Εργαζόμενοι συνταξιούχοι: Πόσα μένουν στην τσέπη – Μεγάλες αλλαγές στην κοινωνική ασφάλιση

Νέο τοπίο διαμορφώνεται στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης με τους συνταξιούχους που εργάζονται να είναι οι μεγάλοι κερδισμένοι, καθώς θα μένουν περισσότερα χρήματα στην τσέπη τους.

Ο νέος νόμος Γεωργιάδη, αλλάζει επίσης άρδην τα δεδομένα, στους οφειλέτες που αδυνατούν να βγουν στη σύνταξη, την απονομή των εκκρεμών επικουρικών συντάξεων και τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ)

Στελέχη του υπουργείου Εργασίας τονίζουν ότι οι νέες διατάξεις θα θωρακίσουν ακόμη περισσότερο το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας και θα δώσουν ώθηση στην αγορά εργασίας.

Κοινό μυστικό είναι άλλωστε ότι από την αγορά λείπουν έμπειρα στελέχη, που έχουν βγει στη σύνταξη και η παρουσία τους σε πολλούς περιπτώσεις κρίνεται αναγκαία για να εκπαιδεύσουν τις νεότερες γενιές.

Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο δημιουργούνται ευνοϊκές συνθήκες που θα δώσουν κίνητρα σε συνταξιούχους να συνεχίσουν να εργάζονται, χωρίς να είναι υποχρεωμένοι να δίνουν μεγάλο μέρος των αποδοχών τους στο κράτος.

Η εκτίμηση μάλιστα που κυριαρχεί είναι ότι θα μπει φρένο στη μαύρη και αδήλωτη εργασία, που αποτελεί τη μεγάλη πληγή του ασφαλιστικού συστήματος, καθώς δεν μπαίνει ζεστό χρήμα στους φορείς κοινωνικής ασφάλισης.

Ο νέος νόμος αλλάζει επίσης τα δεδομένα, σε όσους αδυνατούν να βγουν στη σύνταξη λόγω οφειλών, τις εκκρεμείς επικουρικές, τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ) και το επίδομα μητρότητας αυτοαπασχολούμενων.

Στην ουσία μιλάμε για πέντε μεγάλες αλλαγές οι οποίες “θεραπεύουν” αδικίες του παρελθόντος και διαμορφώνουν ευνοϊκές συνθήκες, προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερη ανταποδοτικότητα.

Συνταξιούχοι που εργάζονται

Η αλήθεια είναι πως το έως τώρα νομοθετικό πλαίσιο δεν είναι ευνοϊκό για τους συνταξιούχους που εργάζονται καθώς ελάχιστα ήταν τα χρήματα που τους έμεναν στην τσέπη λόγω φόρων και εισφορών.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει πως όταν ένας συνταξιούχος απασχολείται, παρακρατείται από τον e-ΕΦΚΑ το 30% της σύνταξής του -ποσοστό που επί ΣΥΡΙΖΑ ήταν 60%.

Παρά τη βελτίωση, το γεγονός ότι η παρακράτηση αυτή ισχύει είτε ένας συνταξιούχος εργαστεί για μία ημέρα, είτε έχει πλήρη απασχόληση, δημιουργεί ισχυρά αντικίνητρα για εργασία.

Το πρόβλημα γίνεται ακόμη μεγαλύτερα, όταν πρόκειται για συνταξιούχους οι οποίοι επιθυμούν μερική απασχόληση, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα να ενθαρρύνεται η μαύρη και αδήλωτη εργασία.

Με τη νέα ρύθμιση οι συνταξιούχοι δεν θα τιμωρούνται επειδή εργάζονται, καθώς ενθαρρύνονται να βγουν στην αγορά εργασίας, λόγω του ότι θα λαμβάνουν το σύνολο της σύνταξής τους χωρίς περικοπή.

Στο πλαίσιο αυτό, υιοθετείται ένας μη ανταποδοτικός πόρος υπέρ ΕΦΚΑ που θα αφαιρείται από τον μισθό και είναι πολύ μικρότερος σε σχέση με το ποσό το οποίο αφαιρούνταν από τη σύνταξη.

Για τους μισθωτούς εργαζόμενους συνταξιούχους ο πόρος αυτός είναι το 10% επί των ασφαλιστέων αποδοχών του με ανώτατο πλαφόν το δεκαπλάσιο της εθνικής σύνταξης.

Για τους μη μισθωτούς είναι το 50% επί της επιλεγείσας ασφαλιστικής κλάσης για κύρια σύνταξη.

Ο πόρος ευνοεί το σύνολο σχεδόν των εργαζόμενων συνταξιούχων και δεν μπορεί να ξεπερνά το δωδεκαπλάσιο της εθνικής σύνταξης σε ετήσια βάση.

