ΚΑΤΑΣΧΕΣΕΙΣ: Πως θα σώσετε τα λεφτά σας

«Βροχή» πέφτουν οι κατασχέσεις με αποτέλεσμα να κάνουν… φτερά χρήματα από κόπους μιας ζωής, που έβαζαν σε τραπεζικούς λογαριασμούς οι πολίτες για μια ώρα ανάγκης.

Oι κατασχέσεις τόσο από την εφορία όσο και από τα ασφαλιστικά ταμεία, έχουν ξεπεράσει κάθε προηγούμενο, με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται ένα εκρηκτικό κλίμα στην αγορά.
Τα στοιχεία που βλέπουν το φως της δημοσιότητας επιβεβαιώνουν το μέγεθος του προβλήματος και εξηγούν σε μεγάλο βαθμό τους λόγους για τους οποίους δεν κινείται ζεστό χρήμα στην οικονομία.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι τέσσερις μεγάλες συστημικές τράπεζες έχουν κληθεί από το 2015 να διεκπεραιώσουν περίπου 1.500.000 κατασχετήρια για λογαριασμό του δημοσίου.
Επίσης:

• από το 2015 μέχρι και το Μάιο του 2018 οι εφορίες προχώρησαν σε 4,85 εκατομμύρια κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών,
• το 2015 έγιναν περίπου 650.000 κατασχέσεις, το 2016 1.300.000 και το 2017 εκτοξεύτηκαν σε 1,7 εκατομμύριο,
• το πρώτο πεντάμηνο του έτους οι κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών άγγιξαν τα 1,2 εκατομμύρια.

2,5 δις
Τα δεδομένα άλλαξαν μετά την εντολή της ΑΑΔΕ να γίνεται έλεγχος για το εάν υπάρχουν χρήματα στον λογαριασμό ή εάν έχει ήδη αδειάσει, αλλά και πάλι το πρόβλημα παραμένει εκρηκτικό.
Όπως εξηγούν άνθρωποι της αγοράς οι δραματικές εξελίξεις στο μέτωπο των κατασχέσεων, είχαν ως αποτέλεσμα να εκτοξευτούν οι απλήρωτοι φόροι του παρελθόντος και στο εννιάμηνο του έτους να ξεπερνούν τα 2,5 δισ. ευρώ.

Προνοιακά επιδόματα
Όσοι γνωρίζουν λένε με νόημα ότι η τυφλή αυτή στρατηγική έχει επιπτώσεις σε μικρο-οφειλέτες, οι οποίοι από τη στιγμή που αδυνατούν να εξοφλήσουν κινδυνεύουν να μην έχουν ούτε για τα προς το ζην.
Η τελευταία έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη αποκάλυψε κατασχέσεις:

• σε προνοιακά επιδόματα από αναπήρους και φτωχούς πολίτες,
• σε βάρος συγγενών και οικείων μετά τον θάνατο του οφειλέτη χωρίς άλλη προηγούμενη ενημέρωση,
• για οφειλές που έχουν προκύψει εν αγνοία του επιχειρηματία/επαγγελματία μετά το κλείσιμο της επιχείρησης.

Αιφνιδιασμός
Στην πράξη αυτό σημαίνει, ότι η εφορία δεν μπήκε καν στον κόπο να ψάξει την υπόθεση και από τη στιγμή που εντόπισε κάποιον προχώρησε στην κατάσχεση χωρίς καν να τον ειδοποιήσει.
Από την έκθεση προκύπτει επίσης ότι υπάρχει σε κάποιες περιπτώσεις καταστρατήγηση συνταγματικών δικαιωμάτων ενώ υπάρχει αιφνιδιασμός του οφειλέτη.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ακόμη κι όταν υπάρχει ατομική ενημέρωση επιβάλλονται κατασχέσεις πριν τη λήξη του χρονικού ορίου που προβλέπεται, ενώ υπάρχει μερική μόνο συμμόρφωση της κεντρικής διοίκησης.

