«Εξοικονομώ-Αυτονομώ»: Καινούργιο σπίτι με λίγα χρήματα

Ώθηση στην αγορά με ισχυρά κίνητρα σε ιδιοκτήτες ακινήτων για την αναβάθμιση είτε μεμονωμένων κατοικιών είτε κοινόχρηστων χώρων, επιχειρεί το υπουργείο Περιβάλλοντος.

Βασικό εργαλείο προς την κατεύθυνση αυτή είναι το νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ Αυτονομώ», που φιλοδοξεί να αλλάξει άρδην τα δεδομένα στην αγορά κατοικίας.
Το  πρόγραμμα θα παρέχει κίνητρα για παρεμβάσεις που αφορούν στην εξοικονόμηση ενέργειας και στην ενίσχυση της ενεργειακής αυτονομίας των κατοικιών.
Στόχος είναι η μείωση των ενεργειακών αναγκών, ο περιορισμός της κατανάλωσης συμβατικών καυσίμων, κάτι  που σημαίνει μετάβαση σε αυτό που χαρακτηρίζεται ως «Έξυπνο Σπίτι».
Στη δράση  μπορούν να ενταχθούν κτίρια που χρησιμοποιούνται ως κύρια κατοικία, ενώ προαιρετική είναι και η λήψη δανείου του οποίου οι τόκοι επιδοτούνται.
Στη δράση  περιλαμβάνονται και κίνητρα για παρεμβάσεις σε πολυκατοικίες και κοινόχρηστους χώρους.
Οι αιτήσεις των ενδιαφερόμενων θα γίνονται ηλεκτρονικά μέσω της επίσημης διαδικτυακής πύλης του Προγράμματος στην ιστοσελίδα του Υπουργείου  Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Η βασική καινοτομία σε σχέση με όλα τα προηγούμενα προγράμματα είναι ότι θα μπορούν να παίρνουν μέρος οι πάντες, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη εισοδηματικά κριτήρια.
Η πρόσβαση μπορεί να είναι ελεύθερη αλλά οι ιδιοκτήτες θα επιδοτούνται με βάση εισοδηματικά κριτήρια με στόχο να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για όλους.
Το γεγονός αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η συμμετοχή θα είναι πολύ αυξημένη, καθώς πρόκειται για επένδυση η οποία αλλάζει τα στάνταρτς ως προς την ποιότητα ζωής.

Δύο είναι τα στοιχεία που θα πρέπει να κρατήσουν για την ώρα τουλάχιστον όσοι ιδιοκτήτες σκέφτονται να κάνουν χρήση του προγράμματος:

• Το πρώτο έχει σχέση με το ποσοστό επιχορήγησης το οποίο θα κυμαίνεται από 60% έως 90%.
• Για τις πολυκατοικίες, οι αιτήσεις στην πλατφόρμα θα αρχίσουν να υποβάλλονται από τις 11 Ιανουαρίου του 2021.

Ας δούμε αναλυτικά τι πρέπει να κάνουν όσοι ιδιοκτήτες ακινήτων θέλουν να μπουν στο πρόγραμμα με στόχο μια νέα αρχή που θα αλλάξει ριζικά τη ζωή τους.
Το ξεκίνημα για συμμετοχή πολυκατοικιών στο πρόγραμμα έχει σχέση με δύο αιτήσεις που είναι η βασική προϋπόθεση για να εκδηλώσει κανείς το ενδιαφέρον του γύρω από το θέμα.
Με βάση τον οδηγό εφαρμογής που έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, καθιερώνονται δύο ειδών αιτήσεις:
Α. Αίτηση Πολυκατοικίας Τύπου Α: Αφορά αίτηση πολυκατοικίας που υποβάλλεται από τον εκπρόσωπό της και συνδέεται με επιμέρους αιτήσεις μεμονωμένων διαμερισμάτων, που περιλαμβάνουν κοινόχρηστες και μη κοινόχρηστες παρεμβάσεις αναβάθμισης αυτών.
Β. Αίτηση Πολυκατοικίας Τύπου Β (Κοινόχρηστες Παρεμβάσεις): Αφορά αίτηση πολυκατοικίας που υποβάλλεται από τον εκπρόσωπό της και περιλαμβάνει μόνο αυτοτελείς παρεμβάσεις εξοικονόμησης – αυτονόμησης ενέργειας των κοινόχρηστων χώρων πολυκατοικίας, χωρίς, δηλαδή να συμπεριλαμβάνονται παρεμβάσεις στα διαμερίσματα.
Για τις συγκεκριμένες δύο κατηγορίες το ποσοστό για την επιχορήγηση είναι ανεξάρτητο από το εισόδημα των ιδιοκτητών των διαμερισμάτων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα.

