ΚOΚΚΙΝΑ ΔAΝΕΙΑ: Πώς σώζεται η α΄ κατοικία

Σφίγγει ο κλοιός για χιλιάδες δανειολήπτες, οι οποίοι αναζητούν λύσεις προκειμένου να γλιτώσουν τον πλειστηριασμό από τις τράπεζες και να σώσουν την α’ κατοικία τους.

Ανάσα υπό προϋποθέσεις, μπορεί να δώσει η ηλεκτρονική πλατφόρμα η οποία θα είναι ανοιχτή έως το τέλος του έτους  και στην οποία αίτηση μπορούν να υποβάλουν όσοι έχουν ιδιοκτησία σε ακίνητο.
Με την υποβολή της αίτησης που θα γίνεται ηλεκτρονικά οι τράπεζες θα παρέχουν μια πρόταση ρύθμισης, με τους ακόλουθους όρους:

• Διαγραφή οφειλής, εφόσον το ανεξόφλητο υπόλοιπο του δανείου ξεπερνά το 120% της εμπορικής αξίας της πρώτης κατοικίας.
• Αποπληρωμή σε 25 έτη, έτσι ώστε να προκύπτουν χαμηλές μηνιαίες δόσεις.

Εάν ο οφειλέτης υπερβαίνει το 80ό έτος της ηλικίας του, τότε είτε μειώνονται αντίστοιχα τα έτη ρύθμισης είτε μπορεί να συμβληθεί κάποιος άλλος ως εγγυητής του δανείου.
Με τον τρόπο αυτό μπορούν να ρυθμιστούν οφειλές προς πιστωτικά ιδρύματα, καθώς και οφειλές από στεγαστικό δάνειο προς το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.

Βασικές προϋποθέσεις είναι:

• Να βρίσκονται σε καθυστέρηση τουλάχιστον 90 ημερών κατά την 31.12.2018
• Να υφίσταται τουλάχιστον μία οφειλή επιδεκτική ρύθμισης.
• Το σύνολο του ανεξόφλητου κεφαλαίου κατά την ημερομηνία υποβολής της ηλεκτρονικής αίτησης για συναινετική ρύθμιση των οφειλών να ανέρχεται μέχρι του ποσού των 130.000 ευρώ ανά πιστωτή ή των 100.000 ευρώ ανά πιστωτή, εφόσον στις οφειλές αυτές περιλαμβάνονται επιχειρηματικά δάνεια.

Funds
Στη ρύθμιση μπορούν να ενταχθούν και οφειλές, από δάνεια που έχουν μεταβιβασθεί σε εταιρίες διαχείρισης απαιτήσεων (funds) ή απαιτήσεις που έχουν πωληθεί στο πλαίσιο τιτλοποίησης δανείων.
Σε περίπτωση πώλησης απαίτησης από δάνειο ή πίστωση σε fund, ή τιτλοποίησης απαίτησης και πώλησής της, ο πιστωτής συμμετέχει στη διαδικασία μόνο μέσω της εταιρείας διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια.

Άλλο νόμισμα
Τα δάνεια που έχουν συνομολογηθεί σε άλλο νόμισμα, πλην του ευρώ, εντάσσονται στην ρύθμιση και υπόκεινται στους ίδιους κανόνες που αφορούν και στις υπόλοιπες οφειλές.
Γα τον καθορισμό του μέγιστου ορίου των 130.000 ή των 100.000 ευρώ, λαμβάνεται υπόψη η ισοτιμία αλλοδαπού νομίσματος και ευρώ κατά το χρόνο υποβολής της ηλεκτρονικής αίτησης για συναινετική ρύθμιση.

Δεν ρυθμίζονται
Δεν μπορούν να ρυθμισθούν, οφειλές για τις οποίες υφίσταται εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου και οφειλές που κατά το χρόνο υποβολής της ηλεκτρονικής αίτησης, έχουν ρυθμισθεί σύμφωνα με το ν. 3588/2007.

Δεν ρυθμίζονται επίσης οφειλές

• που δεν ήταν σε καθυστέρηση τουλάχιστον 90 ημερών κατά την 31.12.2018,
• που είχαν ρυθμιστεί με το νόμο Κατσέλη-Σταθάκη, αλλά στη συνέχεια απορρίφθηκαν λόγω δόλιας περιέλευσης του αιτούντος σε αδυναμία πληρωμής ή λόγω ύπαρξης επαρκούς περιουσίας του.

Ας δούμε τώρα κάποιες κρίσιμες ερωτήσεις -απαντήσεις που δίνει η Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ)

Α. Εάν ο αιτών έχει υποβάλει αίτηση ρύθμισης οφειλών σύμφωνα με το νόμο Κατσέλη – Σταθάκη και αυτή έχει γίνει δεκτή, δικαιούται να ζητήσει τη ρύθμιση των οφειλών του στα πλαίσια του παρόντος νόμου;
Κατ’ αρχήν όχι, ακόμα και αν ο οφειλέτης εκπέσει της ρύθμισης ή το σχέδιο διευθέτησης οφειλών καταγγελθεί. Ωστόσο, εάν έχει εκδοθεί απόφαση υπαγωγής στο νόμο Κατσέλη – Σταθάκη και η απόφαση έχει εξαφανισθεί ή αναιρεθεί ύστερα από παραδοχή ένδικου μέσου έφεσης ή αναίρεσης πριν την υποβολή της ηλεκτρονικής αίτησης συναινετικής ρύθμισης οφειλών, τότε το φυσικό πρόσωπο μπορεί να υποβάλει την ηλεκτρονική αίτηση μέχρι 31.12.2019.Επίσης, εάν έχει εκδοθεί απόφαση που απορρίπτει την υπαγωγή στο νόμο Κατσέλη – Σταθάκη για λόγους διαφορετικούς (π.χ. εάν απερρίφθη λόγω αναγνώρισης εμπορικής ιδιότητας) τότε μπορεί να ζητήσει τη ρύθμιση.

Β. Εντάσσονται στη ρύθμιση οι οφειλές από δάνεια σε πιστωτικά ιδρύματα που έχουν τεθεί σε ειδική εκκαθάριση;
Ναι, καθότι μεταξύ των πιστωτών, των οποίων οι οφειλές μπορούν να ρυθμισθούν, ανήκουν όλα τα πιστωτικά ιδρύματα, μεταξύ αυτών και αυτά που τελούν σε καθεστώς ειδικής εκκαθάρισης.

Γ. Υπάρχει όριο στην αξία της προστατευόμενης κύριας κατοικίας;
Ναι, η αξία της κύριας κατοικίας της οποίας επιδιώκεται η προστασία από την αναγκαστική ρευστοποίηση, δεν θα πρέπει να υπερβαίνει κατά το χρόνο υποβολής της ηλεκτρονικής αίτησης συναινετικής ρύθμισης οφειλών το ποσό των 250.000 ευρώ. Εάν στις οφειλές περιλαμβάνονται και επιχειρηματικά δάνεια, η αξία της κατοικίας δεν μπορεί να είναι ανώτερη από 175.000 ευρώ. Ως αξία της κύριας κατοικίας λαμβάνεται η φορολογητέα αξία για τον υπολογισμό του Ε.Ν.Φ.Ι.Α.

Οικογενειακό εισόδημα
Το οικογενειακό εισόδημα δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 12.500 ευρώ, κατά το τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχει δυνατότητα υποβολής φορολογικής δήλωσης.
Το ποσό αυτό προσαυξάνεται κατά 8.500 ευρώ για το σύζυγο και κατά 5.000 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο μέλος και μέχρι τα 3 εξαρτώμενα μέλη.

