Συντάξεις Δημοσίου: Μεγάλες ανατροπές με νέα όρια ηλικίας – Αναλυτικά παραδείγματα για γυναίκες και άνδρες

Ανατροπές στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης και τον προγραμματισμό ζωής που είχαν κάνει χιλιάδες ασφαλισμένοι φέρνει το ασφαλιστικό νομοσχέδιο που έρχεται προς ψήφιση στη Βουλή.

Τα γενικά όρια ηλικίας ναι μεν παραμένουν στα 62 και 67 έτη αντιστοίχως, αλλά η ουσία των ρυθμίσεων θίγει σημαντικά εργαζόμενους στο δημόσιο τομέα, οι οποίοι ήταν ένα βήμα πριν από την έξοδο.

Οι νέες σημαντικές τροποποιήσεις αφορούν όσους είχαν κατοχυρώσει δικαίωμα για συνταξιοδότηση νωρίτερα από τα 62 έτη με κάποια νομοθετική ρύθμιση και πλέον βρίσκονται επί ξύλου… κρεμάμενοι.

Ειδικοί στην κοινωνική ασφάλιση επισημαίνουν ότι κλείνει η πόρτα της πρόωρης συνταξιοδότησης στο δημόσιο για όσους δεν πρόλαβαν ή δεν θα προλάβουν να συμπληρώσουν το εκάστοτε ηλικιακό όριο έως το τέλος του χρόνου. Με δεδομένο ότι το όριο εξόδου ορίζεται πλέον στα 62 έτη και η καταληκτική ημερομηνία είναι η 31η Δεκεμβρίου, του 2022, γίνεται αντιληπτό ότι πολλοί είναι αυτοί που θα αναγκαστούν να παρατείνουν τον εργασιακό τους βίο.

Ειδικότερα, έως σήμερα, υπήρχε μια μεγάλη κατηγορία, τόσο γυναίκες όσο και άνδρες με 25ετία τα έτη 2010, 2011, 2012 που μπορούσαν να βγουν με πρόωρη σύνταξη, μειωμένη σύνταξη, με ποινή 30%.

Για τη συγκεκριμένη κατηγορία ίσχυαν τα εξής:

– γυναίκες εάν είχαν συμπληρώσει 25ετία, το 2010 έβγαιναν στα 55,

– άνδρες και γυναίκες εάν είχαν 25ετία το 2011, ακόμα και μέσω της εξαγοράς πλασματικών ετών, έβγαιναν στα 56

– άνδρες και γυναίκες που είχαν 25ετία το 2012 έβγαιναν στα 58.

Τα δεδομένα όμως αλλάζουν άρδην με το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο, γεγονός που οδηγεί σε μεγάλες ανατροπές και στην ουσία φέρνει τα πάνω κάτω στη ζωή χιλιάδων ασφαλισμένων.

Σύμφωνα με τους εργατολόγους, η νέα ρύθμιση οδηγεί σε σημαντική αύξηση στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, για όσους δεν προλάβουν την καταληκτική ημερομηνία της 31ης Δεκεμβρίου 2022.

Η διάταξη συμπεριλήφθηκε στο νομοσχέδιο με τον τίτλο «Εξορθολογισμός ασφαλιστικής και συνταξιοδοτικής νομοθεσίας, ενίσχυση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και άλλες διατάξεις».

Το επίμαχο άρθρο 16 αναφέρεται σε ηλικιακές προϋποθέσεις για τη χορήγηση μειωμένης σε ασφαλισμένους του πρώην Δημοσίου που έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι και τις 31.12.2012.

Όπως επισημαίνεται:

Α. Από την έναρξη ισχύος του ν. 4336/2015 (Α΄ 94) μέχρι και τις 31.12.2022, οι ασφαλισμένοι του πρώην Δημοσίου που έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι και τις 31.12.2012 θεμελιώνουν δικαίωμα για άμεση καταβολή μειωμένης σύνταξης της περ. β΄ της παρ. 2 του άρθρου 56 του Κώδικα Πολιτικών και Στρατιωτικών Συντάξεων (π.δ. 169/2007, Α΄ 210), με βάση τα όρια ηλικίας που προβλέπονταν μέχρι και τις 18.8.2015 και μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμά τους οποτεδήποτε.