Σε γενικές γραμμές και αυτό που πρέπει να κρατήσουν όσοι ενδιαφέρονται είναι ότι το βασικό ύψος της ενίσχυσης είναι στο 60% των δαπανών, το οποίο κρίνεται ικανοποιητικό.
Επίσης:

• Στην πρώτη ομάδα των πολυκατοικιών, η επιδότηση μαζί με τα δύο μπόνους, δηλαδή 10% για τις επιπτώσεις της πανδημίας και 10% για την αναβάθμιση της ενεργειακής απόδοσης κατά τουλάχιστον τρεις κλίμακες, φτάνει στο 80%.
• Στην περίπτωση κατά την οποία η πολυκατοικία βρίσκεται σε κάποιον από τους λιγνιτικούς δήμους, τότε χρηματοδοτείται έως και το 90% των επιλέξιμων δαπανών.
• Στη δεύτερη ομάδα των πολυκατοικιών, που αφορά κοινόχρηστες παρεμβάσεις, το μέγιστο ποσοστό επιχορήγησης μπορεί να ανέλθει στο 70% -συνυπολογίζεται μόνο το μπόνους για την Covid-19. Εάν η πολυκατοικία βρίσκεται στις λιγνιτικές περιοχές, τότε η επιδότηση αυξάνεται στο 80%.

Βήμα-βήμα
Σε κάθε περίπτωση εκείνο που πρέπει να γίνει σαφές είναι ότι απαιτείται υπομονή και ψυχραιμία, καθώς πρόκειται για μια διαδικασία που απαιτεί κάποια πολύ συγκεκριμένα βήματα.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι πρέπει να πληρούνται κάποια κριτήρια τα οποία δεν είναι δυνατόν να αγνοηθούν, καθώς σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση το σύστημα πετάει έξω τις αιτήσεις.

Ειδικότερα, για να υποβληθεί αίτηση πολυκατοικίας τύπου Α, θα πρέπει να πληρούνται τα εξής:

• Η πολυκατοικία να έχει εκδώσει αριθμό φορολογικού μητρώου (ΑΦΜ) «διαχείρισης πολυκατοικίας».
• Μετά από απόφαση γενικής συνέλευσης, υποβάλλεται σχετική αίτηση από εκπρόσωπο του συνόλου των ιδιοκτητών των διαμερισμάτων με στοιχεία σχετικά με την ικανοποίηση των κριτηρίων επιλεξιμότητας του τμήματος του κτηρίου που χρησιμοποιείται ως κατοικία, καθώς και επιμέρους αιτήσεις από καθένα από τους ιδιοκτήτες διαμερισμάτων που επιθυμούν να ενταχθούν στο Πρόγραμμα.
• Υποβάλλεται Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης που αφορά συνολικά στο τμήμα του κτηρίου που χρησιμοποιείται ως κατοικία, συνοδευόμενο από έντυπο Πρότασης Παρεμβάσεων.
• Πραγματοποιούνται κοινόχρηστες παρεμβάσεις.
• Οι ιδιοκτήτες διαμερισμάτων που δεν εντάσσονται ή δεν θέλουν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα συμμετέχουν στην υλοποίηση των παρεμβάσεων που έχουν δηλωθεί στην Απόφαση Γενικής Συνέλευσης Πολυκατοικίας με ίδια κεφάλαια.

