Προσωρινή σύνταξη: Βήμα-βήμα η διαδικασία

Αντίστροφα μετρά ο χρόνος προκειμένου να λάβουν «ζεστό» χρήμα χιλιάδες συνταξιούχοι που εδώ και μήνες παραμένουν εγκλωβισμένοι στα γρανάζια της κρατικής γραφειοκρατίας.

Η 31η Μαρτίου θεωρείται ορόσημο για περίπου 105.000 συνταξιούχους, καθώς εάν δεν υπάρξει παράταση θα πρέπει να έχουν υποβάλλει αίτηση για να λάβουν πριν από το Πάσχα την προκαταβολή τους.
Το μηνιαίο ποσό της προσωρινής σύνταξης ανέρχεται στα 360 ή 384 ευρώ, ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που θα λάβουν αναδρομικά που φτάνουν ακόμη και τους 36 μήνες.
Με αυτό ως δεδομένο, οι υποψήφιοι συνταξιούχοι θα πρέπει να σπεύσουν προκειμένου να προλάβουν την προθεσμία και να μη βρεθούν για άλλη μια φορά αντιμέτωποι με δυσάρεστες εκπλήξεις.
Στο πλαίσιο αυτό, πρώτη κίνηση είναι να υποβάλουν νέα αίτηση – υπεύθυνη δήλωση με τα στοιχεία τους στην ηλεκτρονική πλατφόρμα που λειτουργεί από στο gov.gr και στον ΕΦΚΑ για την προκαταβολή σύνταξης.
Η προθεσμία της 31ης Μαρτίου αφορά κατά κύριο λόγο τους παλαιούς συνταξιούχους, οι οποίοι εάν δεν υπάρξει κάποιο απρόοπτο θα δουν τα χρήματα στους λογαριασμούς τους πριν από το Πάσχα.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς που έχουν γίνει, οι συνταξιούχοι θα λάβουν αναδρομικά που αγγίζουν τα 500 εκ. ευρώ, ενώ ο μέσος όρος των προκαταβολών για κάθε δικαιούχο ανέρχεται σε περίπου 4.700 ευρώ.

Στο ερώτημα τι πρέπει να κάνουν οι δικαιούχοι για να πληρωθούν, η πρώτη απάντηση είναι να καταθέσουν αίτηση (gov.gr, ΕΦΚΑ) με δύο βήματα:

1. Είσοδος στην πλατφόρμα με κωδικούς Taxis – ταυτοποίηση του χρήστη.
2. Συμπλήρωση των πεδίων ΑΜΚΑ, ΑΦΜ και ΙΒΑΝ τραπεζικού λογαριασμού καθώς και του αριθμού πρωτοκόλλου του αιτήματος συνταξιοδότησης. Σε περίπτωση σύνταξης λόγω θανάτου, συμπληρώνουν τον ΑΜΚΑ και ΑΦΜ του θανόντος.

Η διαδικασία
Όσοι έχουν χάσει τον αριθμό της αρχικής τους αίτησης μπορούν να τον αναζητήσουν στο υποκατάστημα όπου την υπέβαλαν και να επανέλθουν για την προκαταβολή σύνταξης.
Όσον αφορά στους νέους υποψήφιους συνταξιούχους πρέπει πρώτα να κάνουν την αίτηση συνταξιοδότησης και στη συνέχεια να κάνουν δεύτερη για την προκαταβολή σύνταξης.
Όσοι υπέβαλαν ήδη αιτήσεις από τη δημοσίευση του νόμου και μετά, (20/2/2021) μέχρι σήμερα, πρέπει να συμπληρώσουν στην πλατφόρμα του ΕΦΚΑ τα στοιχεία τους για να πληρωθούν την προκαταβολή σύνταξης.
Οι αιτήσεις για τους νέους συνταξιούχους είναι δύο, μια για συνταξιοδότηση και άλλη μία για την προκαταβολή σύνταξης.
Οι ασφαλισμένοι που υποβάλλουν από εδώ και στο εξής αίτηση συνταξιοδότησης θα πρέπει να συμπληρώσουν ότι επιθυμούν την έκδοση προσωρινής σύνταξης και κατόπιν να ανοίξουν την «καρτέλα» με την αίτηση για τη χορήγηση της προκαταβολής.

