Μισθοί: Ποιοι και πώς θα πάρουν αυξήσεις – Τα “κλειδιά” για μεγαλύτερες αποδοχές

Νέο τοπίο διαμορφώνεται πλέον στην ελληνική οικονομία, γεγονός που καθιστά σαφές ότι είναι πολύ πιθανό να ανοίξει ο δρόμος για νέες αυξήσεις μισθών τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα.

Ουδείς ασφαλώς αμφισβητεί ότι οι μισθοί στη χώρα μας είναι από τους χαμηλότερους στην Ευρωζώνη και είναι αναγκαία η αύξηση τους για να βελτιωθεί το βιοτικό επίπεδο όλων των πολιτών.

Τα χρόνια των μνημονίων και η ακρίβεια κυρίως στα βασικά καταναλωτικά αγαθά σε συνδυασμό με τις καλύτερες προοπτικές που υπάρχουν σήμερα στην οικονομία, είναι βέβαιο ότι αλλάζουν άρδην τα δεδομένα.

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε για αυξήσεις της τάξης του 25% σε βάθος τετραετίας στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα και έδειξε ότι δρομολογούνται εξελίξεις που θα είναι προς όφελος των εργαζομένων.

Δύο ήταν οι φράσεις κλειδιά που χρησιμοποίησε:

-“Σκοπός μας είναι να έχουμε πολύ υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης από την Ευρώπη, να συγκλίνουμε επιτέλους πραγματικά στην Ευρώπη. Μπορούμε”.

-“Μπορούμε να πετύχουμε μέσα στην επόμενη τετραετία, οι αμοιβές στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα να αυξηθούν τουλάχιστον κατά 25%. Είναι εφικτός στόχος και μπορούμε να τον πετύχουμε”.

Δύο κρίσιμοι παράγοντες

Όπως γίνεται αντιληπτό, ο σχεδιασμός της επόμενης ημέρας έχει ξεκινήσει, αν και είναι βέβαιο πως οι τελικές αποφάσεις εξαρτώνται από το εάν η οικονομία συνεχίσει να υπεραποδίδει όπως συμβαίνει σήμερα.

Παράγοντες της αγοράς υπογραμμίζουν σε όλους τους τόνους ότι η Ελλάδα δεν έχει καμία σχέση με ότι συνέβαινε πριν από πέντε χρόνια και υπάρχουν οι προϋποθέσεις για νέες κρίσιμες παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας.

Οι παρεμβάσεις αυτές όμως εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από δύο πολύ κρίσιμους παράγοντες που θεωρούνται βασικά κλειδιά για την αύξηση των μισθών τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα.

Ειδικότερα:

Μείωση της ανεργίας:

Αποτελεί τον βασικό δρόμο για την άμεση και έμμεση αύξηση των αποδοχών. Τα δεδομένα άλλωστε θα είναι τελείως διαφορετικά όταν η ανεργία θα μειωθεί κάτω από το 10% καθώς θα ξεκλειδώσουν οι αυξήσεις. Επίσης, με τη μείωση της ανεργίας θα αυξηθεί και η απασχόληση, γεγονός που θα ωθήσει σε μεγαλύτερη κινητικότητα και άρα καλύτερους μισθούς στην αγορά. Ο ανταγωνισμός θα είναι προς όφελος των εργαζομένων και θα ανεβάσει τις αμοιβές τους . Άλλωστε όταν μειώνεται η ανεργία δεν υπάρχει πίεση για μείωση των μισθών.

Επενδυτική βαθμίδα:

Αποτελεί το δεύτερο και πλέον ουσιαστικό κλειδί για νέες αυξήσεις στους μισθούς, καθώς η Ελλάδα θα έχει ξεπεράσει οριστικά τον εφιάλτη του παρελθόντος και θα βαδίζει σε σίγουρα μονοπάτια. Η επενδυτική βαθμίδα, βάζει την Ελλάδα στο δρόμο της ασφάλειας καθώς θα μπορεί να δανείζεται με μεγαλύτερη άνεση, ενώ θα δώσει το έναυσμα για επενδύσεις που είναι το βασικό στοιχείο για νέες και καλύτερες αμειβόμενες θέσεις εργασίας.

Οι αυξήσεις στο δημόσιο

Με βάση αυτά τα δεδομένα γίνεται αντιληπτό ότι θα υπάρξουν εξελίξεις κυρίως στο δημόσιο τομέα, όπου οι εργαζόμενοι έχουν να πάρουν αύξηση πριν από τα μνημόνια που επιβλήθηκαν στη χώρα.

Οι αυξήσεις θα προκύψουν από την αναμόρφωση των μισθολογίων, η οποία θα γίνει εντός του 2023, με στόχο οι νέες διατάξεις να τεθούν σε ισχύ από τον Ιανουάριο της επόμενης χρονιάς, δηλαδή την 1-1-2024. Οι σχετικές εξαγγελίες έχουν γίνει από τον πρωθυπουργό στη Διεθνή Έκθεση της Θεσσαλονίκης (ΔεΘ), τον περασμένο Σεπτέμβριο, ενώ πρόσφατα επανήλθε και ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας.

