Πώς θα ψηφίσουμε στις επερχόμενες ευρωεκλογές – Οι οφελούμενοι και τα… «αγκάθια»

Το υπουργείο Εσωτερικών επεξεργάζεται τις τελικές λεπτομέρειες του νομοσχεδίου που θα παρουσιαστεί στα κόμματα, το οποίο παράλληλα με τις διατάξεις για την εφαρμογή της επιστολικής ψήφου θα εισάγει και τον νέο τρόπο διάθεσης των 21 εδρών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που αντιστοιχούν στην Ελλάδα.

Βασική επιδίωξη του νέου μοντέλου είναι η ενίσχυση της αναλογικότητας στην κατανομή των εδρών και η αποτροπή του ακραίου αλλά πιθανού σεναρίου κόμμα με μικρότερο ποσοστό να εκλέγει έναν ευρωβουλευτή παραπάνω από το κόμμα που συγκεντρώνει το αμέσως υψηλότερο ποσοστό.

Τι προβλέπεται και τι αλλάζει

Κεντρική καινοτομία του νέου συστήματος είναι η κατάργηση του εκλογικού μέτρου βάσει του οποίου καθορίζεται ο αριθμός των ευρωβουλευτών που δικαιούται κάθε κόμμα και η εισαγωγή ενός νέου αναλογικότερου μαθηματικού μοντέλου, το οποίο στηρίζεται στην παραδοχή ότι, η κατανομή των εδρών ξεκινά από το κόμμα που συγκεντρώνει τις περισσότερες ψήφους και όχι αντίστροφα, όπως προβλέπει το ισχύον σύστημα για τις αδιάθετες έδρες.

Με τον τρόπο αυτό δεν πριμοδοτούνται τα μικρότερα κόμματα -όπως γίνεται με το ισχύον σύστημα της λεγόμενης αναλογικής κατανομής των αδιάθετων εδρών, που ξεκινά από το κόμμα που συγκέντρωσε το μικρότερο ποσοστό και το οποίο μπορεί να κερδίσει έδρα ακόμα και αν υπολείπεται σημαντικά του εκλογικού μέτρου-, αλλά τα ισχυρότερα. Σύμφωνα με τους ειδικούς επί των εκλογικών συστημάτων, πρόκειται για μία λελογισμένη πριμοδότηση που δεν καταστρατηγεί την έννοια της αναλογικής, και παράλληλα εξαντλεί με τρόπο δίκαιο και απλό την κατανομή των εδρών, χωρίς να χρειάζονται άλλες κατανομές με τα υπόλοιπα των ψήφων – και επομένως χωρίς παρενέργειες και παράδοξα.

Αναμενόμενομενες και οι αντιδράσεις των… «μικρών»

Πάντως, το νέο σύστημα αναμένεται να προκαλέσει αντιδράσεις κυρίως από τα μικρότερα κόμματα, τα οποία θεωρητικά χάνουν τα προνόμια της ισχύουσας νομοθεσίας προς όφελος των μεγαλύτερων.

Εάν το πρωοθούμενο μοντέλο εφαρμοζόταν στις ευρωεκλογές του 2019, η Ν.Δ. θα κέρδιζε 9 έδρες, αντί 8, και ο ΣΥΡΙΖΑ 7, αντί 6, ενώ ΚΚΕ και Χρυσή Αυγή θα έπαιρναν από μία έδρα αντί 2.

Αντίστοιχα, στην προσομοίωση των μοντέλων με βάση τα ποσοστά των κομμάτων στις εθνικές εκλογές του Μαΐου 2023, η Ν.Δ. με 40,79% θα έπαιρνε 9 έδρες με το ισχύον σύστημα και 11 με το νέο. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα παρέμενε σταθερός στις 5 έδρες, το ΠΑΣΟΚ στις 3, ενώ ΚΚΕ και Ελληνική Λύση θα εξέλεγαν δύο ευρωβουλευτές με το ισχύον και έναν με το νέο.