Μισθοί – συντάξεις: Οι 3+2 ανατροπές – Τα πάνω κάτω από 1η Ιανουαρίου 2022

Στην κόψη του ξυραφιού ακροβατούν χιλιάδες εργαζόμενοι και συνταξιούχοι με την εισαγόμενη ενεργειακή κρίση, που έχει πυροδοτήσει μεγάλες αυξήσεις σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες.

Η εκτίμηση που κυριαρχεί είναι πως το φαινόμενο θα είναι παροδικό, ουδείς όμως είναι σε θέση να προσδιορίσει τις επιπτώσεις που θα υπάρξουν στην περίπτωση κατά την οποία η διεθνής κρίση συνεχιστεί και τη νέα χρονιά.

Ο πληθωρισμός τον Οκτώβριο σκαρφάλωσε στο 3% από 1,9% το Σεπτέμβριο, με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι να εκφράζουν την εκτίμηση ότι τα δύσκολα για τα εισοδήματα και τη χώρα συνολικά είναι μπροστά μας. Στο Μέγαρο Μαξίμου έχει σημάνει συναγερμός και η εντολή που έχει δώσει ο πρωθυπουργός είναι να αναζητηθούν οι καλύτερες δυνατές λύσεις, προκειμένου να περιοριστούν οι εισοδηματικές απώλειες.

Στο «τραπέζι» βρίσκονται διάφορα σενάρια ενίσχυσης των εισοδημάτων, είναι όμως σαφές ότι τα πάντα θα εξαρτηθούν από τη διάρκεια που θα έχει η κρίση και τις δυνατότητες της κυβέρνησης να ρίξει χρήμα στην αγορά. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, η κυβέρνηση θα αρχίσει να ξεδιπλώνει την πολιτική της, με την ελπίδα ότι η κρίση θα τελειώσει το συντομότερο δυνατό, προκειμένου η χώρα να κάνει το μεγάλο άλμα προς τα εμπρός.

Το μόνο βέβαιο για την ώρα είναι ότι θα υλοποιηθούν συγκεκριμένες παρεμβάσεις που θα έχουν ως αφετηρία την 1η Ιανουαρίου του 2022, για να σηματοδοτήσουν τη νέα αρχή που θέλει να κάνει ο πρωθυπουργός.

Στο πλαίσιο αυτό, το εισόδημα των μισθωτών θα ενισχυθεί με τα εξής μέτρα:

Α. Κατώτατος μισθός: Η αύξηση θα είναι της τάξης του 2% από την 1η Ιανουαρίου και δεν θα πρέπει να αποκλείεται να είναι ακόμη μεγαλύτερη εάν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας.

Β. Ασφαλιστικές εισφορές: Η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3% (1,1% στους εργαζομένους και κατά 1,9% στους εργοδότες) θα διατηρηθεί και την επόμενη χρονιά.

Γ. Εισφορά Αλληλεγγύης: Η απαλλαγή των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα από την εισφορά αλληλεγγύης θα διατηρηθεί και το 2022. Η προοπτική μάλιστα είναι να «παγώσει» μέσα στην επόμενη χρονιά τόσο για τους εργαζόμενους στο δημόσιο όσο και για τους συνταξιούχους.

Όφελος

Σύμφωνα με υπολογισμούς που έχουν γίνει το ετήσιο όφελος από τη μείωση των εισφορών και των φόρων ανέρχεται σε 160 ευρώ για εργαζόμενο με μεικτό μισθό 700 ευρώ τον μήνα.

Το όφελος φτάνει στα 355 ευρώ για εργαζόμενο με απολαβές 1.000 ευρώ μήνα, σε 389 ευρώ για εργαζόμενο με απολαβές 1.200 ευρώ μήνα και σε 691 ευρώ για εργαζόμενο με απολαβές 2.000 ευρώ μήνα.

Κατώτατος μισθός

Από τη νέα χρονιά αλλάζουν τα δεδομένα για 450.000 εργαζόμενους οι οποίοι αμείβονται με τον κατώτατο μισθό, καθώς θα ανέλθει στα 663 ευρώ από τα 650 ευρώ που είναι σήμερα ενώ με το επίδομα γάμου ανέρχεται στα 729,30 ευρώ.

Στους υπαλλήλους με τριετίες ο κατώτατος μισθός από την 1η Ιανουαρίου θα είναι υψηλότερος έως και 195 ευρώ, ενώ το κατώτατο ημερομίσθιο των εργατοτεχνιτών θα διαμορφωθεί από 29,04 σε 29,62 ευρώ.

