Πώς η Απαλλαγή Τραπεζών από 21.000 Ακίνητα Μπορεί να Λύσει το Ζήτημα Στέγασης στην Ελλάδα

Κρίσιμη Παρέμβαση για τη Στέγαση: Απαλλαγή Τραπεζών από Ακίνητα και Νέα Μέτρα Στήριξης

Η ταχύτερη αποδέσμευση των τραπεζών από το μεγάλο απόθεμα ακινήτων που έχουν συσσωρευτεί μέσω πλειστηριασμών, μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα για την επίλυση του ζητήματος στέγασης στην Ελλάδα. Αυτά τα ακίνητα, που αριθμούν περίπου 21.000, θα μπορούσαν να ρίξουν την πίεση στην αγορά ακινήτων, αυξάνοντας τη διαθεσιμότητα κατοικιών και επιφέροντας μείωση στις τιμές, γεγονός που θα διευκολύνει την εξεύρεση στέγης, ιδιαίτερα για νέους και οικονομικά ασθενέστερους πολίτες.

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης του Bloomberg στην Αθήνα, υπογράμμισε τη σημασία του να «ξεφορτωθούν» οι τράπεζες τα ακίνητα αυτά, ενώ ανέφερε ότι εκτός από την αποφόρτιση των ισολογισμών των τραπεζών, η κυβέρνηση σχεδιάζει να ενισχύσει και την πρόσβαση σε στεγαστικά δάνεια, γεγονός που θα μπορούσε να βοηθήσει ακόμα περισσότερο την αγορά ακινήτων.

Έλλειμμα Στέγης και Πρόγραμμα “Σπίτι Μου”

Η ανάγκη για περισσότερα οικιστικά ακίνητα αποδεικνύεται και από την πορεία του προγράμματος «Σπίτι μου», το οποίο, παρά την υψηλή ζήτηση και την εγκρισιμότητα αιτήσεων, δεν κατάφερε να απορροφήσει πλήρως τον προϋπολογισμό του, καθώς οι ενδιαφερόμενοι δεν μπόρεσαν να βρουν το ακίνητο για το οποίο θα δανειοδοτούνταν. Τα ίδια προβλήματα αναμένονται και με την ενεργοποίηση του προγράμματος «Σπίτι μου 2» το 2025.

Η απορρόφηση του προγράμματος ανέδειξε την έντονη αναντιστοιχία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, την οποία ενισχύουν οι υψηλές τιμές των ακινήτων, καθιστώντας την απόκτηση στέγης ακόμη πιο δύσκολη για πολλούς πολίτες. Σύμφωνα με έρευνες των τραπεζών, το θέμα της διάθεσης των 21.000 ακινήτων είναι από τα βασικά ζητήματα που απασχολούν τόσο τις τράπεζες όσο και τις εποπτικές αρχές της ΕΚΤ (SSM), αφού οι τράπεζες δεν έχουν συμφέρον να κρατούν ακίνητα και να αναλαμβάνουν τα σχετικά διαχειριστικά κόστη.

Η Ιδέα της Δανειοδότησης για Πλειστηριασμούς

Μία από τις λύσεις που εξετάστηκαν ήταν η δυνατότητα χρηματοδότησης τρίτων που επιθυμούν να συμμετάσχουν σε πλειστηριασμούς, ώστε τα ακίνητα να μην καταλήγουν στις τράπεζες. Ωστόσο, αυτή η ιδέα δεν έχει αποδώσει τα αναμενόμενα, καθώς το νομικό και δικαστικό πλαίσιο γύρω από τους πλειστηριασμούς καθιστά την απόκτηση ακινήτων μέσω δανειοδότησης αρκετά δύσκολη. Οι καθυστερήσεις και οι ανακοπές της διαδικασίας πλειστηριασμού καθιστούν σχεδόν αδύνατο για κάποιον να αποκτήσει ακίνητο χωρίς να διαθέτει το τίμημα σε μετρητά.

Η Κατάρρευση της Κατασκευαστικής Δραστηριότητας

Το έλλειμμα προσφοράς οικιστικών ακινήτων δεν είναι μόνο θέμα πλειστηριασμών. Η κατασκευαστική δραστηριότητα έχει μειωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια, με την Τράπεζα Πειραιώς να εκτιμά ότι λείπουν από την αγορά πάνω από 200.000 ακίνητα. Η κατασκευαστική δραστηριότητα στην Ελλάδα είχε φτάσει στο απόγειό της το 2005, με την έκδοση 66.000 οικοδομικών αδειών για 195.000 κατοικίες. Από τότε, η πτώση ήταν συνεχής, με τη χώρα να καταγράφει ιστορικά χαμηλά επίπεδα κατασκευών μετά το 2012, με 16.000 κατοικίες το χρόνο κατά μέσο όρο.

Η μελέτη της Τράπεζας Πειραιώς δείχνει ότι η ζήτηση για νέες κατοικίες από το 2012 έως το 2022 ήταν πολύ μεγαλύτερη από την προσφορά, με 367.000 νέες κατοικίες να χρειάζονται, έναντι των 155.000 που κατασκευάστηκαν. Η διαφορά αυτή, περίπου 212.000 κατοικίες, έχει δημιουργήσει μια τεράστια πίεση στην αγορά και έχει οδηγήσει σε αύξηση των τιμών των ακινήτων κατά 14% πάνω από το επίπεδο που δικαιολογούν τα εισοδήματα.

Η γρήγορη αποδέσμευση των τραπεζών από τα χιλιάδες ακίνητα που έχουν κατασχεθεί, σε συνδυασμό με την ενίσχυση της κατασκευαστικής δραστηριότητας, μπορεί να δώσει λύση στο πρόβλημα στέγασης που ταλανίζει τη χώρα. Ωστόσο, για να υπάρξουν ουσιαστικές και βιώσιμες αλλαγές στην αγορά ακινήτων, απαιτούνται στρατηγικές που θα ενισχύσουν τη προσφορά κατοικιών και θα διευκολύνουν τη χρηματοδότηση της απόκτησης στέγης, ιδιαίτερα για τους νέους και τα νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα.