Στη σύνταξη με 120 δόσεις: Όλα για τις οφειλές στα ταμεία – Λύσεις για ασφαλή συνταξιοδότηση

Νέο τοπίο δημιουργούν οι 120 δόσεις για τους υποψήφιους συνταξιούχους, ενώ την ίδια ώρα αλλαγές αναμένονται και στα επιδόματα, με στόχο να καλλιεργηθεί αίσθημα κοινωνικής δικαιοσύνης και να μπει φρένο στις ανισότητες.

Το πολύ υψηλό ποσοστό που έλαβε η Ν.Δ. καθιστά σαφές ότι οι ευθύνες είναι πλέον περισσότερες για την κυβέρνηση, καθώς οι πολίτες θα απαιτήσουν γενναίες λύσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων τους. Το μέτωπο της οικονομίας είναι κυρίαρχο για τη μεγάλη πλειονότητα της κοινωνίας που στήριξε τον Κυριάκο Μητσοτάκη, καθώς στο πρόσωπό του είδε προοπτική και ελπίδα για καλύτερες ημέρες.

Όσοι βρίσκονται κοντά στη σύνταξη αλλά χρωστούν στα ταμεία, έχουν “επενδύσει” στις 120 δόσεις, καθώς σε πολλές περιπτώσεις, οι οφειλές είναι τόσο “φουσκωμένες” που πλέον είναι πολύ δύσκολο να τακτοποιηθούν.

Σοβαρό είναι και το πρόβλημα που αντιμετωπίζει ένα σημαντικό μέρος της κοινωνίας που προσπαθεί να τα φέρει βόλτα με επιδόματα, τα οποία όμως δεν επαρκούν για μια αξιοπρεπή διαβίωση.

Η καθημερινότητα όπως γίνεται αντιληπτό θα αποτελέσει τον πιο δύσκολο αντίπαλο τόσο για τον πρωθυπουργό όσο και για την κυβέρνηση του, κάτι που σημαίνει ότι θα κριθούν πολύ αυστηρά. Κοινό μυστικό είναι άλλωστε ότι ο χρόνος δεν είναι αυτή τη φορά “σύμμαχος”, κάτι που σημαίνει ότι η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να τρέξει με γοργούς ρυθμούς για να δώσει άμεσες και ουσιαστικές λύσεις.

Σύνταξη και οφειλές

Η κυβέρνηση καλείται να δώσει απάντηση στο πρόβλημα των οφειλετών που είναι κοντά στη σύνταξη και θέλουν να κάνουν μια νέα αρχή για να απαλλαγούν από τα βάρη του παρελθόντος. Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση θα επιμείνει στη ρύθμιση για την αναβίωση των 120 δόσεων σε όσους έχουν κάνει αίτηση για να βγουν στη σύνταξη, αλλά έχουν ακόμη οφειλές στα ταμεία.

Με εγκύκλιο του, ο e-ΕΦΚΑ κάνει σαφές ότι στις διατάξεις αναβίωσης ρυθμίσεων μπορούν να υπαχθούν όσοι από τους οφειλέτες είχαν ρυθμίσει τις οφειλές τους σε έως και 120 δόσεις και έχασαν τη ρύθμιση έως και την 1η Φεβρουαρίου 2023.

Βασική προϋπόθεση όμως για να μπουν στη ρύθμιση, είναι να πληρούν όλους τους όρους και τις προϋποθέσεις που θέτει η νέα διάταξη.

Ειδικότερα, για την αναβίωση της ρύθμισης απαιτείται από τον οφειλέτη:
-υποβολή αίτησης έως την 31η Ιουλίου 2023,
-εκπλήρωση του βασικού όρου που είναι η καταβολή δύο μηνιαίων δόσεων της απολεσθείσας ρύθμισης έως και την 31η Ιουλίου 2023.

Όποιοι πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις, θα πρέπει να ξέρουν ότι η αναβίωση γίνεται με τους ίδιους όρους και με όλα τα ευεργετήματα, τα οποία προβλέπονται στην απολεσθείσα ρύθμιση των 120 δόσεων. Αυτή η κατηγορία οφειλετών δίνεται η δυνατότητα εφόσον είχαν ρυθμίσει τις οφειλές τους σε έως και 120 δόσεις και είχαν συμπληρώσει τους βασικούς όρους για τη λήψη της σύνταξης (ηλικιακό όριο και χρόνια ασφάλισης), να δικαιωθούν σύνταξης.

Όριο οφειλής

Προϋπόθεση είναι η οφειλή τους που υπήχθη στη ρύθμιση να ήταν κάτω από το όριο οφειλών που προβλέπεται από την νομοθεσία για την απονομή σύνταξης.

