“Θετική ατζέντα” με Μέση Ανατολή & κόκκινες γραμμές

Τετ α τετ Μητσοτάκη – Ερντογάν

*Το μενού στη συνάντηση της Δευτέρας στην Άγκυρα

*Οι διαφορετικές προσεγγίσεις για Χαμάς & Ισραήλ

*Η “γαλάζια πατρίδα” & η ένταση στο Κυπριακό

*Πού θα γίνουν τα επόμενα ραντεβού των δύο ηγετών

Βαρύνουσας σημασίας για την ελληνική διπλωματία, χαρακτηρίζεται η συνάντηση που θα έχει τη Δευτέρα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με τον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν στην Άγκυρα.

Το κλίμα στις σχέσεις των δύο χωρών μπορεί να έχει εξομαλυνθεί, αλλά αυτό σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να οδηγεί στο συμπέρασμα, ότι η Τουρκία, έχει αλλάξει τη γενικότερη στρατηγική της έναντι της Ελλάδας.

Η εμπρηστική ρητορική της Άγκυρας, μετά την απόφαση της Αθήνας για δημιουργία θαλάσσιου πάρκου στο Αιγαίο, καθιστά σαφές ότι οι προσδοκίες είναι μικρές στη νέα συνάντηση των δύο ηγετών.

Ουδείς ασφαλώς αγνοεί ότι έχουν γίνει βήματα προόδου από την εποχή του “θα έρθουμε μια νύχτα ξαφνικά”, και του “Μητσοτάκης γιοκ”, των απειλών δηλαδή του κ. Ερντογάν έναντι της Ελλάδας.

Στην παρούσα φάση επικρατεί κλίμα ηρεμίας, καθώς ο φονικός σεισμός στην Τουρκία έφερε πιο κοντά τις δύο χώρες, αλλά η ελληνική διπλωματία γνωρίζει ότι η Άγκυρα, ποτέ δεν υποχώρησε από τις πάγιες διεκδικήσεις της.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο πρωθυπουργός προσέρχεται στη συνάντηση με τον Ταγίπ Ερντογάν με μικρό καλάθι και με την ελπίδα ότι θα επιβεβαιωθεί η συνέχιση της “θετικής ατζέντας” που έχει χτιστεί όλο το προηγούμενο διάστημα.

Το στοίχημα ασφαλώς δεν είναι εύκολο, ο πρωθυπουργός και το επιτελείο όμως εκτιμούν ότι είναι ο μόνος δρόμος για να επιβληθούν τα “ήρεμα νερά στο Αιγαίο”, ενόψει και της τουριστικής περιόδου.

Μέση Ανατολή

Η ανάγκη για “ήρεμα νερά” κρίνεται αναγκαία με βάση τις δραματικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και τον πόλεμο ανάμεσα στη Χαμάς και το Ισραήλ που έχει χωρίσει τον κόσμο σε δύο στρατόπεδα.

Η Άγκυρα έχει ταχθεί υπέρ της Χαμάς, με τον κ. Ερντογάν να χρησιμοποιεί σκληρή γλώσσα κατά του πρωθυπουργού Νετανιάχου και να έχει προχωρήσει σε εμπορικό εμπάργκο κατά του Ισραήλ.

Από την πλευρά της η Αθήνα, υποστηρίζει έστω και με επιφυλάξεις το Ισραήλ στο πλαίσιο της στρατηγικής σχέσης που έχει αναπτυχθεί με το Τελ Αβίβ τα τελευταία χρόνια σε ενεργειακό επίπεδο.

Η διαφορετική προσέγγιση των δύο χωρών, προβληματίζει έντονα την Αθήνα και σε καμία περίπτωση δεν επιθυμεί αυτή η διαφωνία να αποτυπωθεί στις δηλώσεις που θα γίνουν από τους δύο ηγέτες μετά τη συνάντησή τους.

Θετική ατζέντα

Η ελληνική διπλωματία τηρεί πολύ προσεκτική στάση και στο πλαίσιο αυτό, έχει ως βασική στόχευση να αναδείξει τα θέματα που ενώνουν τις δύο χώρες, με επίκεντρο τη λεγόμενη θετική ατζέντα.