Τα βήματα για την προκαταβολή σύνταξης των νέων συντάξεων είναι τα εξής:

1. Υποβολή αίτησης συνταξιοδότησης ηλεκτρονικά στον e-ΕΦΚΑ, με καταχώριση ότι επιθυμούν την έκδοση προσωρινής σύνταξης μέχρι να βγει η οριστική. Η προσωρινή σύνταξη θα πρέπει να βγει εντός τριμήνου, αλλά, με την προκαταβολή ως πρώτο και άμεσο ποσό, ενδέχεται να πάει πιο πίσω.
2. Ο ασφαλισμένος, μόλις κάνει την αίτηση συνταξιοδότησης, ανοίγει νέα αίτηση αποκλειστικά και μόνον για τη χορήγηση της προκαταβολής σύνταξης. Για την προκαταβολή θα επιβεβαιωθούν τα στοιχεία όσων έχουν καταχωριστεί ήδη στο σύστημα ΑΤΛΑΣ αναφορικά με τα έτη ασφάλισης. Αν το σύστημα δεν έχει επαρκή στοιχεία με το χρόνο ασφάλισης που απαιτείται για τη χορήγηση της προκαταβολής, τότε η αίτηση θα «μπλοκάρεται»
3. Πληρωμή της προκαταβολής στον επόμενο μήνα μετά την αίτηση με ποσό 360 ευρώ ή 384 ευρώ ανάλογα με την κατηγορία του αιτήματος, τα έτη ασφάλισης και την ηλικία του ασφαλισμένου.

Προσωρινή
Μετά την προκαταβολή ακολουθεί η χορήγηση της προσωρινής σύνταξης, με συμψηφισμό των ποσών που έχουν ήδη πληρωθεί, και το τελικό στάδιο θα είναι η έκδοση της οριστικής σύνταξης.
Η προσωρινή σύνταξη για όσους υποβάλλουν ηλεκτρονική αίτηση συνταξιοδότησης αντιστοιχεί στο 80% της οριστικής, αν και η εν λόγω διάταξη δεν μπορεί να εφαρμοστεί.
Αυτό οφείλεται στο ότι δεν έχει προχωρήσει ακόμη η λεγόμενη ψηφιακή σύνταξη για όλα τα Ταμεία ώστε να μπορεί να υπολογίζεται ενδεικτικά η οριστική και να καταβάλλεται το 80% ως προσωρινή σύνταξη.
Για το λόγο αυτό το κενό θα συμπληρωθεί με την προκαταβολή σύνταξης που είναι 360 ή 384 ευρώ και στη συνέχεια θα καταβάλλεται προσωρινή σύναξη με πλαφόν τα 768 ευρώ.

Παράδειγμα
Ας υποθέσουμε ότι έχουμε ασφαλισμένο που θα κάνει αίτηση για συνταξιοδότηση με 20 έτη και άνω.
Ο συγκεκριμένος συνταξιούχους θα πάρει τα 384 ευρώ της έναντι σύνταξης τον επόμενο μήνα.
Αν η προσωρινή βγαίνει σε τρεις μήνες με 700 ευρώ, θα πάρει τη διαφορά μεταξύ των 384 και των 700 ευρώ για το πρώτο τρίμηνο.
Θα λάβει δηλαδή 316 ευρώ επιπλέον για κάθε μήνα, ή 948 ευρώ για το τρίμηνο, και στη συνέχεια θα έχει την προσωρινή των 700 ευρώ μέχρι να βγει η οριστική.