Το όριο των οφειλών προς τον e-ΕΦΚΑ από κάθε είδους ασφαλιστικές εισφορές, από αναγνώριση πλασματικού χρόνου ασφάλισης, πρόσθετα τέλη και επιβαρύνσεις, δεν πρέπει να υπερβαίνει:
-τις 20.000 ευρώ,
-τις 6.000 ευρώ για τον ΟΓΑ

Εάν η οφειλή υπερβαίνει το παραπάνω όριο, δίδεται η δυνατότητα της εφάπαξ εξόφλησης του υπερβάλλοντος ποσού εντός 2μήνου από την γνωστοποίηση της οφειλής προκειμένου η σύνταξη να αρχίσει να καταβάλλεται από την πρώτη μέρα του επόμενου μήνα της εξόφλησης του υπερβάλλοντος ποσού. Το υπόλοιπο ποσό της οφειλής που έχει ρυθμισθεί σε έως 120 δόσεις παρακρατείται μηνιαίως από το ποσό της σύνταξης.
Με βάση τα παραπάνω για τα πρόσωπα που θα υπαχθούν στην αναβίωση ρυθμίσεων, αναβιώνει και η ρύθμιση των 120 δόσεων με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις.

Κατά συνέπεια τα πρόσωπα που έχασαν τη ρύθμιση των 120 δόσεων και έχουν υποβάλλει αίτηση για συνταξιοδότηση στον e-ΕΦΚΑ, η οποία εκκρεμεί και τα οποία θα υπαχθούν στη ρύθμιση αναβίωσης, είναι η δυνατή η χορήγηση σύνταξης εφόσον ως προς το ύψος της οφειλής τους, όπως αυτή επαναπροσδιορίζεται μετά την αναβίωση της απολεσθείσας ρύθμισης, πληρούνται οι όροι και οι προϋποθέσεις της ρύθμισης των 120 δόσεων, με παρακράτηση του υπολειπόμενου αριθμού των δόσεων από τη σύνταξή τους.

Οι όροι και οι προϋποθέσεις

Με βάση το νόμο του 2019, οι προαναφερθείσες προϋποθέσεις έχουν ως εξής:
-Εάν η οφειλή που υπάγεται σε ρύθμιση, όπως αυτή προκύπτει μετά τον επαναϋπολογισμό είναι κάτω από το όριο των 20.000 ευρώ -επαγγελματίες- και 6.000 ευρώ -αγρότες-, ο οφειλέτης δικαιούται απονομής σύνταξης.

Βασική προϋπόθεση είναι να έχει κλείσει το 67ο έτος της ηλικίας έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2019.

Οι οφειλές αυτές καταβάλλονται σε μηνιαίες δόσεις που δεν μπορούν να ξεπερνούν τις 120.

Η υποχρέωση καταβολής καθορίζεται ως εξής:

-Έως την υποβολή αίτησης συνταξιοδότησης, ο οφειλέτης καταβάλλει τις δόσεις της ρύθμισης.
-Από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης έως την έναρξη καταβολής της σύνταξης, αναστέλλεται η υποχρέωση καταβολής των δόσεων της ρύθμισης.
-Οι δόσεις που αντιστοιχούν στο διάστημα του προηγούμενου εδαφίου παρακρατούνται αθροιστικά από το ποσό της σύνταξης που καταβάλλεται αναδρομικά για το διάστημα αυτό.
-Οι επόμενες δόσεις παρακρατούνται από το ποσό της σύνταξης κάθε επόμενου μήνα από αυτόν της έναρξης καταβολής της σύνταξης.
-Κατά την περίοδο χορήγησης προσωρινής σύνταξης, από τη σύνταξη παρακρατούνται τα ποσά που αντιστοιχούν στο ελάχιστο ποσό δόσης. Η διαφορά μεταξύ του ποσού της οφειλόμενης δόσης και του ήδη παρακρατηθέντος ελάχιστου ποσού δόσης, παρακρατείται αθροιστικά από το ποσό της οριστικής σύνταξης που καταβάλλεται αναδρομικά για το διάστημα αυτό.

Αν η αίτηση συνταξιοδότησης απορριφθεί, ο οφειλέτης πρέπει να αποπληρώσει, εντός 3 μηνών από την επίδοση της απορριπτικής απόφασης, το σύνολο των δόσεων που αντιστοιχούν στο διάστημα από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης έως την επίδοση της απορριπτικής απόφασης.

Στην περίπτωση που η συνταξιοδότηση διακοπεί λόγω λήξης του δικαιώματος, ο οφειλέτης εξακολουθεί να υπάγεται στη ρύθμιση. Εάν όμως έχουν καταβληθεί εφάπαξ ποσά για την εξόφληση ασφαλιστικών οφειλών με σκοπό τη συνταξιοδότηση και τα ποσά αυτά δεν επαρκούν για τον σκοπό αυτό, η οφειλή μπορεί να υπαχθεί στη ρύθμιση κατόπιν αίτησης του οφειλέτη, ως εξής:
-Η αρχική οφειλή, δίχως τον συνυπολογισμό των καταβολών, υπολογίζεται βάση τις διατάξεις επανυπολογισμού (σ.σ. για χρέη προ του 2017)
-Από το ποσό της οφειλής, αφαιρούνται τα εφάπαξ ποσά που έχουν καταβληθεί, εντάσσεται στη ρύθμιση.
-Αν το ποσό της οφειλής, που προκύπτει μετά τον επανυπολογισμό, είναι μικρότερο από αυτό που έχει καταβληθεί, το υπερβάλλον δεν αναζητείται.