Όπως διευκρίνισε:

-το συνολικό ποσό των αυξήσεων που θα λάβουν το επόμενο έτος οι υπάλληλοι και λειτουργοί του Δημοσίου θα φθάσει τα επίπεδα 500 εκατ. Ευρώ,

– οι μεγαλύτερες αυξήσεις θα χορηγηθούν στα χαμηλότερα μισθολογικά κλιμάκια, στις θέσεις ευθύνης, στους ένστολους και στους πανεπιστημιακούς καθηγητές.

Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι από την 1η-1-2024 θα τεθεί σε εφαρμογή ένα νέο αναμορφωμένο ενιαίο μισθολόγιο για τους 600.000 πολιτικούς δημοσίους υπαλλήλους. Με το νέο αυτό μισθολόγιο, θα αυξηθούν οι βασικοί μισθοί και τα επιδόματα θέσης ευθύνης, γεγονός που θα οδηγήσει σε αυξήσεις στις συνολικές αποδοχές όλων των υπαλλήλων.

Οι κερδισμένοι στο δημόσιο

Με βάση τις εξαγγελίες που έχουν γίνει τις μεγαλύτερες αυξήσεις στους βασικούς μισθούς θα τις λάβουν οι χαμηλόμισθοι, δηλαδή αυτοί που βρίσκονται στα κατώτερα μισθολογικά κλιμάκια, συμπεριλαμβανομένων και των νεοδιοριζόμενων.

Λόγω της αύξησης των επιδομάτων ευθύνης, κερδισμένοι θα είναι και οι υψηλόμισθοι υπάλληλοι που κατέχουν θέσεις ευθύνης, όπως ειδικοί και γενικοί γραμματείς, γενικοί διευθυντές, διευθυντές, υποδιευθυντές και τμηματάρχες.

Στο πλαίσιο αυτό θα καταρτιστεί ένα νέο μισθολόγιο όπου οι βασικοί μισθοί θα αναπροσαρμοστούν σε όλα τα κλιμάκια, με όφελος μεγαλύτερο για όσους βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα της μισθολογικής κλίμακας.

Οι χαμηλόμισθοι του δημοσίου

Ο βασικός λόγος για τον οποίο τις μεγαλύτερες αυξήσεις θα πάρουν όσοι βρίσκονται στα χαμηλά κλιμάκια του δημοσίου έχει σχέση με τον κατώτατο μισθό όπως έχει διαμορφωθεί στον ιδιωτικό τομέα.

Στόχος είναι η σύγκλιση των κατώτατων μισθών στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, κάτι που δεν μπορεί να γίνει εάν δεν υπάρξουν γενναίες αυξήσεις στους υπαλλήλους που έχουν χαμηλούς μισθούς. Ήδη ο κατώτατος μισθός στον ιδιωτικό τομέα ανέρχεται σε 780 ευρώ, αλλά πρέπει να συνυπολογιστεί και το γεγονός ότι κάθε ιδιωτικός υπάλληλος λαμβάνει κάθε χρόνο 14 μισθούς.

Αυτό σημαίνει ότι ο εργαζόμενος στον ιδιωτικό τομέα εκτός από το μηνιαίο μισθό του λαμβάνει έναν επιπλέον ως «Δώρο Χριστουγέννων», μισό μισθό ως επίδομα θερινής αδείας και μισό μισθό ως «Δώρο Πάσχα».

Στην περίπτωση που ο κατώτατος μισθός των 780 ευρώ στον ιδιωτικό τομέα υπολογιστεί σε δωδεκάμηνη βάση, τότε αντιστοιχεί σε ένα ποσό της τάξης των 850 ευρώ.

Στον δημόσιο τομέα και ειδικότερα στις υπηρεσίες της κεντρικής δημόσιας διοίκησης ο ελάχιστος μισθός, ο οποίος καταβάλλεται σε νεοπροσλαμβανόμενο υπάλληλο του κλάδου της Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης (Υ.Ε.) είναι 780 ευρώ τον μήνα. Το γεγονός όμως ότι ο συγκεκριμένος υπάλληλος, όπως και κάθε άλλος εργαζόμενος στον δημόσιο τομέα, λαμβάνει ετησίως 12 μισθούς, σημαίνει ότι πρέπει να αρθεί η αδικία με αύξηση μισθών.

Στην πραγματικότητα, λοιπόν, ο κατώτατος μισθός στον δημόσιο τομέα, υπολογιζόμενος σε 12μηνη βάση, υπολείπεται ήδη σημαντικά του επιπέδου των 831 ευρώ στο οποίο αντιστοιχεί, σε 12μηνη βάση, ο κατώτατος μισθός στον ιδιωτικό τομέα.

Οι αυξήσεις στον δημόσιο τομέα σε αριθμούς

Ασφαλής απάντηση για το πόση θα είναι η αύξηση των μισθών στο δημόσιο τομέα, ασφαλής απάντηση δεν μπορεί να υπάρξει από τώρα, αν και οι πρώτες σκέψεις έχουν ήδη γίνει και τα σχετικά σενάρια είναι ήδη στο τραπέζι.