Παραδείγματα

• Φυσικό Πρόσωπο έγγαμο χωρίς τέκνα : 12.500 +8500 Ευρώ <21.000 ευρώ
• Φυσικό Πρόσωπο έγγαμο με ένα τέκνο/εξαρτώμενο μέλος: Οικογενειακό εισόδημα 12.500+8500+5000 <26.000 Ευρώ
• Φυσικό Πρόσωπο έγγαμο με δύο τέκνα/εξαρτώμενα μέλη: Οικογενειακό εισόδημα 12.500+8500+5000+5.000 <31000 Ευρώ
• Φυσικό Πρόσωπο έγγαμο με τρία τέκνα/εξαρτώμενα μέλη: Οικογενειακό εισόδημα 12.500+8500+5000+5.000+5.000 <36.000 Ευρώ
• Μονογονεϊκή οικογένεια με ένα εξαρτώμενο μέλος: Οικογενειακό εισόδημα 12.500 Ευρώ +5.000 <17.500 Ευρώ
• Μονογονεϊκή οικογένεια με δύο εξαρτώμενα μέλη: Οικογενειακό εισόδημα 12.500+5000+5.000 <22.500 Ευρώ
• Μονογονεϊκή οικογένεια με τρία εξαρτώμενα μέλη: Οικογενειακό εισόδημα 12.500+5000+5.000+5.000 <27.500 Ευρώ (άρθρο 68 § 1δ ν.4605/2019).

Επιπλέον περιουσία
Η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας του αιτούντος, του συζύγου του και των εξαρτώμενων μελών, πέραν της κύριας κατοικίας, καθώς και των μεταφορικών μέσων του αιτούντα και της συζύγου του, δεν θα πρέπει να ξεπερνά το ποσό των 80.000 Ευρώ.
Ο περιορισμός αυτός ισχύει μόνο αν το σύνολο των υπό ρύθμιση οφειλών είναι μεγαλύτερο των 20.000 ευρώ, ενώ κρίσιμος είναι ο χρόνος υποβολής της ηλεκτρονικής αίτησης για συναινετική ρύθμιση οφειλών.
Σε περίπτωση που ο αιτών, ο σύζυγός του και τα εξαρτώμενα μέλη έχουν καταθέσεις σε πιστωτικά ιδρύματα ή άλλα χρηματοπιστωτικά μέσα ή πολύτιμα μέταλλα σε νομίσματα ή ράβδους, τότε η αξία τους δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 15.000 ευρώ κατά την υποβολή της ηλεκτρονικής αίτησης.

Υπολογισμός αξίας
Ως αξία της κύριας κατοικίας λογίζεται η εμπορική της αξία, όπως είχε καταχωρηθεί στα βιβλία της τράπεζας την 31 Δεκεμβρίου του τελευταίου έτους πριν από την ηλεκτρονική αίτηση συναινετικής ρύθμισης οφειλών.
Ο αιτών βέβαια μπορεί να αποδείξει ότι η εμπορική αξία είναι διαφορετική από την καταχωρισμένη στα βιβλία των πιστωτών, οπότε καθορίζεται με βάση την αποδεικνυόμενη από αυτόν (προσκομίζοντας έκθεση πιστοποιημένου εκτιμητή από το Μητρώο του Υπ. Οικονομικών).

Υποβολή Αίτησης
Η αίτηση μπορεί να υποβληθεί μέσω ψηφιακής πλατφόρμας ηλεκτρονικής υποβολής στην οποία υπάρχει πρόσβαση μέσω της ιστοσελίδας της Ε.Γ.Δ.Ι.Χ. (http://www.keyd.gov.gr/) έως την 31η Δεκεμβρίου 2019.
Δεν επιτρέπεται η υποβολή δεύτερης αίτησης από το ίδιο φυσικό πρόσωπο, ακόμα και αν ο αιτών αιτείται με την δεύτερη αίτηση την ρύθμιση διαφορετικών οφειλών σε σχέση με την πρώτη ή εξέπεσε της ρύθμισης.
Αν υπάρχουν ελλείψεις ή σφάλματα της αίτησης, τα οποία δεν μπορούν να διορθωθούν με εισαγωγή των στοιχείων στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, μπορεί η αίτηση να διαγραφεί και ταυτόχρονα να επανυποβληθεί.