Αναφορικά τώρα με την αίτηση υποβολής πολυκατοικίας Τύπου Β, πρέπει να πληρούνται τα εξής:

• Η πολυκατοικία να έχει εκδώσει αριθμό φορολογικού μητρώου (ΑΦΜ) «διαχείρισης πολυκατοικίας» και να έχει αριθμό τραπεζικού λογαριασμού συνδεδεμένο με τον άνω ΑΦΜ.
• Μετά από απόφαση γενικής συνέλευσης, υποβάλλεται σχετική αίτηση από εκπρόσωπο του συνόλου των ιδιοκτητών των διαμερισμάτων, με στοιχεία σχετικά με την ικανοποίηση των κριτηρίων επιλεξιμότητας του τμήματος του κτηρίου που χρησιμοποιείται ως κατοικία και σύμφωνα με το οποίο υπολογίζεται η επιχορήγηση.
• Υποβάλλεται Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης που αφορά συνολικά στο τμήμα του κτηρίου που χρησιμοποιείται ως κατοικία, συνοδευόμενο από έντυπο Πρότασης Παρεμβάσεων.

Ο επιλέξιμος προϋπολογισμός
Το «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» για τις αιτήσεις Πολυκατοικιών Τύπου Α επιδοτεί δαπάνες για την έκδοση των δύο Πιστοποιητικών Ενεργειακής Αναβάθμισης και ανελκυστήρα, συμβούλου αλλά και για άδειες ή μελέτες ανώτατου ύψους 1.500 ευρώ ανά διαμέρισμα ή 4.150 ευρώ συνολικά.
Για τις παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης που προβλέπει το πρόγραμμα, το ανώτατο ύψος που μπορεί να επιδοτηθεί είναι οι 48.500 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι ο ανώτατος επιλέξιμος προς επιδότηση προϋπολογισμός είναι 50.000 ευρώ ανά διαμέρισμα.

Για τις Πολυκατοικίες Τύπου Β, ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός ανέρχεται στις 80.000 ευρώ και ο επιμερισμός έχει ως εξής:

• 3.730 ευρώ για έξοδα έκδοσης των δύο Πιστοποιητικών Ενεργειακής Αναβάθμισης και ανελκυστήρα, συμβούλου καθώς και για άδειες ή μελέτες και
• 76.270 ευρώ για το σύνολο των κοινόχρηστων παρεμβάσεων στην πολυκατοικία.

Δάνειο με επιτόκιο
Αναφορικά με τις πολυκατοικίες τύπου Α υπάρχει η δυνατότητα κάλυψης των ποσών που δεν επιδοτούνται μέσω δανεισμού.
Το επιτόκιο επιδοτείται 100%, αλλά οι ιδιοκτήτες των διαμερισμάτων θα πρέπει να συμφωνήσουν και να απευθυνθούν σε μία τράπεζα.
Ως προς τις πολυκατοικίες τύπου Β δεν προβλέπεται η δυνατότητα κάλυψης των ποσών με τραπεζικό δανεισμό, κάτι που σημαίνει ότι οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να βάλουν δικά τους χρήματα.

Αυτονόμηση κτιρίου
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι για πρώτη φορά εκτός από τις παρεμβάσεις για μόνωση, αναβάθμιση του συστήματος θέρμανσης-ψύξης κ.λπ., το πρόγραμμα θα ενισχύει και επενδύσεις για ενεργειακή αυτονόμηση.
Πρόκειται για εργασίες σε ένα κτίριο που αφορούν συστήματα ΑΠΕ, (αποθήκευση ενέργειας), υποδομές φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, συστήματα έξυπνου φωτισμού και απομακρυσμένου ελέγχου του συστήματος θέρμανσης/ψύξης, αναβάθμιση του ανελκυστήρα.