Πάνω από 500 ευρώ
Στην παρούσα φάση η κυβέρνηση έχει οχυρωθεί πίσω από το επιχείρημα ότι μειώθηκαν κατά τη διάρκεια του 2018 οι «δεσμεύσεις» λογαριασμών, χωρίς όμως να είναι και τόσο πειστικό.
Κοινό μυστικό για τους περισσότερους είναι άλλωστε, ότι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο έχουν δεσμευτεί οι τραπεζικοί λογαριασμοί του 67% των πολιτών που χρωστούν πάνω από 500 ευρώ.
Με αυτό ως δεδομένο είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι οι κατασχέσεις αγγίζουν και τους μικρούς οφειλέτες, οι οποίοι κινδυνεύουν να τα χάσουν όλα μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα.
Ένα στοιχείο που έχει επίσης μεγάλη σημασία αφορά στο ότι δεν έχει γίνει κάτι το ουσιαστικό στο εύκολο ξεμπλοκάρισμα τραπεζικών λογαριασμών.
Το αποτέλεσμα είναι να μη βρίσκει το δίκιο του ακόμη και αυτός, ο οποίος έχει αποδεδειγμένα δίκιο και έτσι να βρίσκεται αιχμάλωτος και να αδυνατεί να κινήσει τα χρήματα του λογαριασμού του.
Τα σφάλματα άλλωστε, ακόμη και με μορφή αριθμητικού λάθους εις βάρος των φορολογούμενων δεν διορθώνονται με αποτέλεσμα να υποχρεώνονται να προσφύγουν στη δικαιοσύνη για να βρουν το δίκιο τους.

Σούπερ μάρκετ
Η τραγωδία των κατασχέσεων πολλές φορές γίνεται αντιληπτή από τυχαία γεγονότα που μπορούν να εκθέσουν ακόμη και νομοταγείς πολίτες οι οποίοι έχουν άγνοια των όσων συμβαίνουν.
Ας φανταστούμε για παράδειγμα την περίπτωση ενός πολίτη, ο οποίος ετοιμάζεται να πληρώσει με την κάρτα του στο ταμείο ενός σούπερ μάρκετ και διαπιστώνει ότι στο λογαριασμό του δεν υπάρχουν χρήματα. Τα σφάλματα, ακόμη και με μορφή αριθμητικού λάθους εις βάρος των φορολογούμενων δεν διορθώνονται με αποτέλεσμα οι τελευταίοι να είναι υποχρεωμένοι να προσφύγουν στη δικαιοσύνη για να βρουν το δίκιο τους. Από την άλλη βέβαια το δημόσιο ακόμη και εάν αναγνωρίσει το λάθος του δεν επιστρέφει χρήματα και παραπέμπει την όποια λύση για το μέλλον μέσω συμψηφισμού με άλλες οφειλές και υποχρεώσεις.

50%-70%
Ζητούμενο όπως γίνεται αντιληπτό είναι η δημιουργία ενός μηχανισμού για την ταχύτερη αποδέσμευση των τραπεζικών λογαριασμών στην περίπτωση που ο οφειλέτης άρχιζε έστω και σταδιακά να πληρώνει.
Κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει και να ξεμπλοκάρει ένας τραπεζικός λογαριασμός απαιτούνται κινήσεις που με βάση τη σημερινή οικονομική κατάσταση των περισσότερων είναι αδύνατο να συμβούν.
Το γεγονός ότι απαιτείται η αποπληρωμή από 50% έως και 70% της οφειλής καθιστά σαφές ότι το ξεμπλοκάρισα του τραπεζικού λογαριασμού είναι μια εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση.
Το μόνο σίγουρο για την ώρα είναι ότι δεν κατάσχονται λογαριασμοί που έχουν μέσα έως 500 ευρώ, αφού για τέτοιες περιπτώσεις δεν θα γίνονται ηλεκτρονικές κατασχέσεις παρά μόνο τηλεφωνικές ειδοποιήσεις.