Με βάση τις εκτιμήσεις που έχουν γίνει, οι αυξήσεις των μηνιαίων βασικών μισθών στα κατώτατα μισθολογικά κλιμάκια θα υπερβούν τα 60 ευρώ και μπορεί να φθάσουν και μέχρι τα 100 ευρώ μηνιαίως.

Ευνοημένοι από το νέο μισθολόγιο θα είναι και όσοι εργαζόμενοι στον δημόσιο τομέα κατέχουν θέσεις γενικών και ειδικών γραμματέων, γενικών διευθυντών, διευθυντών, υποδιευθυντών και τμηματαρχών, καθώς τα επιδόματα θέσης ευθύνης αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά.

Στόχος θα είναι να ενισχυθούν τα στελέχη της δημόσιας διοίκησης από την αποδοτικότητα των οποίων εξαρτάται κατά μεγάλο μέρος η επίτευξη των επιχειρησιακών στόχων κάθε υπηρεσίας, αλλά και να μειωθούν τα κίνητρα για εμπλοκή σε υποθέσεις διαφθοράς.

Ιδιωτικός τομέας

Η κατάσταση στον ιδιωτικό τομέα παραμένει δύσκολη, καθώς οι μισθοί συνεχίζουν να είναι χαμηλοί και αναμένονται νέες παρεμβάσεις προκειμένου να ανέβει άμεσα το βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων.

Οι παρεμβάσεις που θα γίνουν έχουν σχέση με τη νέα αύξηση του κατώτατου μισθού, το ξεπάγωμα των τριετιών, τις συλλογικές συμβάσεις και τις μειώσεις εισφορών, που θα δώσουν νέα ώθηση στον ιδιωτικό τομέα.

Ας δούμε αναλυτικά τις παρεμβάσεις που θα γίνουν:

-Αύξηση κατώτατου μισθού: 

Η αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού κάθε έτος γίνεται με απόφαση της κυβέρνησης μετά από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους, την Τράπεζα της Ελλάδας και επιστημονικά ινστιτούτα. Ο διάλογος είναι βέβαιο ότι θα ανοίξει άμεσα για το νέο ύψος του κατώτατου μισθού. Η αύξηση αυτή βάσει των υφιστάμενων μακροοικονομικών προβλέψεων, αν και είναι σχετικά νωρίς για “ασφαλείς” προβλέψεις, θα είναι τουλάχιστον στα επίπεδα του 3%-4%.

-Ξεπάγωμα τριετιών: 

Ο μνημονιακός νόμος του 2012 προβλέπει ξεπάγωμα των τριετιών. Αυτό πρακτικά σημαίνει αυξήσεις της τάξης του 10% ανά τριετία, υπό την προϋπόθεση όμως ότι η ανεργία θα πέσει κάτω από τα επίπεδα του 10%. Οι έως τώρα εκτιμήσεις κάνουν λόγο για ανεργία 10,6% φέτος. Όπως γίνεται αντιληπτό τα δεδομένα είναι τελείως διαφορετικά εάν η ανεργία πέσει κάτω από το 10% -σε ετήσια βάση και όχι μόνο κατά τη διάρκεια ενός μήνα εντός του τρέχοντος έτους-, καθώς θα ανοίξει ο δρόμος για το ξεπάγωμα των τριετιών το 2024. Το ξεπάγωμα αφορά και τους εργαζομένους που είχαν κατοχυρώσει προϋπηρεσία το 2012 και όσους δεν είχαν κατοχυρώσει. Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι το ξεπάγωμα των τριετιών με αυξήσεις 10% ανά τριετία, ναι μεν θα αφορά όλους τους εργαζομένους, αλλά δεν θα οδηγήσει σε οριζόντιες–ταυτόχρονες αυξήσεις στις αποδοχές των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα το 2024. Οι αυξήσεις θα είναι εξατομικευμένες για κάθε εργαζόμενο, τη χρονική στιγμή κατά την οποία θα κλείνει 3, 6 ή 9 έτη προϋπηρεσίας, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η προϋπηρεσία του 2012- 2023.

-Επιχειρησιακές, κλαδικές συμβάσεις: 

Αυξήσεις ενδεχομένως να υπάρξουν και μέσω της υπογραφής συλλογικών συμβάσεων είτε σε επίπεδο επιχείρησης, είτε και σε επίπεδο κλαδικής σύμβασης.

-Μειώσεις εισφορών:

Την τελευταία τετραετία μειώθηκαν οι εισφορές για όλους τους μισθωτούς κατά 4,4 μονάδες, που οδήγησε και σε έμμεση αύξηση μισθών. Η περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών είναι βέβαιο ότι θα συνεχιστεί, γεγονός που θα οδηγήσει σε νέα αύξηση των καθαρών αποδοχών που είναι ανεξάρτητη από το ύψος της επικείμενης νέας αύξησης του κατώτατου μισθού, του ξεπαγώματος των τριετιών.