Αναλυτικά παραδείγματα

Ας υποθέσουμε ότι έχουμε έναν συνταξιούχο που εργάζεται και ο οποίος δικαιούται  σύνταξη ύψους 1.200 ευρώ.

Ο συγκεκριμένος συνταξιούχος αντιμετωπίζει παρακράτηση ύψους 360 ευρώ βάσει του ισχύοντος καθεστώτος.

Εάν αυτός ο συνταξιούχος εργάζεται ως μισθωτός, με μεικτό μηνιαίο μισθό €780, θα λαμβάνει ολόκληρη τη σύνταξή του και η παρακράτηση ύψους €360 αντικαθίσταται από μη ανταποδοτικό πόρο ύψους 78€. Όφελος: €282 μηνιαίως.

Εάν ο ίδιος συνταξιούχος εργάζεται ως ελεύθερος επαγγελματίας και έχει επιλέξει την πρώτη ασφαλιστική κλάση, τότε η παρακράτηση ύψους €360 αντικαθίσταται από μη ανταποδοτικό πόρο €169,95×50%=84,98€. Όφελος: €275,02 μηνιαίως.

Ύψος οφειλών για σύνταξης

Μια σημαντική μερίδα ελεύθερων επαγγελματιών, αντιμετωπίζει πρόβλημα στο να βγει στη σύνταξη, λόγω του ότι οι συνθήκες ήταν τέτοιες που δεν μπορούσαν να πληρώσουν ασφαλιστικές εισφορές.

Το “φέσι” που έβαλαν στα ταμεία, είχε ως αποτέλεσμα να μην μπορούν να βγουν στη σύνταξη, καθώς θα έπρεπε πρώτα να εξοφλήσουν την οφειλή τους και στη συνέχεια να προχωρήσουν την όλη διαδικασία.

Η νέα ρύθμιση αυτή αφορά αυτοαπασχολούμενους, ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες -για τους μισθωτούς δεν υπάρχει αντίστοιχο ζήτημα-, οι οποίοι στερούνται του συνταξιοδοτικού τους δικαιώματος λόγω χρεών στον e-ΕΦΚΑ.

Οι συγκεκριμένες κατηγορίες ελεύθερων επαγγελματιών έχουν οφειλές οι οποίες υπερβαίνουν τις €20.000 και €6.000 για τους ασφαλισμένους του πρώην ΟΓΑ).

Μέχρι σήμερα οφειλέτες με χρέη πάνω από 20.000 ευρώ δεν μπορούν να λάβουν σύνταξη, εάν δεν αποπληρώσουν εφάπαξ το υπερβάλλον ποσό.

Με τη νέα ρύθμιση για πρώτη φορά περισσότεροι συνταξιούχοι με οφειλές θα μπορούν να ρυθμίσουν τα χρέη τους και να διεκδικήσουν τη σύνταξη τους, καθώς αυξάνονται τα ανώτατα όρια οφειλών για συνταξιοδότηση από 20.000 ευρώ σε 30.000 ευρώ και από 6.000 ευρώ σε 10.000 ευρώ για οφειλές στον π. ΟΓΑ.

Θα πρέπει πάντως να προηγηθεί έλεγχος των καταθέσεων του οφειλέτη ώστε να μην υπερβαίνουν τις 12.000 ευρώ (ή τις 6.000 ευρώ για οφειλέτες του π. ΟΓΑ).

Με τον τρόπο αυτό, η σύνταξη θα εκδίδεται κανονικά και θα εφαρμόζεται παρακράτηση ως εξής:

– για το ποσό της οφειλής που υπερβαίνει τις 20.000 ευρώ (6.000 ευρώ για τον π. ΟΓΑ) και μέχρι τις 30.000 ευρώ (10.000 ευρώ για τον π. ΟΓΑ), θα παρακρατείται τουλάχιστον το 60% του μηνιαίου ποσού σύνταξης μέχρι να περιοριστεί η οφειλή και πάλι στις 20.000 ευρώ (6.000 ευρώ για τον π. ΟΓΑ),

– για την εναπομείνασα οφειλή κάτω των 20.000 ευρώ (6.000 ευρώ για τον π. ΟΓΑ) θα εφαρμόζεται συμψηφισμός με τμήμα της σύνταξης, σε 60 κατ’ ανώτατο όριο μηνιαίες δόσεις, όπως ισχύει σήμερα, το οποίο θα παρακρατείται.

Προϋπόθεση της ένταξης στη ρύθμιση είναι ο οφειλέτης να έχει συμπληρώσει το 67ο έτος ηλικίας τους και, επιπλέον, να έχει καταβάλει εισφορές για τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης.

Παράδειγμα

Έστω ένας συνταξιούχος έχει οφειλή 25.400 ευρώ και δικαιούται σύνταξη 900 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι η παρακράτηση αρχικά θα ανέρχεται σε €900 x 60% = €540, οπότε τελικώς θα λαμβάνει €360 (δηλαδή 900-540).

Εντός 10 μηνών η οφειλή του θα έχει μειωθεί κατά €540 x 10 = €5.400, με το υπόλοιπο της οφειλής του να ανέρχεται σε €20.000. Από αυτό το σημείο και έπειτα θα ενταχθεί στο καθεστώς των 60 δόσεων.

Η νέα του παρακράτηση θα είναι €20.000/60 = €333,33 έως την αποπληρωμή της οφειλής και θα λαμβάνει σύνταξη €566,67 τον μήνα για 60 μήνες.

Στο ερώτημα γιατί δεν μπορεί να αυξηθεί κι άλλο το όριο ώστε να μπορούν ακόμη περισσότεροι να πάρουν σύνταξη, η απάντηση έχει σχέση με το ότι η κοινωνική ασφάλιση είναι υποχρεωτική και όχι εθελοντική.

Εάν δηλαδή, κάποιος χρωστάει ένα υπέρογκο ποσό, δείχνει ότι δεν πλήρωνε εισφορές για δεκαετίες και, ουσιαστικά, χρησιμοποιούσε τις οφειλόμενες εισφορές ως κεφάλαιο κίνησης, πρακτική που δεν μπορεί να επιβραβευτεί.

Φορολόγηση παροχών ΤΕΑ

Η νέα ρύθμιση προβλέπει κλιμακωτή φορολόγηση των παροχών των ΤΕΑ, ανάλογα με τα χρόνια ασφάλισης κάθε ασφαλισμένου, ώστε να ενισχύεται η μακροπρόθεσμη και όχι η ευκαιριακή αποταμίευση.

Επιπλέον, παρέχονται επιπρόσθετα φορολογικά κίνητρα για την καταβολή σύνταξης, μέσω της οποίας διασφαλίζεται συμπληρωματικό εισόδημα καθ’ όλη τη διάρκεια του συνταξιοδοτικού βίου.
-Για 0-5 έτη ασφάλισης προβλέπεται 20% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 10% για τη σύνταξη.
-Για 6-15 έτη ασφάλισης προβλέπεται 15% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 7,5% για τη σύνταξη.
-Για 16-25 έτη ασφάλισης προβλέπεται 10% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 5 % για τη σύνταξη.
-Για 26 έτη ασφάλισης και άνω προβλέπεται 5% φορολόγηση για τα εφάπαξ και 2,5% για τη σύνταξη.

Προϋπόθεση λήψης της παροχής από το ΤΕΑ είναι είτε η συνταξιοδότηση από τον κύριο φορέα ασφάλισης, είτε η συμπλήρωση του 67ου έτους, ανεξαρτήτως ετών ασφάλισης, είτε η συμπλήρωση του 55ου έτους, με 20 χρόνια ασφάλισης.

Εάν ο ασφαλισμένος πληροί κάποια από τις δύο τελευταίες προϋποθέσεις, είναι δηλαδή 67 ετών ή 55 ετών με 20 χρόνια ασφάλισης, και εξακολουθεί να εργάζεται, μπορεί να λάβει μέχρι το 50% του ποσού που έχει σωρευθεί στον ατομικό του λογαριασμό, αφήνοντας το υπόλοιπο για να συνεχίσει να επενδύεται.

Ο ασφαλισμένος έχει τη δυνατότητα να λάβει και πρόωρα την παροχή ή μέρος αυτής, με αυξημένο (κατά 50%) φορολογικό συντελεστή εφόσον έχει τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης στο ΤΕΑ.

Με την ρύθμιση αυτή, διευκολύνονται οι ασφαλισμένοι να χρησιμοποιήσουν το ποσό που έχουν αποταμιεύσει, για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών στη ζωή τους.

Για τους ήδη ασφαλισμένους σε ΤΕΑ, προβλέπονται μεταβατικές ρυθμίσεις, σύμφωνα με τις οποίες για τα σωρευμένα ποσά στους ατομικούς λογαριασμούς μέχρι την ψήφιση του νόμου εφαρμόζονται οι προϊσχύουσες φορολογικές διατάξεις και οι υφιστάμενες καταστατικές διατάξεις των ταμείων όσον αφορά τα ηλικιακά όρια.

Επίδομα μητρότητας αυτοαπασχολούμενων

Εάν υπάρχει μια μεγάλη αδικία στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, αυτή είναι ότι για τις μη μισθωτές μητέρες δεν λαμβάνουν καμία παροχή μητρότητας από τη ΔΥΠΑ, παρά μόνο το επίδομα κυοφορίας και λοχείας από τον e-ΕΦΚΑ.

Με τη διάταξη αυτήν θα λαμβάνουν επίδομα μητρότητας για 9 μήνες, που θα ισούται με το ύψος του κατώτατου μισθού, κατ’ αντιστοιχία του τι ισχύει για τις μισθωτές δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.

[banner id=”143729″]