Οι άμυνες
Όπως γίνεται σαφές η χώρα εισέρχεται σε μια εξαιρετικά δύσκολη εποχή και το ζητούμενο πλέον για τους περισσότερους είναι να είναι προσεκτικοί στις κινήσεις τους για να μη αντιμετωπίζουν δυσάρεστες εκπλήξεις.
Αυτό που προέχει με απλά λόγια είναι οι κινήσεις πρόληψης, γιατί λάθη που έγιναν στο παρελθόν κυρίως από ελεύθερους επαγγελματίες που δεν πήγαν καλά οι δουλειές τους στοιχίζουν ακριβά για το υπόλοιπο της ζωής.
Ας δούμε λοιπόν τι επιλογές έχουν στη διάθεσή τους οι φορολογούμενοι για να αμυνθούν από τις επιθέσεις της εφορίας που αναζητά «ζεστό» χρήμα, βάζοντας  χέρι στους τραπεζικούς λογαριασμούς.
Οι συγκεκριμένες άμυνες είναι πολύτιμες και θα πρέπει να εξεταστούν με μεγάλη προσοχή από όλους όσοι έχουν οφειλές σε εφορία και ασφαλιστικά ταμεία για να μη βρεθούν εκτεθειμένοι.

Ειδικότερα:

• 12 έως 24 δόσεις: Η ένταξη στη ρύθμιση φορολογικής ή ασφαλιστικής οφειλής με την πάγια ρύθμιση των 12 έως 24 δόσεων πρέπει να γίνει πριν ακόμη αυτή καταστεί ληξιπρόθεσμη. Σ’αυτή την περίπτωση, η αίτηση γίνεται μέσω του taxisnet και ενεργοποιείται υπό την προϋπόθεση ότι αυτός που χρωστάει καταβάλλει την πρώτη δόση εντός τριών εργάσιμων ημερών από την υποβολή της. Με την ενεργοποίηση της ρύθμισης -συνήθως- αποφεύγονται οι κατασχέσεις και άλλα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης. Ο φορολογούμενος που θα επλέξει αυτή τη λύση θα πρέπει να γνωρίζει ότι
• το ποσό των οφειλών επιβαρύνεται με ετήσιο ποσοστό τόκων 5%,
• εάν δημιουργηθούν νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές, μπορεί να τις εντάξει και αυτές σε «πάγια ρύθμιση» με τους ίδιους όρους,
• βασική προϋπόθεση ο οφειλέτης να έχει υποβάλει τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος της τελευταίας πενταετίας, και περιοδικές και εκκαθαριστικές δηλώσεις ΦΠΑ,
• ο φορολογούμενος θα πρέπει να εξοφλήσει ή μέσω ηλεκτρονικής τραπεζικής ή στο ΑΤΜ υποκαταστήματος της τράπεζάς του ή σε υποκατάστημα οποιασδήποτε τράπεζας την 1η δόση της ρύθμισης μέσα σε χρονικό διάστημα τριών εργάσιμων ημερών από την ημέρα υποβολής της αίτησης

2. 2. Πληρωμή έναντι οφειλής: Η πληρωμή ανά τακτά χρονικά διαστήματα ποσών έναντι οφειλής που δεν είναι ρυθμισμένη αντιμετωπίζεται θετικά από το δημόσιο και τα δικαστικά τμήματα των εφοριών. Η στρατηγική αυτή έχει ως αποτέλεσμα να καθυστερεί στις περισσότερες περιπτώσεις ή ακόμη και να ακυρώνεται η λήψη μέτρων αναγκαστικής είσπραξης
   3. Εξόφληση μέσω τραπεζών: Τα πιστωτικά ιδρύματα δίνουν τη δυνατότητα για εξόφληση της οφειλής με τη χρήση των προγραμμάτων άτοκων δόσεων που προσφέρουν στους κατόχους πιστωτικών καρτών. Ο οφειλέτης δηλαδή μπορεί να εξοφλήσει το χρέος του σε έως και 12 άτοκες μηνιαίες δόσεις, αλλά μια τέτοια επιλογή κρύβει κινδύνους. Εάν δεν πληρωθεί έγκαιρα κάποια δόση τότε ο τόκος μπορεί να ξεπεράσει ακόμη και το 15%.
   4. Δήλωση ακατάσχετου: Ο ακατάσχετος λογαριασμός δηλώνεται μέσω του taxisnet, κάτι που σημαίνει ότι προστατεύεται ποσό έως 1.250 ευρώ μηνιαίως. Στην περίπτωση όμως που το υπόλοιπο του λογαριασμού είναι μεγαλύτερο του ακατάσχετου, τότε κατάσχεται. Η συμβουλή που δίνουν οι ειδικοί, είναι να μη δηλώνεται ως ακατάσχετος λογαριασμός με συνδικαιούχους. Εάν ένας από τους συνδικαιούχους έχει οφειλές προς το δημόσιο τότε γίνεται μερική κατάσχεση ακόμη και σε αυτόν που δεν χρωστάει.

