότε αναμένεται να υπογραφούν σημαντικές συμφωνίες για τα θέματα που θα υπάρξει πρόοδος.

Αλλαγή κλίματος

Ο πρωθυπουργός σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Politico, φρόντισε να στείλει μήνυμα για αμοιβαία επωφελή πεδία, λέγοντας ότι υπάρχει αλλαγή κλίματος, παρά τις διαφωνίες που υπάρχουν μεταξύ των δύο χωρών.

«Ακόμα και αν συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε όσον αφορά στην κύρια διαφορά μας, που είναι η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, μπορούμε να το κάνουμε με πολιτισμένο τρόπο, χωρίς διενέξεις και χωρίς απειλές προς την Ελλάδα, όπως έκανε η Τουρκία τον τελευταίο χρόνο», επισήμανε ο πρωθυπουργός.

Θετική ατζέντα

Το μήνυμα που εκπέμπει η Αθήνα είναι πως «δεν χρειάζεται για να συνομιλείς με κάποιον, να μοιράζεσαι την κοσμοθεωρία του», καθιστώντας βέβαια σαφές πως θέματα που άπτονται της εθνικής κυριαρχίας είναι εκτός ατζέντας.

Αυτό άλλωστε τόνισε από το Βερολίνο στην πρόσφατη επίσκεψή του με τον Καγκελάριο Όλαφ Σολτς λέγοντας:

-Να διαχειριστούμε τις δυσκολίες μας και να χτίσουμε πάνω σε μια θετική ατζέντα.

-Διαφωνώ απόλυτα με την απόφαση Ερντογάν να σταθεί στο πλευρό της Χαμάς αλλά αυτός δεν είναι λόγος να τιναχτούν όλα στον αέρα.

Στο πλαίσιο αυτό, προτεραιότητα αποτελεί η θετική ατζέντα, δηλαδή η συζήτηση θεμάτων που μπορεί να φέρουν πιο κοντά Ελλάδα και Τουρκία, όπως για παράδειγμα η οικονομία, το περιβάλλον κ.α.

Στο πλαίσιο αυτό, μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα συνεννόησης στο μεταναστευτικό και η μείωση των ροών δείχνει ότι οι δύο μπορούν να συνεργαστούν περαιτέρω σε αυτό το θέμα.

Τα στοιχεία μάλιστα δείχνουν ότι τον Οκτώβριο υπήρξε μια μείωση των ροών κατά 43% και τον Νοέμβριο εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει το 70%, γεγονός που καθιστά σαφές ότι η θετική ατζέντα έχει πολλαπλά οφέλη.

Κυπριακό

Κυβερνητικά στελέχη εκτιμούν ότι η καθημερινή πρόοδος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις θα αλλάξει και τα δεδομένα στο Κυπριακό, κάτι που έκανε σαφές ο κ. Μητσοτάκης σε πρόσφατη συνάντησή του με τον Νίκο Χριστοδουλίδη

Ο πρωθυπουργός μάλιστα επανέλαβε ότι το Κυπριακό «αποτελεί εθνική προτεραιότητα», υπογραμμίζοντας παράλληλα πως «η θέση περί δύο κρατών είναι παντελώς απαράδεκτη για εμάς».

Ο εφιάλτης του πολέμου

Ουδείς ασφαλώς παραγνωρίζει τους κινδύνους που εγκυμονεί η κρίση στη Μέση Ανατολή και το γεγονός ότι ο πρόεδρος Ερντογάν είναι έντονα επιθετικός προς το Ισραήλ και τον Μπένζαμιν Νετανιάχου.

Ο εφιάλτης του πολέμου όπως εξηγούν μπορεί να πυροδοτήσει ανεξέλεγκτες καταστάσεις, καθώς ο Τούρκος Πρόεδρος επιθυμεί να μιλήσει στο μουσουλμανικό ακροατήριο με τη στήριξη των Παλαιστινίων.

Ο κ. Ερντογάν επιθυμεί να παίξει το ρόλο του εγγυητή στη διευθέτηση της κρίσης στη Μέση Ανατολή, κάτι που γίνεται εύκολα αντιληπτό και από τη ρητορική του και από τη συνάντησή του με τον Ιρανό Πρόεδρο.

Ώθηση στο διάλογο

Ωστόσο, η Αθήνα εκτιμά πως η κρίση στη Μέση Ανατολή θα μπορούσε να δώσει υπό προϋποθέσεις θετική ώθηση στον ελληνοτουρκικό διάλογο, καθώς οι δύο χώρες έχουν κάθε συμφέρον να μην επεκταθεί αυτή η κρίση.

Από την άλλη βέβαια, ουδείς παραγνωρίζει ότι ο κ. Ερντογάν είναι και παραμένει ένας απρόβλεπτος παίχτης, κάτι που σημαίνει ότι θα φανεί στην πράξη ποια στρατηγική θα ακολουθήσει το επόμενο διάστημα.

Ώθηση στο διάλογο για παράδειγμα θα μπορούσε να δώσει ο σχεδιασμός για έναν θαλάσσιο ανθρωπιστικό διάδρομο για τους άμαχους στη Γάζα, που συζητήθηκε και στην πρόσφατη διάσκεψη στο Παρίσι.

Στόχος της Αθήνας άλλωστε είναι να περάσεις το μήνυμα ότι είναι παράγοντας σταθερότητας και ασφάλειας στην περιοχή, που θα βελτιώσει όπως είναι λογικό και τις σχέσεις της με την Άγκυρα.

Το γεγονός άλλωστε ότι η Ελλάδα μιλάει για πολιτική λύση και τάσσεται υπέρ της δημιουργίας Παλαιστινιακού κράτους, δεν αποκλείεται να φέρει τις δύο χώρες ακόμη πιο κοντά σ’ αυτή την εξαιρετικά κρίσιμη συγκυρία.