ΚΑΤΑΣΧΕΣΕΙΣ – Πώς θα σώσετε το πορτοφόλι σας

Στην κόψη του ξυραφιού ακροβατούν όσοι έχουν χρέη στην εφορία, η οποία μπορεί να βάλει χέρι στους τραπεζικούς λογαριασμούς, με αποτέλεσμα να χαθεί το “κομπόδεμα” που υπήρχε για ώρα ανάγκης.

Τα μέτρα που έχουν ληφθεί για να αντιμετωπιστούν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές είναι ιδιαιτέρως σκληρά, γεγονός που υποχρεώνει ακόμη και τους συνδικαιούχους κάποιου λογαριασμού να είναι ιδιαιτέρως προσεκτικοί.
Αυτό οφείλεται στο ότι δεν έχουν δηλώσει τον λογαριασμό τους ως ακατάσχετο -όπου ένας συνδικαιούχος είναι οφειλέτης- με αποτέλεσμα η εφορία να “αδειάζει” το πορτοφόλι τους, για να πάρει χρήματα, που θεωρεί ότι δεν της έχουν αποδοθεί.
Σε κάθε περίπτωση, οι φορολογούμενοι βρίσκονται αντιμέτωποι με κατασχέσεις των περιουσιακών τους στοιχείων, ακόμη και στις περιπτώσεις που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές, λίγο πάνω από 500 ευρώ.
Το ερώτημα που τίθεται είναι πως μπορεί πλέον να προστατευτεί κανείς από το μακρύ χέρι της εφορίας, που είναι ικανό να τινάξει στον αέρα τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς για λάθη που έγιναν στο παρελθόν.
Η απάντηση δεν είναι εύκολη, αλλά αυτό που είναι βέβαιο είναι πως απαιτούνται μια σειρά από κινήσεις που πρέπει να γίνουν άμεσα προκειμένου να μην κάνουν “φτερά” χρήματα που υπάρχουν στους τραπεζικούς λογαριασμούς.
Πρόκειται στην ουσία για “έξυπνες” κινήσεις που δίνουν τη δυνατότητα κυρίως σε μικρο-οφειλέτες να αμυνθούν απέναντι στις ορέξεις των τραπεζών, καθώς θα έχουν πρόσβαση στον τραπεζικό τους λογαριασμό.

Προστασία
Το πρώτο που πρέπει να γνωρίζουν οι μικρο-οφειλέτες, είναι πως ακατάσχετες είναι οι μηνιαίες οφειλές έως το ποσό των 1.250 ευρώ για κάθε φυσικό πρόσωπο σε ένα και μόνο πιστωτικό ίδρυμα και σε έναν ατομικό ή κοινό λογαριασμό.
Αυτό σημαίνει ότι το μέτρο εφαρμόζεται όταν υποβάλλει το φυσικό πρόσωπο την ηλεκτρονική δήλωση στο πληροφοριακό σύστημα της φορολογικής διοίκησης με την οποία γνωστοποιεί ότι έχει έναν μοναδικό λογαριασμό.

Με βάση αυτό ως δεδομένο, θα πρέπει να γίνουν τα εξής:
Α. Στην περίπτωση που υπάρχει λογαριασμός περιοδικής πίστωσης μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων, τότε θα πρέπει να γνωστοποιηθεί πως αυτός είναι ακατάσχετος. Για υπάρχει προστασία, ο λογαριασμός αυτός θα πρέπει να δηλωθεί ως ακατάσχετος τόσο στην AAΔΕ όσο και στην τράπεζα.
Β. Στην περίπτωση κοινού λογαριασμού, το ακατάσχετο όριο των 1.250 ευρώ, ισχύει για τον καθένα από τους συνδικαιούχους. Ωστόσο, όλοι οι συνδικαιούχοι θα πρέπει να έχουν δηλώσει τον λογαριασμό ως ακατάσχετο. Εάν δεν γίνει αυτό, κινδυνεύουν με κατάσχεση ποσών ακόμα και κάτω του ακατάσχετου ορίου, αφού το ποσό που υπάρχει στον κοινό τραπεζικό λογαριασμό ανήκει στους δικαιούχους κατά ίσα μέρη.

Παράδειγμα
Για να γίνει αντιληπτός ο κίνδυνος, ας υποθέσουμε πως σε έναν λογαριασμό μπει σύνταξη της τάξης των 1.000 ευρώ και ο συνδικαιούχος του ίδιου λογαριασμού είναι οφειλέτης του Δημοσίου.
Στην περίπτωση κατά την οποία ο συνδικαιούχος δεν έχει δηλώσει τον συγκεκριμένο λογαριασμό ως ακατάσχετο, η τράπεζα μπορεί να δεσμεύσει ποσό 500 ευρώ, δηλαδή ποσό κάτω του ακατάσχετου ορίου.