Επιδόματα

Την ίδια ώρα ζητούμενο είναι τι θα γίνει με τα επιδόματα πρόνοιας, τα οποία είναι πλέον σαφές ότι δεν μπορούν να καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες σε μια εποχή κρίσης όπως η σημερινή.

Η μεγάλη αλλαγή που έχει υποσχεθεί η Ν.Δ. σε επίπεδο τετραετίας, δεν είναι άλλη από την πρόβλεψη για αύξηση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος από την 1η Απριλίου του 2024 κατά 8%.

Δέσμευση είναι επίσης και η αναβάθμιση για τον έλεγχο κοινωνικών επιδομάτων με: -τη δημιουργία ηλεκτρονικής βάσης για όλα τα επιδόματα ανά δικαιούχο και τον αυτοματοποιημένο έλεγχο κριτηρίων, συγκέντρωση επιδομάτων σε μία βάση και εναρμόνιση κριτηρίων.

Επιτροπή Πισσαρίδη

Οι αλλαγές που θα γίνουν στα επιδόματα θα έχουν ως βάση τους, τις προτάσεις που έχουν γίνει από την Επιτροπή Πισσαρίδη αλλά δεν προχώρησαν λόγων των μεγάλων ανατροπών που έφερε ο κορονοϊός και η ενεργειακή κρίση.

Τα πεδίο των προνοιακών επιδομάτων δεν άλλαξε κάτι το ουσιαστικό, με εξαίρεση τις αυξήσεις που δόθηκαν σε επιδόματα όπως αυτά για τη θέρμανση, των τέκνων και για την εισοδηματική στήριξη των κοινωνικά ευάλωτων.

Νέο μοντέλο

Με δεδομένο ότι η οικονομία μπαίνει σε φάση κανονικότητας, η ανεργία μειώνεται και αυξάνονται οι μέσοι μισθοί, ο “δείκτης” των παρεμβάσεων θα στρέφεται όλο και περισσότερο στις διαρθρωτικές αλλαγές και όχι σε αύξηση του ύψους των παροχών.

Στο πλαίσιο αυτό, η “επιτροπή Πισσαρίδη” είχε προτείνει την ενοποίηση όλων των επιδομάτων εκτός του επιδόματος ανεργίας, του επιδόματος αναπηρίας και ενός στεγαστικού επιδόματος.

Επίσης, για να ενισχυθούν τα κίνητρα για δηλωμένη εργασία, θα πρέπει το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα να αποσύρεται περισσότερο σταδιακά όταν ο μισθός αυξάνεται.

Τέλος, το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, θα μπορούσε να συνδυαστεί και με ένα σύστημα αρνητικής φορολογίας για εργαζόμενους με χαμηλό μισθό, κάτι που θα δώσει κίνητρο για εργασία και θα βάλει τέλος σε λογικές είσπραξης επιδομάτων.

Κοινό μυστικό είναι άλλωστε, ότι η συγκεκριμένη πρακτική -είσπραξη επιδομάτων- δεν βοηθά στην τόνωση της απασχόλησης που είναι η βασική προϋπόθεση για να μπει τέλος στη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό.

Ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα

Το πότε και πως θα εφαρμοστεί το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα είναι ένα ζήτημα, αλλά το γεγονός ότι σε επίπεδο Ε.Ε. υπάρχει σύσταση περί “επαρκούς ελάχιστου εισοδήματος”, σημαίνει ότι θα υπάρξουν εξελίξεις και στη χώρα μας.

Σύμφωνα με μελέτη γερμανικού ινστιτούτου, το “ελάχιστο εισόδημα στήριξης” διαδραματίζει πιο έντονο ρόλο σε σχέση με το επίδομα ανεργίας το οποίο αποτελεί ένα ασφαλιστικό επίδομα.

Τα βασικό συμπέρασμα της εν λόγω μελέτης είναι ότι η δυνατότητα σταθεροποίησης των εισοδημάτων μέσω του επιδόματος του “ελάχιστου εισοδήματος στήριξης” είναι μεγαλύτερη στην περίπτωση των ήπιων “σοκ”.

Και αυτό γιατί περισσότεροι άνθρωποι χάνουν τα επιδόματα ανεργίας σε μια παρατεταμένη ύφεση και, έτσι, καταφεύγουν στο “ελάχιστο εισόδημα στήριξης”.

Σε γενικές γραμμές, κατά μέσο όρο τα επιδόματα ανεργίας απορροφούν μεγαλύτερο μέρος των εισοδηματικών απωλειών αν προκύψει μια ήπια και σύντομη ύφεση από το αν προκύψει μια βαθιά και μακρόχρονη ύφεση.