Ανάκτηση
Η κυβέρνηση φαίνεται πως θα παρουσιάσει σύντομα ρύθμιση με την οποία οι φορολογούμενοι που έχουν χρέη στην εφορία θα αποκτήσουν πάλι τον έλεγχο των μπλοκαρισμένων λογαριασμών τους.
Προϋπόθεση για ανάκτηση των κατασχεμένων λογαριασμών είναι να ρυθμιστούν και φυσικά οι οφειλέτες να πληρώνουν τις δόσεις στις οποίες έχουν συμφωνήσει.
Στο πλαίσιο αυτό, όσο τηρείται η ρύθμιση εξόφλησης των οφειλών ο λογαριασμός θα αποδεσμεύεται σταδιακά.

Ειδικότερα:

2. 2. για κάθε ποσό οφειλής που θα εξοφλεί ο φορολογούμενος βάση της ρύθμισης θα αποδεσμεύεται από τον λογαριασμό του πολλαπλάσιο ποσό,
   3. το ποσό του λογαριασμού που θα αποδεσμεύεται θα είναι 3 ή 4 φορές υψηλότερο της μηνιαίας δόσης της ρύθμισης που πληρώνει προς την εφορία ο οφειλέτης.

Πλειστηριασμοί
Σύμφωνα με στοιχεία που βλέπουν το φως της δημοσιότητας έως το τέλος Ιουλίου ο αριθμός των φορολογούμενων που βρίσκονταν υπό το καθεστώς μέτρων αναγκαστικής είσπραξης ανέρχεται  στους 1.143.356.
Πάντως, η έκθεση κατάσχεσης δε σημαίνει και πλειστηριασμό, ενώ κρίσιμος είναι ο ρόλος του προϊστάμενου της εφορίας, εάν δεν ενταχθούν οι οφειλές σε πρόγραμμα ρύθμισης.
Μετά την παρέλευση 40 ημερών και το αργότερο σε 4 μήνες από την κατάσχεση ορίζει ημερομηνία πλειστηριασμού το αργότερο σε 5 μήνες από την ημερομηνία έκδοσης του προγράμματος.
Εάν δεν διενεργηθεί ο πλειστηριασμός την ορισθείσα με το πρόγραμμα ημέρα, εκδίδει νέο πρόγραμμα, το αργότερο εντός έτους από την ημέρα που δεν διενεργήθηκε ή ανεστάλη και ορίζει νέα ημερομηνία.
Οι ως άνω προθεσμίες δεν τηρούνται εφόσον συντρέχει σπουδαίος λόγος που αναφέρεται σε αιτιολογημένη έκθεση του προϊσταμένου της εφορίας.

Ποινική δίωξη
Επίσης ο προϊστάμενος της υπηρεσίας της Φορολογικής  Διοίκησης υποβάλει αίτηση ποινικής δίωξης προς τον εισαγγελέα Πρωτοδικών της έδρας του, εφόσον δεν καταβάλλονται τα βεβαιωμένα τα χρέη.
Εάν οι οφειλές ενταχθούν σε πρόγραμμα ρύθμισης, τότε αναστέλλεται η εκτέλεση της επιβληθείσας ποινής για όσο χρονικό διάστημα τηρούνται οι όροι έως την εξόφληση της οφειλής.