Ειδικότερα:
-για μια τριετία προϋπηρεσία ο άγαμος θα πάρει 663 ευρώ μεικτά από 650 ευρώ σήμερα και 569,4 ευρώ καθαρά από 558 ευρώ σήμερα. Δηλαδή, οι καθαρές αποδοχές θα αυξηθούν κατά 11,16 ευρώ,
-για τρεις τριετίες προϋπηρεσία ο έγγαμος θα πάρει 928,2 ευρώ μεικτά ή 770,12 ευρώ καθαρά με την αύξηση να διαμορφώνεται στα 12,19 ευρώ στα καθαρά,
-για κάθε μια επιπλέον μονάδα αναπροσαρμογής του κατώτατου μισθού (δηλαδή αν γίνει αύξηση 3% αντί για 2%) καθένας από τους εργαζόμενους που αμείβεται με τον κατώτατο, θα λαμβάνει επιπλέον 6 ευρώ στα καθαρά του σε μηνιαία βάση.

Ο υπουργός Εργασίας Κωστής Χατζηδάκης πάντως έχει προαναγγείλει και νέα αύξηση του κατώτατου μισθού εντός του 2022 που θα λαμβάνει υπόψιν της την ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονομίας.

Τρεις ήταν οι φράσεις κλειδιά που χρησιμοποίησε σε πρόσφατη συνέντευξή του:
-«δώσαμε μία μικρή, συμβολική αύξηση 2% έχοντας όμως πίσω μας μία ύφεση 8,2%. Τώρα η οικονομία έχει μπει σε ένα θετικό έδαφος»
-«θα έρθουν και άλλες ρυθμίσεις για τον κατώτατο μισθό αλλά θα είναι από τον καινούριο χρόνο οι οποίες θα λάβουν υπόψιν τους το ότι η οικονομία έχει αναπτυχθεί»
-«μας ενδιαφέρει να υπάρξει ένα κοινωνικό μέρισμα ανάπτυξης για τους χαμηλόμισθους. Είναι προφανές αυτό».

Εισφορά Αλληλεγγύης

Για τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα αλλά και για χιλιάδες άλλους φορολογουμένους η απαλλαγή από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης, προσφέρει μια σημαντική ανάσα.

Την εισφορά αλληλεγγύης και το επόμενο έτος γλιτώνουν:

-Μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα για τα εισοδήματα που αποκτούν από την 1η Ιανουαρίου έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022. Για παράδειγμα, εργαζόμενος με 2 παιδιά και αποδοχές 1.500 ευρώ, έχει μηνιαία αύξηση περίπου 23 ευρώ, λόγω της μείωσης της παρακράτησης φόρου και των ασφαλιστικών του εισφορών. Η απαλλαγή από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης δεν ισχύει για τους φορολογουμένους οι οποίοι τα 2 προηγούμενα έτη πιάστηκαν στην παγίδα των τεκμηρίων.

-Ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι για τα εισοδήματα του 2021 που θα δηλωθούν το 2022, καθώς και οι αγρότες.

-Όσοι έχουν εισοδήματα από ενοίκια. Για παράδειγμα, ιδιοκτήτης που αποκτά εισοδήματα 25.000 ευρώ από ενοίκια θα έχει όφελος ύψους 426 ευρώ από την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης το 2022.

Το «πάγωμα» της εισφοράς αλληλεγγύης σηματοδοτεί επί της ουσίας και την κατάργησή της, καθώς το 2023 θα διεξαχθούν, εκτός απροόπτου, εθνικές εκλογές και είναι εξαιρετικά δύσκολο να την επαναφέρει η κυβέρνηση

Άλλωστε ήταν προεκλογική δέσμευση της κυβέρνησης η κατάργησή του συγκεκριμένου φόρου που επηρεάζει τα εισοδήματα της μεσαίας τάξης και είχε θεσπιστεί ως έκτακτος με την έλευση των μνημονίων. Ζητούμενο είναι πλέον εάν ο συγκεκριμένος φόρος θα «παγώσει» και για τους εργαζόμενους στο δημόσιο τομέα, κάτι που δεν θα πρέπει πλέον να αποκλείεται καθώς η ακρίβεια πλήττει τους πάντες.

Ασφαλιστικές εισφορές

Με τροπολογία που ψηφίστηκε πρόσφατα στη Βουλή, προβλέπεται η παράταση της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2022. Η εξέλιξη αυτή είναι ευνοϊκή για τους εργαζόμενους, καθώς πρακτικά σημαίνει ότι περιορίζεται το μισθολογικό κόστος έως το τέλος του επόμενου έτους.

Έτσι, οι εισφορές θα παραμείνουν και το 2022 στο 20% για κύρια σύνταξη, 7,10% υπέρ υγείας, 6,5% για επικουρική ασφάλιση και 3,06% για ανεργία και άλλους συνεισπραττόμενους κλάδους υπέρ ΟΑΕΔ.