Ηλικία, ένσημα
Σύμφωνα με το άρθρο 7Α, η προκαταβολή δίνεται ανάλογα με την ηλικία και τα έτη ασφάλισης.
Ας δούμε αναλυτικά λοιπόν τα ποσά που προβλέπονται για να γίνει σαφές πόσα θα είναι τα χρήματα που θα λάβει κάθε συνταξιούχος προκειμένου να κάνει τον προγραμματισμό του.
Α. Στους ασφαλισμένους του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ), οι οποίοι υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου σύμφωνα με το άρθρο 17 του ν. 4670/2020 (Α΄ 43), χορηγείται προκαταβολή έναντι της συντάξεως που δικαιούνται, από την πρώτη ημέρα του επόμενου μήνα υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης έως το τέλος του μήνα έκδοσης προσωρινής απόφασης συνταξιοδότησης ή, ελλείψει αυτής, έως το τέλος του μήνα έκδοσης οριστικής απόφασης συνταξιοδότησης.
Β. Επί αιτήσεων συνταξιοδότησης λόγω γήρατος, το ποσό που χορηγείται ως προκαταβολή, εφόσον ο ενδιαφερόμενος έχει συμπληρώσει βάσει των στοιχείων που τηρούνται στον e-ΕΦΚΑ ή δηλώνονται υπεύθυνα από τον ίδιο:
α) κατ’ ελάχιστον δεκαπέντε (15) έτη ασφάλισης ή τέσσερις χιλιάδες πεντακόσιες (4.500) ημέρες ασφάλισης και ηλικία εξήντα επτά (67) ετών και άνω, ισούται με τριακόσια ογδόντα τέσσερα (384,00) ευρώ,
β) κατ’ ελάχιστον δεκαπέντε (15) έτη ασφάλισης ή τέσσερις χιλιάδες πεντακόσιες (4.500) ημέρες ασφάλισης και ηλικία εξήντα δύο (62) έως εξήντα επτά (67) ετών, ισούται με τριακόσια εξήντα (360,00) ευρώ,
γ) κατ’ ελάχιστον είκοσι (20) έτη ασφάλισης ή έξι χιλιάδες (6.000) ημέρες ασφάλισης και ηλικία εξήντα δύο (62) έως εξήντα επτά (67) ετών, ισούται με τριακόσια ογδόντα τέσσερα (384,00) ευρώ,
δ) τις απαιτούμενες κατά περίπτωση προϋποθέσεις του χρόνου ασφάλισης και ορίου ηλικίας και είναι κάτω των εξήντα δύο (62) ετών, ισούται με τριακόσια εξήντα (360,00) ευρώ.
ε). Για τον υπολογισμό του χρόνου της παρ. 2 λαμβάνεται υπόψη ο χρόνος διαδοχικής ασφάλισης που έχει διανυθεί σε οποιονδήποτε ενταγμένο στον e-ΕΦΚΑ φορέα κύριας ασφάλισης, όπως πιστοποιείται, ιδίως, από τα διαθέσιμα μηχανογραφημένα στοιχεία του e-ΕΦΚΑ.
στ). Επί αιτήσεων συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας, το ποσό που χορηγείται ως προκαταβολή ισούται με τριακόσια ογδόντα τέσσερα (384,00) ευρώ. Η χορήγηση της παροχής προϋποθέτει την ύπαρξη του ελάχιστου συντάξιμου ποσοστού αναπηρίας και τη συμπλήρωση των χρονικών προϋποθέσεων που ορίζονται στις διατάξεις που διέπουν τους φορείς κύριας ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ.
ζ). Επί αιτήσεων συνταξιοδότησης λόγω θανάτου του ασφαλισμένου, η χορήγηση της παροχής προϋποθέτει τη συμπλήρωση των χρονικών προϋποθέσεων που ορίζονται στις διατάξεις που διέπουν τους φορείς κύριας ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ. Το ποσό που χορηγείται ως προκαταβολή ισούται με τριακόσια ογδόντα τέσσερα (384,00) ευρώ για τον επιζώντα σύζυγο και, αν υπάρχουν άλλα δικαιοδόχα μέλη, με επιπλέον τριακόσια ογδόντα τέσσερα (384,00) ευρώ ισομερώς επιμεριζόμενο σε αυτά. Επί αιτήσεων για χορήγηση, κατά μεταβίβαση, σύνταξης λόγω θανάτου του συνταξιούχου, καταβάλλεται ποσό τριακοσίων ογδόντα τεσσάρων (384,00) ευρώ στον επιζώντα σύζυγο και, αν υπάρχουν άλλα δικαιοδόχα μέλη, επιπλέον ποσό τριακοσίων ογδόντα τεσσάρων (384,00) ευρώ ισομερώς επιμεριζόμενο σε αυτά.

Καμία καταβολή
Προκαταβολή δεν χορηγείται σε συνταξιούχους Δημοσίου, καθώς έχουν ειδικό καθεστώς με το 50% του μισθού, όπως και σε αιτήσεις με χρόνο εξωτερικού. Σε περιπτώσεις υποβολής περισσότερων αιτήσεων συνταξιοδότησης, χορηγείται μία προκαταβολή σύνταξης.