Οι εξαιρέσεις
Οι οφειλέτες θα πρέπει να ξέρουν ότι δεν επιβάλλεται κατάσχεση για οφειλές που υπολείπονται των 50 ευρώ, ενώ υπάρχουν σημαντικές εξαιρέσεις προκειμένου να υπάρχει προστασία.
Οι πλέον σημαντικές εξαιρέσεις από τις κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών είναι το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, η εφάπαξ οικονομική ενίσχυση που λαμβάνουν οι χαμηλοσυνταξιούχοι και το επίδομα ανεργίας της ΔΥΠΑ
Στην ίδια κατηγορία ανήκουν, το επίδομα θέρμανσης, η επιδότηση ενοικίου, αλλά και τα ποσά που δίνονται για διατροφή, με στόχο να προστατευτούν οι ευάλωτοι και να αποφύγουν τη φτωχοποίηση.
Στις εξαιρέσεις περιλαμβάνονται τυχόν χρηματικά έπαθλα της φορολοταρίας. οι παροχές στους ασφαλισμένους από τον ΕΛΓΑ και τα χρηματικά βοηθήματα που δίνονται με απόφαση δημοτικού συμβουλίου σε εξαιρετικές περιπτώσεις.

Μισθοί, συντάξεις
Από τις κατασχέσεις εξαιρούνται μισθοί, οι συντάξεις και κάθε είδους ασφαλιστικά βοηθήματα που καταβάλλονται περιοδικά, εφόσον το ποσό αυτών μηνιαία είναι μικρότερο από 1.000 ευρώ.
Εάν υπερβαίνει το ποσό αυτό, επιτρέπεται η κατάσχεση για χρέη στο δημόσιο επί του 1/2 του υπερβάλλοντος ποσού των 1.000 ευρώ και μέχρι του ποσού των 1.500 ευρώ, καθώς και επί του συνόλου του υπερβάλλοντος ποσού των 1.500 ευρώ.
Επίσης:
-εξαιρούνται επίσης, τα 4/5 των ημερομισθίων ενώ επιτρέπεται κατάσχεση επί του 1/5 αυτών για χρέη προς το Δημόσιο των δικαιούχων αυτών,
-εξαιρείται το 1/2 των εφάπαξ καταβαλλόμενων από οποιονδήποτε ασφαλιστικό φορέα βοηθημάτων κατά την αποχώρηση από την υπηρεσία ή το επάγγελμα, ενώ επιτρέπεται κατάσχεση επί του 1/2 αυτών για τα χρέη προς το Δημόσιο των δικαιούχων αυτών.

Αποδέσμευση
Σύμφωνα με τη λειτουργία του μηχανισμού αποδέσμευσης το ποσό το οποίο θα απελευθερώνεται και δεν θα δεσμεύεται από την εφορία εξαρτάται από τη μηνιαία δόση που θα πληρώνει για τη ρύθμιση ο οφειλέτης.
Η μηνιαία δόση θα πολλαπλασιάζεται επί 3 και το ποσό αυτό (το γινόμενο) θα αποτελεί το ακατάσχετο ποσό για το μήνα εκείνο, το οποίο θα μένει άθικτο και δεν θα μπορεί να το κατασχέσει η Εφορία.
Ο συντελεστής κάθε μήνα θα αυξάνεται εφόσον τηρείται η ρύθμιση, με ανώτατο το 4,5, αλλά για να έχει κάποιος αύξηση του ορίου από τα 1.250 ευρώ, θα πρέπει να πληρώνει μηνιαία δόση πάνω από 416 ευρώ (που είναι το 1/3 των 1.250).
Στην περίπτωση που καταβάλλεται δόση, των 500 ευρώ το μήνα, το ακατάσχετο θα διαμορφώνεται στα 1.500 ευρώ για τον πρώτο μήνα και θα αυξάνεται κάθε μήνα μέχρι να φτάσει τα 2.250 ευρώ, που είναι το ανώτατο όριο.

Το “χτίσιμο”
Πάντως το ακατάσχετο αυτό ποσό δεν κατοχυρώνεται αυτόματα, καθώς για το “χτίσιμό του πρέπει να τηρηθούν ορισμένες διαδικασίες.
Συνολικά απαιτούνται τέσσερις κινήσεις που είναι οι εξής:

1. Ένταξη σε ρύθμιση: Ο ενδιαφερόμενος οφειλέτης πρέπει να τακτοποιήσει στο σύνολό τους, με ρυθμίσεις τμηματικής καταβολής, όλες τις ατομικές ληξιπρόθεσμες οφειλές του προς τη Φορολογική Διοίκηση. Αν υπάρχουν οφειλές του, οι οποίες δεν έχουν ενταχθεί σε κάποια ρύθμιση, θα πρέπει αυτές να τακτοποιηθούν άμεσα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υποβάλει αίτηση για την τμηματική αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων χρεών του:
   α) είτε με την λεγόμενη “πάγια” ρύθμιση που προβλέπει εξόφληση έως και σε 12 μηνιαίες δόσεις, αν πρόκειται για οφειλή από τακτική φορολογική υποχρέωση (από φόρο εισοδήματος, ΦΠΑ, ΕΝ.Φ.Ι.Α. κ.λπ.), ή σε 24 μηνιαίες δόσεις εάν πρόκειται για οφειλή από έκτακτη αιτία (από φόρο κληρονομιάς, πρόστιμο για φορολογικές παραβάσεις κ.λπ.)
   β) είτε με τη νέα ρύθμιση του ν. 4611/2019,που προβλέπει εξόφληση έως και σε 120 μηνιαίες δόσεις αν πρόκειται για φυσικό πρόσωπο ή νομικό πρόσωπο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ή εξόφληση έως και σε 36 μηνιαίες δόσεις αν πρόκειται για εταιρία ή άλλο νομικό πρόσωπο κερδοσκοπικού χαρακτήρα.
2. Ρύθμιση τμηματικής καταβολής: Μετά την τακτοποίηση των ληξιπρόθεσμων χρεών, ο οφειλέτης πρέπει να ενταχθεί σε ρυθμίσεις τμηματικής καταβολής και να είναι συνεπής στην πληρωμή όλων των μηνιαίων δόσεων.
3. Αίτηση περιορισμού της κατάσχεσης: Εάν πράγματι είναι συνεπής ως προς την πληρωμή των μηνιαίων δόσεων μπορεί να καταθέσει ηλεκτρονικό αίτημα στο σύστημα TAXISnet, για περιορισμό της κατάσχεσης. Σε αυτή πρέπει να αναγράφεται ο αριθμός λογαριασμού για τον οποίο ζητά τον περιορισμό. Για τα φυσικά πρόσωπα, ο περιορισμός της κατάσχεσης χορηγείται αποκλειστικά για τα υπόλοιπα που υπάρχουν στον δηλωθέντα ως «μοναδικό ακατάσχετο λογαριασμό».
4. Έκδοση απόφασης για αποδέσμευση: Στην περίπτωση που όλα κυλήσουν ομαλά, η ΑΑΔΕ θα προχωρεί στην έκδοση απόφασης για την αποδέσμευση μέρους του υπολοίπου ενός τραπεζικού λογαριασμού του οφειλέτη. Το ύψος του ποσού θα εξαρτάται από τα ποσά των μηνιαίων δόσεων των ρυθμίσεων, τα οποία θα έχει πληρώσει εμπρόθεσμα ο οφειλέτης κατά τον αμέσως προηγούμενο μήνα.

“Μοναδικός ακατάσχετος”
Oι οφειλέτες που σχεδιάζουν να κάνουν χρήση αυτής της νέας διαδικασίας θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η σταδιακή αποδέσμευση, δηλαδή ο περιορισμός της κατάσχεσης) ισχύει για έναν μόνο λογαριασμό κάθε οφειλέτη.
Εάν ο οφειλέτης είναι φυσικό πρόσωπο, η αποδέσμευση εφαρμόζεται στον λογαριασμό που έχει δηλώσει στο TAXISnet ως “μοναδικό ακατάσχετο” και έχει τη μορφή αύξησης του ήδη ισχύοντος ακατάσχετου ορίου των 1.250 ευρώ.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η σταδιακή αποδέσμευση, δηλαδή ο περιορισμός της κατάσχεσης, θα χορηγείται αποκλειστικά για τα υπόλοιπα που υπάρχουν στον δηλωθέντα ως “μοναδικό ακατάσχετο λογαριασμό”.

Απώλεια ρύθμισης
Οι οφειλέτες στην περίπτωση που χάσουν τη ρύθμιση για την οποία έχει χορηγηθεί ο περιορισμός της κατάσχεσης, ο περιορισμός αυτός παύει οριστικά να ισχύει και δεν χορηγείται εκ νέου σε περίπτωση υπαγωγής των ίδιων οφειλών σε νέα ρύθμιση.
Ο περιορισμός της κατάσχεσης θα ισχύει για ένα μήνα από την ημερομηνία χορήγησής του και θα ανανεώνεται μηνιαίως, εφόσον συντρέχουν οι προβλεπόμενες προϋποθέσεις.
Οφειλέτης που είναι φυσικό πρόσωπο, αν το ακατάσχετο όριο που προκύπτει από την παραπάνω διαδικασία είναι μικρότερο από το ισχύον των 1.250 ευρώ, δεν θα προκαλείται καμία μεταβολή στο όριο αυτό, δηλαδή θα παραμένει στο ύψος των 1.250 ευρώ.

Αριθμός δόσεων
Κερδισμένοι είναι οι οφειλέτες εκείνοι που επιλέγουν μικρό αριθμό μηνιαίων δόσεων για τη ρύθμιση του χρέους, κάτι όμως που απαιτεί “ζεστό” χρήμα, το οποίο οι περισσότεροι πάντως δεν διαθέτουν.
Κι αυτό γιατί όσο μικρότερος είναι ο αριθμός των μηνιαίων δόσεων τόσο μεγαλύτερο θα είναι το ύψος κάθε μηνιαίας δόσης και το όφελος που θα υπάρχει μέσω της αύξησης του ακατάσχετου ορίου του τραπεζικού λογαριασμού του.