Με βάση αυτά τα δεδομένα το συνολικό ποσοστό των εισφορών διαμορφώνεται στο 36,66% από 40,56%.

Η μείωση επιμερίζεται σε -1,79 ποσοστιαίες μονάδες για τον εργοδότη και -1,21 ποσοστιαίες μονάδες για τους εργαζομένους, περιορίζοντας τη συνολική επιβάρυνσή τους.

Η μείωση αφορά τις εισφορές υπέρ τρίτων και δεν θίγει τις ανταποδοτικές εισφορές κύριας και επικουρικής ασφάλισης.

Το όφελος είναι διπλό καθώς:
-για τους εργοδότες ξεπερνά τα 12 ευρώ για τον κατώτατο μισθό και τα 35 ευρώ εάν ο μισθός είναι άνω των 2.000 ευρώ
-για τους εργαζόμενους  ο κατώτατος μισθός των 663 ευρώ (μικτά) θα διαμορφωθεί στα 569,39 (καθαρά). Για μικτούς μισθούς της τάξης των 2.000 ευρώ το κέρδος θα είναι 23 ευρώ το μήνα.

Πέραν της μείωσης των 3 μονάδων, κατά το β΄ εξάμηνο του 2022 προβλέπεται και νέα μισής ποσοστιαίας μονάδας (0,50) για τις εισφορές της επικουρικής ασφάλισης, στο πλαίσιο της εφαρμογής του νόμου Κατρούγκαλου.

Νέο ταμείο επικουρικής

Το ασφαλιστικό τοπίο αλλάζει ριζικά για όσους μπουν στην αγορά εργασίας από το 2022, καθώς τίποτα δεν θα είναι το ίδιο στις επικουρικές συντάξεις.

Η γενική αρχή είναι πως αντί ενός γενικού «κορβανά» για τις επικουρικές, όπου όλοι οι σημερινοί εργαζόμενοι βάζουν τις εισφορές τους για τις συντάξεις των σημερινών συνταξιούχων, υιοθετείται η λογική του «ατομικού κουμπαρά».

Αυτό σημαίνει ότι οι εισφορές των νέων δεν θα χρησιμοποιούνται για την πληρωμή της επικουρικής σύνταξης των σημερινών συνταξιούχων, αλλά θα αποταμιεύονται και θα επενδύονται.

Οι εισφορές που πληρώνει ο κάθε νέος εργαζόμενος θα πηγαίνουν στη δική του σύνταξη, η οποία θα υπολογίζεται στη βάση του σωρευμένου ποσού εισφορών και αποδόσεων.

Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, η μηνιαία επικουρική σύνταξη εργαζόμενου που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό (650 ευρώ) και διαθέτει 40 χρόνια ασφάλισης διαμορφώνεται με το υφιστάμενο σύστημα στα 153 ευρώ.
Με το νέο κεφαλαιοποητικό σύστημα η σύνταξη μπορεί να ανέλθει στα 219 ευρώ, να αυξηθεί δηλαδή κατά 43%, με αποδόσεις που θα είναι ίσες με τον μέσο όρο των κεφαλαιοποιητικών συνταξιοδοτικών συστημάτων των χωρών-μελών του ΟΟΣΑ.

Συνταξιοδότηση

Το 2022 θεωρείται χρονιά μεγάλων ανατροπών για όσους δεν κατάφεραν να κατοχυρώσουν ευνοϊκότερα όρια συνταξιοδότησης έως το τέλος Δεκεμβρίου. Στο πλαίσιο αυτό για να βγει κανείς με πλήρη σύνταξη, θα πρέπει στα 62 του να έχει 40 χρόνια ασφάλισης, αλλιώς θα πρέπει να περιμένει έως τα 67 εάν έχει λιγότερα από 40 χρόνια ασφάλισης.

Οι ασφαλισμένοι ασφαλώς και μπορούν να βγουν με μειωμένη σύνταξη στο 62ο έτος της ηλικίας τους, αλλά το πιθανότερο είναι πως το ποσό που θα λάβουν δεν θα είναι αυτό που θα τους εξασφαλίζει ικανοποιητικό επίπεδο ζωής. Οι αλλαγές πάντως από το 2022 δεν αφορούν όλους τους ασφαλισμένους, καθώς δεν θίγονται όσοι έχουν τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης και την ηλικία σύνταξης έως 31/12/2021.

Για όσους έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα αλλά συμπληρώνουν το μεταβατικό όριο μετά την 1/1/2022, η σύνταξή τους καταβάλλεται κατά το έτος που συμπληρώνεται το νέο -μεταβατικό -όριο ηλικίας.