Η παροχή δεν χορηγείται στις εξής περιπτώσεις:
α) όταν οφείλονται ασφαλιστικές εισφορές, το ποσό των οποίων υπερβαίνει τα προβλεπόμενα από τις σχετικές διατάξεις ανώτατα όρια,
β) όταν χορηγείται ήδη προσωρινή ή οριστική σύνταξη από τον e-ΕΦΚΑ οποιασδήποτε κατηγορίας,
γ) όταν η αίτηση συνταξιοδότησης κρίνεται με τις διατάξεις της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (E.E.) ή διακρατικών συμβάσεων.
Αν μεταγενέστερα εκλείψει η περ. α), η παροχή χορηγείται από την πρώτη ημέρα του επόμενου μήνα, κατά τον οποίο υποβάλλεται από τους ενδιαφερόμενους ηλεκτρονικά η σχετική αίτηση.
Η παροχή είναι ακατάσχετη και συμψηφίζεται με τα ποσά σύνταξης που θα χορηγηθούν με την προσωρινή και οριστική απόφαση συνταξιοδότησης. Από τα ποσά της προσωρινής και της οριστικής σύνταξης παρακρατούνται και οφειλές στον e-ΕΦΚΑ από ασφαλιστικές εισφορές.
Σε περίπτωση έκδοσης απορριπτικής απόφασης συνταξιοδότησης, τα ποσά που έχουν καταβληθεί αχρεωστήτως στους ασφαλισμένους, σύμφωνα με το παρόν, αναζητούνται σύμφωνα με τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (Κ.Ε.Δ.Ε., ν.δ. 356/1974, Α΄ 90).
Σε κάθε περίπτωση, δύνανται να παρακρατούνται από τα ποσά που θα τους καταβληθούν στο μέλλον από τον e-ΕΦΚΑ, εφόσον καταστούν δικαιούχοι συνταξιοδοτικών παροχών.
Το παρόν εφαρμόζεται στις αιτήσεις συνταξιοδότησης που υποβάλλονται από την έναρξη ισχύος του, καθώς και σε όλες τις εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης για τις οποίες δεν έχει εκδοθεί προσωρινή απόφαση.
Στην περίπτωση των εκκρεμών αιτήσεων, τα ποσά του παρόντος καταβάλλονται αναδρομικά.
Επί των ποσών που καταβάλλονται αναδρομικά δεν επιβάλλεται κράτηση για τον κλάδο ασθένειας, ενώ ο φόρος επιμερίζεται στα φορολογικά έτη που αναλογεί η παροχή.
Στο παρόν δεν υπάγονται οι ασφαλισμένοι του e-ΕΦΚΑ, οι οποίοι δικαιούνται ή λαμβάνουν την προκαταβολή σύνταξης σύμφωνα με το άρθρο 57Α του Κώδικα Πολιτικών και Στρατιωτικών Συντάξεων.

Οι οφειλέτες
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Εθνική Σύνταξη καταβάλλεται από τον ΕΦΚΑ σε όλους, όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης εξ ιδίου δικαιώματος ή ανικανότητας ή κατά μεταβίβαση.
Η Εθνική Σύνταξη ορίζεται σε 384 ευρώ μηνιαίως και καταβάλλεται ακέραια εφόσον έχουν συμπληρωθεί τουλάχιστον 20 έτη ασφάλισης.
Το ποσό της εθνικής σύνταξης βαίνει μειούμενο κατά 2% για κάθε έτος ασφάλισης που υπολείπεται των 20 ετών, εφόσον έχουν συμπληρωθεί τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης.
Όσοι χρωστούν πάνω από 20.000 ευρώ στον ΟΑΕΕ ή πάνω από 15.000 ευρώ στο ΕΤΑΑ και πάνω από 6.000 ευρώ στον ΟΓΑ θα πάρουν προκαταβολή σύνταξης, αλλά με μια προϋπόθεση.
Και αυτή η προϋπόθεση είναι να κατεβάσουν τις οφειλές τους κάτω από τα όρια αυτά, κάτι που θα έχει ως αποτέλεσμα τα χρέη να παρακρατηθούν από την προσωρινή και οριστική σύνταξη.