Η αίτηση πρέπει να περιέχει:

• Πλήρη στοιχεία του αιτούντος (ονοματεπώνυμο, πατρώνυμο, ημερομηνία γέννησης, διεύθυνση οικίας και εργασίας, Αριθμό Φορολογικού Μητρώου, Αριθμό Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης, Κωδικούς Αριθμούς Δραστηριότητας, αν είναι επιτηδευματίας, τηλέφωνο, διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου).
• Στοιχεία του συζύγου και των εξαρτώμενων μελών του.
• Εισοδήματα του αιτούντος, του συζύγου του και των εξαρτώμενων μελών του από οποιαδήποτε πηγή και αιτία.
• Κατάλογο των πιστωτών, με ληξιπρόθεσμες ή μη απαιτήσεις, για τις οποίες έχει εγγραφεί υποθήκη ή προσημείωση υποθήκης στην κύρια κατοικία, το οφειλόμενο ποσό ανά πιστωτή, την ημερομηνία, αναφορικά με την οποία προσδιορίζεται το ύψος της κάθε οφειλής, και τους συνοφειλέτες που ευθύνονται έναντι κάθε πιστωτή.
• Κατάλογο των περιουσιακών στοιχείων στην Ελλάδα και στην αλλοδαπή του αιτούντα, του συζύγου του και των εξαρτώμενων μελών, πέραν της κύριας κατοικίας του αιτούντα, των μεταφορικών μέσων του αιτούντα και του συζύγου του, των καταθέσεων, των χρηματοπιστωτικών προϊόντων και των πολύτιμων μετάλλων σε νομίσματα ή ράβδους, του αιτούντος και του συζύγου του και των εξαρτώμενων μελών.
• Πλήρη περιγραφή των βαρών και λοιπών εξασφαλίσεων (είδος βάρους ή εξασφάλισης, πιστωτής, ασφαλιζόμενο ποσό, σειρά, δημόσιο βιβλίο), που είναι εγγεγραμμένα στην κύρια κατοικία του αιτούντος.
• Κατάλογο των πιστωτών με οφειλές ανεπίδεκτες ρύθμισης, έκαστος των οποίων (πιστωτών) έχει απαίτηση άνω των 2.000 ευρώ.

Τραπεζικό απόρρητο
Με την αίτηση υπαγωγής στη διαδικασία, παρέχεται αυτομάτως άδεια στους συμμετέχοντες πιστωτές και στο Δημόσιο για πρόσβαση, επεξεργασία και διασταύρωση των προσωπικών δεδομένων του αιτούντος.
Η άδεια αυτή συνεπάγεται την άρση του απορρήτου των τραπεζικών καταθέσεων και του φορολογικού απορρήτου.
Η άρση του τραπεζικού απορρήτου αφορά χρονική περίοδο, η οποία ξεκινά πέντε έτη πριν από την οριστική υποβολή της αίτησης και διαρκεί μέχρι την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που αναλαμβάνει ο αιτών.
Η άρση του φορολογικού απορρήτου αφορά χρονική περίοδο, η οποία ξεκινά πέντε  έτη πριν από την οριστική υποβολή της αίτησης και διαρκεί μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας συναινετικής ρύθμισης ή την αμετάκλητη περάτωση της τυχόν δίκης για την εξασφάλιση της προστασίας της κύριας κατοικίας .
Έναντι του Δημοσίου η άρση του απορρήτου εκτείνεται σε όλη τη χρονική διάρκεια της ρύθμισης.

Διαδικασία ρύθμισης
Μόλις υποβληθεί οριστικά η αίτηση, η πλατφόρμα κοινοποιεί την αίτηση και τα συνοδευτικά της έγγραφα στους πιστωτές, των οποίων οι απαιτήσεις ζητείται να ρυθμιστούν.
Μέσα σε ένα μήνα από την κοινοποίηση της αίτησης, κάθε πιστωτής μπορεί να υποβάλλει πρόταση για ρύθμιση της απαίτησής του, σύμφωνα με τους όρους του νόμου για την προστασία της κύριας κατοικίας.
Για την προστασία της κύριας κατοικίας του, ο αιτών καταβάλει:

• το 120 % της αξίας της κύριας κατοικίας,
• σε μηνιαίες ισόποσες τοκοχρεωλυτικές δόσεις (για χρονικό διάστημα 25 ετών, το οποίο δεν πρέπει να υπερβαίνει το 80ο έτος ηλικίας, εκτός αν συμβληθεί εγγυητής,
• με επιτόκιο ίσο με το Euribor τριμήνου + 2%.

Παράδειγμα
Σε περίπτωση οφειλέτη με συνολική οφειλή προς όλους τους πιστωτές ύψους 130.000 € και αξία κύριας κατοικίας 100.000 €, δεδομένου ότι το 120% της αξίας της κύριας κατοικίας του ανέρχεται σε 120.000 € και δεν υπερβαίνει τη συνολική του οφειλή, λαμβάνουμε υπόψη μας το 120% της αξίας της κύριας κατοικίας του οφειλέτη για τον υπολογισμό της δόσης.
Επομένως, για την προστασία της κύριας κατοικίας του, ο αιτών καταβάλει το ποσό 120.000 € σε 300 μηνιαίες ισόποσες τοκοχρεωλυτικές δόσεις με επιτόκιο ίσο με το Euribor τριμήνου + 2%.
Ενδεικτικά το Euribor τριμήνου στις 23/04/2019 ανέρχεται σε -0,311% και η μηνιαία τοκοχρεωλυτική δόση ανέρχεται σε € 490,65.

Μικρότερο του 120%
Εάν οι οφειλές που περιλαμβάνονται στην αίτηση είναι λιγότερες από το 120% της αξίας της κύριας κατοικίας, ο αιτών καταβάλει:

• το σύνολο των οφειλών που περιλαμβάνονται στην αίτηση
• σε μηνιαίες ισόποσες τοκοχρεωλυτικές δόσεις (για χρονικό διάστημα 25 ετών, το οποίο δεν πρέπει να υπερβαίνει το 80ο έτος ηλικίας, εκτός αν συμβληθεί εγγυητής. Βλ. και κατωτέρω 4.5)
• με επιτόκιο ίσο με το Euribor τριμήνου + 2%.

Παράδειγμα
Σε περίπτωση οφειλέτη με συνολική οφειλή προς όλους τους πιστωτές ύψους 110.000 € και αξία κύριας κατοικίας σε 100.000 €, δεδομένου ότι το 120% της αξίας της κύριας κατοικίας του ανέρχεται σε 120.000€ και υπερβαίνει τη συνολική του οφειλή, λαμβάνουμε υπόψη μας τη συνολική οφειλή προς όλους τους πιστωτές για τον υπολογισμό της δόσης.
Επομένως για την προστασία της κύριας κατοικίας του, ο αιτών καταβάλει το ποσό των € 110.000 σε 300 μηνιαίες ισόποσες τοκοχρεωλυτικές δόσεις με επιτόκιο ίσο με το Euribor τριμήνου + 2%. Ενδεικτικά το Euribor τριμήνου στις 23/04/2019 ανέρχεται σε -0,311%.

Διάρκεια ρύθμισης
Το ποσό της ρύθμισης καταβάλλεται σε χρονικό διάστημα 25 ετών, το οποίο όμως δεν πρέπει να υπερβαίνει το 80 έτος της ηλικίας του αιτούντος
Ο αιτών θεωρείται ότι αθετεί τη ρύθμιση όταν δεν καταβάλλει τις μηνιαίες δόσεις, με συνέπεια το συνολικό ύψος του ποσού σε καθυστέρηση να υπερβαίνει αθροιστικά την αξία τριών μηνιαίων δόσεων.
Στην περίπτωση αυτή, μπορεί να επισπευσθεί αναγκαστική εκτέλεση και στην κύρια κατοικία του αιτούντος.