Επίσης, αλλάζει το σύστημα διαχείρισης του προγράμματος, καθώς η πλατφόρμα υποβολής αιτήσεων:

• θα είναι διαρκώς ανοιχτή από το 2021,
• θα υπάρχουν τακτικοί κύκλοι ανά τρίμηνο, γνωστοί εκ των προτέρων, προς αποφυγή αιφνιδιασμού της αγοράς καθώς και φαινομένων «συνωστισμού».

Ύψος επιδότησης
Με το νέο πρόγραμμα αλλάζει και η λογική των επιδοτήσεων που είναι υψηλότερες ανά εισοδηματική κατηγορία και δίδονται δύο επιπλέον μπόνους προσαύξησης (10% covid premium και 10% ενεργειακό premium).
Έτσι στη χαμηλότερη εισοδηματική κατηγορία των δικαιούχων με ατομικό εισόδημα 10.000 και οικογενειακό 20.000 ευρώ το ποσοστό επιδότησης είναι 65% και με τα δύο προαναφερόμενα μπόνους ανεβαίνει στο 85%.

Τα εισοδηματικά όρια διευρύνονται και οι κατηγορίες γίνονται πέντε.

• Ατομικό εισόδημα 10.000 ευρώ και Οικογενειακό εισόδημα 20.000 ευρώ το ποσοστό επιδότησης είναι 65%
• Ατομικό εισόδημα 10.000 – 20.000 ευρώ και οικογενειακό 20.000 – 30.000 ευρώ το ποσοστό επιδότησης είναι 55%.
• Ατομικό εισόδημα 20.000 – 30.000 ευρώ και οικογενειακό 30.000 – 40.000 ευρώ το ποσοστό επιδότησης είναι 50%
• Ατομικό εισόδημα 30.000 έως 50.000 ευρώ και οικογενειακό 40.000 έως 70.000 ευρώ το ποσοστό επιδότηση είναι 40%.
• Ατομικό εισόδημα 50.000 έως 90.000 ευρώ και οικογενειακό 70.000 έως 120.000 ευρώ το ποσοστό επιδότησης είναι 35%.

Για τις πολυκατοικίες το ποσοστό επιδότησης ανά οριζόντια ιδιοκτησία είναι 60% ανεξάρτητα από το εισοδηματικό όριο.
Για τις πολυκατοικίες καθιερώνεται και η δυνατότητα αίτησης μόνο για παρεμβάσεις σε κοινόχρηστους χώρους.
Το επιλέξιμο ποσό είναι έως 80.000 ευρώ ανά πολυκατοικία.

Καθαρή μορφή ενέργειας
Σύμφωνα με παράγοντες του υπουργείου Περιβάλλοντος η πλέον καθαρή μορφή ενέργειας είναι η… μη χρήση ενέργειας.
Στη βάση της λογικής αυτής, η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης αποτελεί βασική συνιστώσα της στρατηγικής της κυβέρνησης για την επίτευξη των εθνικών ενεργειακών και περιβαλλοντικών στόχων.
Συμβάλλει, επίσης, ουσιαστικά στην τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης, την ενίσχυση της κοινωνικής πρόνοιας, την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και την καταπολέμηση της ανεργίας.
Οι επενδύσεις ενεργειακής απόδοσης χαρακτηρίζονται από την ικανότητά τους να αποφέρουν άμεσα ενεργειακά και άλλα οφέλη σε ιδιοκτήτες και διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων.
Υπάρχουν επίσης και σημαντικά δημόσια οφέλη όσον αφορά στην αύξηση της απασχόλησης, στην ανακούφιση της ενεργειακής φτώχειας, στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Οι πολιτικές αυτές συμβάλλουν, ουσιαστικά στη μείωση των τιμών της ενέργειας,  κυρίως, όμως, συνεισφέρουν σημαντικά στη διεθνή μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής.