Ρεπορτάζ: Πόσο κοστίζει η εξαγορά των πλασματικών – Τα μυστικά για γρήγορη σύνταξη

*Τι πληρώνεται, τι είναι δωρεάν
*Ποιοι και πως φεύγουν νωρίτερα
*Τι ισχύει σε δημόσιο & ιδιωτικό τομέα
*Πότε μπορεί να γίνει η αίτηση

Τις πρώτες κλεφτές ματιές σχετικά με την έξοδο τους από την αγορά εργασίας άρχισε να ρίχνει η γενιά των 50άρηδων και εξηντάρηδων, καθώς πλησιάζει ο χρόνος που θα καταθέσουν τα χαρτιά τους για να βγουν στη σύνταξη.

Η απόφαση σε καμία περίπτωση δεν είναι εύκολη, καθώς συνδέεται με το ύψος των χρημάτων που θα λάβουν και με τα οποία θα κληθούν να επιβιώσουν για το υπόλοιπο της ζωή τους.

Ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης εξηγούν ότι δεν χρειάζονται βιαστικές κινήσεις απ’ όσους βρίσκονται κοντά στο ηλικιακό όριο και ότι τα πάντα πρέπει να γίνουν με ψυχραιμία και στην ώρα τους.

Όπως, μάλιστα, εξηγούν, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που απαιτείται η συμπλήρωση κάποιων επιπλέον χρόνων εργασίας, ώστε οι ασφαλισμένοι να εξασφαλίσουν τα χρόνια που τους λείπουν και να λάβουν το καλύτερο δυνατό ποσό στη σύνταξή τους.

Για να γίνει, όμως, πράξη κάτι τέτοιο, ιδίως για όσους επιθυμούν να μη δουλεύουν μέχρι τα βαθιά τους γεράματα, θα πρέπει να υπάρξει αναγνώριση των λεγόμενων πλασματικών ετών ασφάλισης, τα οποία όμως έχουν κόστος.

Κατά συνέπεια πρέπει να σταθμίσει κανείς εάν τον συμφέρει να προχωρήσει στην εξαγορά, ή εάν θα πρέπει να παραμείνει στην αγορά εργασίας και στη συνέχεια να κάνει το βήμα προς την έξοδο.

Άλλωστε, το δικαίωμα στην αναγνώριση των πλασματικών ετών ασφάλισης μπορεί να ασκηθεί οποιαδήποτε στιγμή το αποφασίσουν οι ασφαλισμένοι χωρίς να υπάρχει κανένας περιορισμός.

Το μεγάλο όφελος

Σε κάθε περίπτωση, μέσω της αναγνώρισης πλασματικών ετών, οι ασφαλισμένοι έχουν τη δυνατότητα για μικρότερα όρια ηλικίας που μπορούν να φτάσουν ακόμη και τα 7 έτη αλλά και μεγαλύτερη σύνταξη.

Το δικαίωμα αναγνώρισης έχουν και όσοι ασφαλίστηκαν μετά την 1/1/1993, οι οποίοι θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με την συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας και την πραγματοποίηση 40 ετών ή 12.000 ημερών ασφάλισης.

Ειδικότερα:

Α. Οι ασφαλισμένοι πριν το 1993, βγαίνουν διπλά ωφελημένοι καθώς με την προσθήκη πλασματικού χρόνου μπορούν να διαμορφώσουν και ευνοϊκότερες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης για να βγουν πριν τα 67 ή πριν τα 62.
Β. Οι νέοι μετά το 1993 ασφαλισμένοι βοηθούνται από τα πλασματικά προκειμένου να συμπληρώσουν τα 40 έτη και έτσι να κατεβάσουν το όριο ηλικίας από τα 67 στα 62, κερδίζοντας επίσης μεγαλύτερη σύνταξη.
Το κλειδί που δίνουν τα πλασματικά έτη είναι ότι με αυτά συμπληρώνεται ο απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης ως το 2012 που για τους παλαιούς πριν το 1993 ασφαλισμένους, καθορίζει ηλικία συνταξιοδότησης κάτω από τα 67 ή και τα 62.

Κόστος αναγνώρισης

Το κόστος εξαγοράς για τους μισθωτούς υπολογίζεται στο 20% επί του μισθού κατά το μήνα υποβολής της αίτησης ή του τελευταίου 12μήνου εφόσον δεν υπάρχει σταθερή απασχόληση.

Σε περιπτώσεις ανεργίας ή μερικής απασχόλησης, υπολογίζεται με εισφορά 20% επί του εκάστοτε κατώτατου μισθού.

Αναφορικά με την εξαγορά πλασματικών ετών, οι ασφαλισμένοι χωρίζονται σε δύο κατηγορίες που είναι όσοι εργάζονται στο δημόσιο και όσοι απασχολούνται στον ιδιωτικό τομέα.

Όλοι τους μπορούν να υποβάλλουν αίτηση ακόμη και σήμερα και να πληρώσουν όποτε θέλουν πριν ή μετά τη συνταξιοδότηση, αλλά αυτό που θα πρέπει να προσμετρήσουν είναι το κόστος.

Για να γίνει σαφές πότε η εξαγορά είναι συμφέρουσα ή όχι, ας δούμε το παράδειγμα εργαζόμενου στον ιδιωτικό τομέα με μεικτές αποδοχές 2000 ευρώ το μήνα.

Ο κάθε μήνας εξαγοράς είναι στο 20% των μικτών αποδοχών, κάτι που σημαίνει ότι για ένα μήνα, το κόστος ανέρχεται στα 400 ευρώ.

Εάν θέλει να αναγνωρίσει έναν χρόνο, θα πρέπει να πληρώσει 400 ευρώ Χ12 μήνες, δηλαδή 4.800 ευρώ.

Εάν θέλει να αναγνωρίσει δύο χρόνια, 9.600 ευρώ, τρία χρόνια 14.400 και εάν θέλει να αναγνωρίσει τέσσερα χρόνια 19.200 ευρώ.

Από την 1η Ιανουαρίου του 2029 τo κόστος της εξαγοράς εξισώθηκε στο 20% και για τους δημοσίους υπαλλήλους οι οποίοι είχαν το προνόμιο τα προηγούμενα χρόνια να εξαγοράζουν πλασματικά φθηνότερα.

Ωστόσο, όσοι εργάζονται στο δημόσιο έχουν το προνόμιο της φθηνότερης εξαγοράς εάν είχαν υποβάλλει σχετική αίτηση τα προηγούμενα έτη, καθώς έχουν κατοχυρώσει την εξαγορά με κόστος που ίσχυε την χρονιά υποβολής της αίτησης.

Ειδικότερα, για τις αιτήσεις:
-ως 31/12/2016, το κόστος είναι 6,67%,
-του 2017 το κόστος είναι 10%,
-του 2018 είναι 13,34%, και
-του 2019 16,67%.

Για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αγρότες, ο κάθε μήνας αναγνώρισης κοστίζει όσο και η μηνιαία εισφορά για τον κλάδο σύνταξης.

Χωρίς καταβολή ποσού

Η προσμέτρηση του χρόνου απουσίας από την εργασία είναι εφικτή στην περίπτωση που συντρέχουν κάποιες ειδικές προϋποθέσεις, γεγονός που δίνει τη δυνατότητα στους ασφαλισμένους να βγουν στη σύνταξη στην ώρα τους.

Αυτές οι περιπτώσεις αφορούν σε κύηση και λοχεία, στις ημέρες επιδότησης λόγω ασθένειας ή τακτικής ανεργίας, που λαμβάνεται υπόψη ως προς τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος.

Σε καμία περίπτωση όμως δεν αφορούν στον προσδιορισμό του δικαιούμενου ποσού σύνταξης, αλλά το βασικό είναι ότι δεν απαιτείται η καταβολή οποιουδήποτε ποσού εκ μέρους του ασφαλισμένου.

Θεμελίωση

Τα πλασματικά έτη είναι απαραίτητα για τους δημοσίους υπαλλήλους οι οποίοι επιθυμούν να θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης σε ηλικίες από 55 μέχρι και 62 με τις διάφορες διατάξεις περί 35ετίας, 25ετίας και 37ετίας στο Δημόσιο.

Ακόμη και μετά το 2022, οπότε και ομογενοποιούνται όλα τα όρια στα 62 και τα 67, οι θεμελιωμένοι εντός της μεταβατικής περιόδου θα μπορούν να συνταξιοδοτηθούν νωρίτερα με βάση το όριο που θεμελίωσαν.

Σημαντικό όφελος θα έχουν από την εξαγορά πλασματικών ετών και όσοι φύγουν με περισσότερα από 30 έτη ασφάλισης, καθώς θα δουν περισσότερα χρήματα στη σύνταξη που θα πάρουν.

Αυτό οφείλεται στο ότι όσο μεγαλύτερο ασφαλιστικό βίο έχει ο υπάλληλος τόσο μεγαλύτερη αύξηση θα λάβει στην προσδοκώμενη σύνταξή του, σύμφωνα με τον νόμο Βρούτση

Εφάπαξ ή δόσεις

Όπως γίνεται αντιληπτό, η αναγνώριση πλασματικών ετών είναι χρήσιμη για όσους χρειάζονται 3 έως 4 χρόνια για να πιάσουν το όριο των 40 ετών ασφάλισης και να βγει στη σύνταξη στα 62.

Ωστόσο, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή καθώς οι εν λόγω ασφαλισμένοι που θα υποβάλουν σήμερα αίτηση για εξαγορά θα λάβουν σε 6 μήνες πράξη καταλογισμού της οφειλής τους.

Με την πράξη καταλογισμού οι ασφαλισμένοι καλούνται να πληρώσουν:

-είτε εφάπαξ κερδίζονται έκπτωση 2% για κάθε έτος αναγνώρισης (π.χ. για 7 έτη έκπτωση 14%),
-είτε σε δόσεις το συνολικό ποσό για την εξαγορά.