Με βάση αυτό ως δεδομένο, η Αθήνα θα επιχειρήσει να αναδείξει θέματα τα οποία αφορούν στην πολιτική προστασία, την οικονομική συνεργασία, τις μεταναστευτικές ροές και την επιστροφή αντικειμένων που είχαν γίνει προϊόν αρχαιοκαπηλίας.

Οι δύο ηγέτες θα εξετάσουν τους διαύλους επικοινωνίας που αφορούν στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) και εάν είναι ώριμες οι συνθήκες προκειμένου να ανοίξει η συζήτηση για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών.

Κόκκινες γραμμές

Παρά το κλίμα ηρεμίας, η Αθήνα ξέρει ότι η Τουρκία παραμένει προσηλωμένη σε θέσεις που έχει αναπτύξει στο παρελθόν και δείχνουν την επιθετική της διάθεσή έναντι της Ελλάδας.

Ο πρωθυπουργός πάντως έχει διαμηνύσει ουκ ολίγες φορές ότι είναι εκτός ατζέντας θέματα που θίγουν τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα, κάτι που σημαίνει ότι υπάρχουν κόκκινες γραμμές.

“Οι θέσεις της Άγκυρας σε σχέση με την ΑΟΖ είναι γνωστό πως δεν έχουν αλλάξει και παραμένουν βαθιά προβληματικές για την πατρίδα μας”, είχε τονίσει πρόσφατα ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Ζητούμενο είναι επίσης τι θα συζητηθεί για το Κυπριακό, όπου η Τουρκία, τηρεί πολύ επιθετική στάση επιμένοντας στη λύση των δύο κρατών, που είναι αντίθετη με τις αποφάσεις του ΟΗΕ για διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία.

Εάν ο κ. Ερντογάν, επιδιώξει νέα ένταση θα την προκαλέσει μέσω του Κυπριακού προκειμένου να μη διακινδυνεύσει την αγορά των F-16 από τις ΗΠΑ, που είναι μείζον ζήτημα για την Τουρκία.

Σε μια τέτοια περίπτωση όμως, είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι η Αθήνα θα διακόψει τον ελληνοτουρκικό διάλογο και ο κ. Ερντογάν θα βρεθεί εκτεθειμένος καθώς θα του αποδοθούν ευθύνες από τη διεθνή κοινότητα.

Υπ’ αυτό το πρίσμα το Κυπριακό είναι κόκκινη γραμμή για την Αθήνα και το πλέον πιθανό είναι ότι οι δύο ηγέτες θα συμφωνήσουν ότι διαφωνούν και θα προχωρήσουν στη συζήτηση άλλων θεμάτων.

Η Αθήνα επίσης τηρεί πολύ προσεκτική γραμμή στο γεγονός ότι το υπουργείο Παιδείας της Τουρκίας βάζει στα σχολικά βιβλία από την επόμενη χρονιά τη θεωρία της “Γαλάζιας Πατρίδας” που θα θα διδάσκεται στο μάθημα της Γεωγραφίας.

Στη νέα διδακτέα ύλη γίνεται λόγος για “νομικά και γεωγραφικά δικαιώματα της Τουρκίας στις θάλασσες”, με ότι αυτό συνεπάγεται για τη ρητορική της Άγκυρας έναντι της Ελλάδας για το Αιγαίο.

Νέες συναντήσεις

Παρά τις διαφορές που υπάρχουν, το βέβαιο είναι ότι οι δύο ηγέτες έχουν αρχίσει να συνομιλούν, εξέλιξη που επιβεβαιώνει ότι έστω και με επιφυλάξεις και αστερίσκους το κλίμα έχει βελτιωθεί.

Η συνάντηση της Δευτέρας μάλιστα δεν θα είναι η μοναδική και οι κ.κ. Μητσοτάκης και Ερντογάν είναι πιθανό να συναντηθούν τον Ιούλιο στην Ουάσιγκτον και ίσως τον Σεπτέμβριο στη γενική συνέλευση του ΟΗΕ.