Επιστροφή στο λιγνίτη: Εφιαλτικά σενάρια για θέρμανση και ρεύμα με το δελτίο

Αντιμέτωπη με έναν εξαιρετικά δύσκολο χειμώνα βρίσκεται όλη η Ευρώπη, ακόμη και εάν γεμίσει τις δεξαμενές φυσικού αερίου, γεγονός που δεν θα αφήσει ανεπηρέαστη και την Ελλάδα.

Παρά τις εκτιμήσεις που θέλουν τη χώρα μας να βρίσκεται σε καλύτερη θέση λόγω του ΤΑΡ και της Ρεβυθούσας, η ενεργειακή κρίση έχει αλλάξει άρδην τα έως τώρα δεδομένα στην οικονομία.

Η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία φέρνει στο προσκήνιο τα εφιαλτικά σενάρια για ρεύμα και θέρμανση με το δελτίο, που θα αλλάξει άρδην τόσο το οικονομικό όσο και πολιτικό τοπίο.

Στο πλαίσιο αυτό και για να αποφευχθούν οι κίνδυνοι που δείχνουν να είναι προ των πυλών, όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωση προσπαθούν να έχουν εναλλακτικές ενόψει του δύσκολου χειμώνα.

Κυβερνητικά στελέχη δεν κρύβουν την αγωνία και τον προβληματισμό τους για τις εξελίξεις που δρομολογούνται επισημαίνοντας ότι κάθε μέτρο που λαμβάνεται δείχνει μικρό μπροστά στις μεγάλες ανάγκες της κοινωνίας.

Η απόφαση που έχει ληφθεί από το Μέγαρο Μαξίμου είναι πως θα εξαντληθεί κάθε δημοσιονομικό περιθώριο, προκειμένου να προστατευτεί το εισόδημα και η αγοραστική δύναμη των πολιτών. Το ερώτημα όμως είναι κατά πόσο μπορεί να αντέξει ο κρατικός προϋπολογισμός, με δεδομένο ότι ένα μεγάλο μέρος των «αποθεμάτων» δόθηκε στη πανδημία, με αποτέλεσμα τα δημοσιονομικά περιθώρια να είναι μικρά.

Καύσιμα ή ρεύμα;

Στην παρούσα φάση, το κυβερνητικό επιτελείο αποκλείει κατηγορηματικά κάθε σκέψη για κατάργηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα καύσιμα (ΕΦΚ), με το σκεπτικό ότι η «τρύπα» στα έσοδα δεν μπορεί να αναπληρωθεί.

Με αυτό ως δεδομένο, προτεραιότητα δίνεται στη μείωση του κόστους παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος που έχει μεγαλύτερη επίδραση στην οικονομία, αλλά και στους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών.

Το πολιτικό τίμημα για την κυβέρνηση ήταν μεγάλο, καθώς υποτίμησε αρχικά το πρόβλημα, με αποτέλεσμα να υποχρεωθεί σε αναδίπλωση στη συνέχεια, μέσω του «παγώματος» της ρήτρας αναπροσαρμογής. Το πρόβλημα με το κόστος ρεύματος είναι εμφανές όχι μόνο στα νοικοκυριά, αλλά σε κάθε πτυχή της οικονομίας, καθώς απειλείται η λειτουργία και του εμπορίου και της βιομηχανίας.

Λιγνίτης

Το αγωνιώδες ερώτημα που θέτουν οι πάντες πλέον είναι πως θα αντιμετωπιστεί η εξαιρετικά δύσκολη αυτή συγκυρία, που σημαίνει διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας της χώρας σε τιμές χαμηλότερες από τις τρέχουσες.

Η απάντηση μόνον εύκολη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί, καθώς είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει στον διπλασιασμό της λιγνιτικής παραγωγής από τις 5 σε 10 τεραβατώρες σε ορίζοντα δωδεκαμήνου.

Το σχέδιο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τα εξής:

-Την κατά προτεραιότητα ένταξη των λιγνιτικών μονάδων στον ημερήσιο προγραμματισμό για την κάλυψη του φορτίου, δεδομένων των τεχνικών τους χαρακτηριστικών που δεν αφήνουν την συνεχή αυξομείωση της παραγωγής τους.
– Τη διασφάλιση επαρκούς χρονικού ορίζοντα ώστε να αποπληρωθούν οι επενδύσεις που θα απαιτηθούν για την εντατική εκμετάλλευση των υφιστάμενων λιγνιτωρυχείων και τη διάνοιξη νέων. Πρόκειται για επενδύσεις οι οποίες σύμφωνα με τις εκτιμήσεις προσεγγίζουν, αν δεν ξεπερνούν τα 150 εκατ. Ευρώ.
-Την εγγύηση κάλυψης των δαπανών ΔΕΗ και εργολάβων στην περίπτωση που ανατραπεί το σκηνικό στην διεθνή αγορά ενέργειας και καταρρεύσουν οι τιμές του φυσικού αερίου.
-Την κατάργηση της ρήτρας που προβλέπει ότι η ΔΕΗ ως το 2023 θα διαθέτει το 40 – 50 % της λιγνιτικής παραγωγής ως αντιστάθμισμα για την υπόθεση της μονοπωλιακής πρόσβασης της ΔΕΗ στον λιγνίτη (Anti-Trust Case), της περιόδου του 2007.

Εναλλακτική

Με αυτά τα δεδομένα, γίνεται σαφές ότι η λιγνιτική παραγωγή θα υποκαταστήσει μεγάλο μέρος της παραγωγής με φυσικό αέριο, καθώς είναι η μόνη εναλλακτική λύση για να μην ξεφύγει η κατάσταση.

Στο πλαίσιο αυτό, ήδη λειτουργούν οι υφιστάμενες πέντε λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ και από το φθινόπωρο θα προστεθεί και η καινούργια «Πτολεμαΐδα V».

Όσον αφορά στην παραγωγή με φυσικό αέριο, εκτός από ακριβή, είναι πιθανό να περιοριστεί στις εισαγωγές αζερικού αερίου μέσω του αγωγού ΤΑΡ, σε περίπτωση που η Ρωσία προχωρήσει σε διακοπή του εφοδιασμού.

Σε ετοιμότητα

Όσοι γνωρίζουν, υπογραμμίζουν την ανάγκη για ετοιμότητα της χώρας και εξηγούν ότι είναι αναγκαίο να επιτευχθεί η ανάπτυξη και εκμετάλλευση των λιγνιτωρυχείων μέσα στο καλοκαίρι.

Εξηγούν μάλιστα, ότι εάν η εκμετάλλευση ξεκινήσει όταν αρχίσουν να πέφτουν οι βροχές θα υπάρξουν σοβαρά προβλήματα στις εκσκαφές, που είναι πολύ πιθανό να αυξήσουν το κόστος παραγωγής.

Το σχέδιο έκτακτης ανάγκης προβλέπει ακόμη την εξασφάλιση επιπλέον φορτίων υγροποιημένου αερίου (LNG), τη λειτουργία πέντε μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με diesel από φυσικό αέριο και την εξασφάλιση αερίου από την Ιταλία.

Σε κάθε περίπτωση, κομβικός είναι ο ρόλος της Ρεβυθούσας, που ενισχύεται με νέα πλωτή δεξαμενή χωρητικότητας 150.000 κυβικών μέτρων, αυξάνοντας την αποθηκευτική ικανότητα του από τα 225.000 στα 380.000 κυβικά μέτρα.