Οι κατηγορίες των πλασματικών ετών που αναγνωρίζονται έχουν ως εξής:

• στη στρατιωτική θητεία όλος ο χρόνος με εξαγορά,
• στη γονική άδεια όλος ο χρόνος με εξαγορά,
• στον χρόνο τέκνων 1 -5 έτη με εξαγορά
• στην επιδότηση ασθένειας έως 300 ημέρες (200 έως το 2010) δωρεάν
• στην ανεργία του ΟΑΕΔ έως 300 ημέρες (200 έως το 2010) δωρεάν
• στην εκπαιδευτική άδεια (δημόσιο) έως 2 έτη με εξαγορά,
• στον χρόνο σπουδών με βάση τα έτη κάθε σχολής με εξαγορά,
• στα κενά διαστήματα ανεργίας όλος ο χρόνος με εξαγορά,
• σε κύηση και λοχεία όλος ο χρόνος δωρεάν
• στις ημέρες απεργίας όλος ο χρόνος με εξαγορά,
• οι χρόνοι μαθητείας έως δύο έτη με εξαγορά
• ο χρόνος πριν από την εγγραφή σε ΟΑΕΕ – ΕΤΑΑ έως 5 έτη με εξαγορά

Τα πλασματικά ανά ταμείο

Για μισθωτούς ασφαλισμένους του πρώην ΙΚΑ, ΔΕΚΟ – Τραπεζών αναγνωρίζονται μέχρι 4 έτη για να συμπληρωθεί ο χρόνος που απαιτείται το 2011, μέχρι 5 έτη για το 2012 και μέχρι 7 έτη από το 2013 και μετά.

Οι κατηγορίες πλασματικών ετών είναι από στρατιωτική θητεία, ανεργία, σπουδές, χρόνος παιδιών, κενά ασφάλισης και ασθένεια.

Ως το 2010 αναγνωρίζονται 400 ημέρες από ανεργία και ασθένεια (200+200 μέρες από κάθε αιτία) συν η στρατιωτική θητεία.

Στους ασφαλισμένους του Δημοσίου, η 25ετία ως το 2012 αποτελεί και το κριτήριο της θεμελίωσης του συνταξιοδοτικού δικαιώματος και του ορίου ηλικίας που θα έχουν για να συνταξιοδοτηθούν.

Για θεμελίωση συνταξιοδοτικών προϋποθέσεων έως 31/12/2010 αναγνωρίζονται τόσα πλασματικά έτη όσα χρειάζονται μέχρι να συμπληρωθεί η 25ετία. Για θεμελίωση από 1/1/2011 οι πλασματικοί χρόνοι που αναγνωρίζονται ισχύουν τόσο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος (25ετια) όσο και για την συμπλήρωση του συνολικού χρόνου ασφάλισης (36, 37, ή 40 έτη).

Ο συνολικός αριθμός ετών, που μπορεί να αναγνωρίσει ένας ασφαλισμένος, στο Δημόσιο για 25ετία το 2011 είναι 4 έτη, για το 2012 είναι 5 έτη και από το 2013 μετά μπορούν να αναγνωρίζουν ως 7 έτη. Επιπλέον έχουν ως 5 έτη λόγω τέκνων.

Ο συνολικός πλασματικός χρόνος που μπορεί να εξαγοραστεί στο Δημόσιο από υπαλλήλους με 1 ως 3 τέκνα είναι 5 ως 9 έτη για το 2011, 6 ως 10 έτη για το 2012 και 8 ως 12 έτη από το 2013 και μετά.

Οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι άνδρες ασφαλισμένοι ως αυτοαπασχολούμενοι στο ΕΤΑΑ έχουν τη δυνατότητα μέσω εξαγορών, να κλειδώσουν την 35ετία ως το 2012 και να συνταξιοδοτηθούν στα 62 ετών χωρίς 40 έτη ασφάλισης.

Για την 35ετία αναγνωρίζονται 4 και 5 έτη αντίστοιχα για να συμπληρωθεί στα έτη 2011 και 2012 και ως 7 από το 2013 και μετά για να συμπληρωθεί όμως η 40ετία. Επίσης, αναγνωρίζουν ως 5 έτη από τον χρόνο άσκησης δραστηριότητας πριν γραφτούν στα ταμεία τους για να συμπληρωθεί η 35ετία ως το 2010, ενώ μετά το 2011 ο χρόνος αυτός συνυπολογίζεται στα άλλα πλασματικά έτη.

Και δεύτερη αίτηση

Οι ασφαλισμένοι μπορούν να κάνουν μια ή και περισσότερες αιτήσεις για εξαγορά πλασματικού χρόνου, αρκεί να μην έχουν υπερβεί το όριο που προβλέπει ο νόμος για κάθε έτος.

Η αίτηση είναι καλύτερα να γίνεται νωρίς καθώς οι ασφαλισμένοι στη συνέχεια έχουν υψηλότερους μισθούς και το 20% της εξαγοράς θα υπολογιστεί σε μεγαλύτερο μισθό.

Στην περίπτωση που τα πλασματικά έτη δεν πληρωθούν, δεν προσμετρώνται, ενώ εάν πληρωθούν οι μισοί μήνες, θα προσμετρηθεί ο ανάλογος χρόνος αυτών των μηνών.