Β. Από 1η.1.2023 το όριο ηλικίας της περ. β΄ της παρ. 2 του άρθρου 56 του Κώδικα Πολιτικών και Στρατιωτικών Συντάξεων για τους ασφαλισμένους του πρώην Δημοσίου που α) έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι και τις 31.12.2012 και β) δεν έχουν θεμελιώσει μέχρι και τις 31.12.2022 δικαίωμα για άμεση καταβολή μειωμένης σύνταξης της περ. β΄ της παρ. 2 του άρθρου 56 του Κώδικα Πολιτικών και Στρατιωτικών Συντάξεων, με βάση τα όρια ηλικίας που προβλέπονταν μέχρι και τις 18.8.2015, διαμορφώνεται στο εξηκοστό δεύτερο έτος.”

55άρηδες

Όπως γίνεται αντιληπτό πρόκειται για μια μεγάλη ανατροπή που αφορά ως επί το πλείστον τις ηλικίες που ήταν κοντά στα 55 και τώρα θα υποχρεωθούν να μείνουν στην εργασία τους έως και το 62ο έτος της ηλικίας τους.

Με απλά μαθηματικά η συγκεκριμένη κατηγορία ασφαλισμένων θα πρέπει να εργαστεί για άλλα επτά έτη, προκειμένου να πιάσει το ηλικιακό όριο των 62 ετών για να βγει στη σύνταξη.

Η δραματική αυτή ανατροπή, αφορά γυναίκες  με 25ετία μέχρι το 2010 όριο ηλικίας τα 55 έτη, γυναίκες και άνδρες με 25ετία το 2011 με όριο ηλικίας 56 έτη και γυναίκες και άνδρες με 25ετία το 2012 με όριο ηλικία 58 έτη.

Αιτήσεις –παραιτήσεις

Με βάση τα τελευταία δεδομένα, όσοι και όσες είχαν υποβάλει τις παραιτήσεις τους εντός του 2022, με τις παραπάνω προϋποθέσεις θα λάβουν κανονικά σύνταξη εάν συμπλήρωναν τις σχετικές ηλικίες εντός του 2022.

Όσες και όσοι καταθέσουν παραίτηση και καταθέσουν αίτηση απονομής μειωμένης σύνταξης εντός του 2022 και έχουν συμπληρώσει  ακόμη και με πλασματικά έτη τις απαραίτητες 25ετίες το 2010, 2011 ή 2012 και τις απαραίτητες ηλικίες 55, 56 ή 58 μέσα στο 2022, θα λάβουν κανονικά μειωμένη σύνταξη.

Επίσης,  όσοι και όσες συμπληρώνουν τις παραπάνω προϋποθέσεις με οποιονδήποτε τρόπο μέχρι τις 31.12.2022 -και με εξαγορά πλασματικών ακόμα και από το 2023 και μετά), μπορούν να λάβουν μειωμένη πριν τα 62 και το 2023 και το 2024 κοκ και όποτε σε κάθε περίπτωση συμπληρώνουν τις σχετικές ηλικίες.

Τα θεμελιωμένα δικαιώματα γονέων ανηλίκων, τριτέκνων ή συγγενών ανίκανων για κάθε εργασία στο Δημόσιο, δεν θίγονται επ’ ουδενί από την δυσμενή εξέλιξη από το 2023 για τις μειωμένες συντάξεις. Η σύνταξη που μπορούν να λάβουν με τις ειδικές αυτές προϋποθέσεις, δεν συνιστά μειωμένη σύνταξη αλλά πλήρη-αναλογική των ετών ασφάλισής τους.

Παραδείγματα

Οι ανατροπές αφορούν σε μεγάλο βαθμό όσους έχουν γεννηθεί από το 1966 έως και το 1968 και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που ακόμη και για λίγες ημέρες χάνουν τα δικαίωμα που είχαν έως πρόσφατα.

Τα παραδείγματα που ακολουθούν είναι ενδεικτικά για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του προβλήματος με το οποίο θα βρεθούν αντιμέτωποι ως προς τα χρόνια που θα κληθούν να εργαστούν ακόμη.

Ειδικότερα:

• Γυναίκα με 25ετία το 2011 γεννημένη το 1966: Στην περίπτωση κατά την οποία συμπληρώνει το όριο έως 31-12-2022 μπορεί να αποχωρήσει οποτεδήποτε.

• Γυναίκα με 25ετία το 2011 γεννημένη το 1967: Στην περίπτωση κατά την οποία συμπληρώνει το όριο των 56 ετών μετά την 1-1-2023 θα συνταξιοδοτηθεί στα 62 έτη.

• Άνδρας γεννημένος το 1968 με 25ετια το 2012: Από τη στιγμή που συμπληρώνει το 58ο έτος της ηλικίας του μετά την 1η-1ου-2023, το νέο όριο ηλικίας ως προς την μειωμένη σύνταξη είναι το 62ο έτος της ηλικίας του

• Γυναίκα η οποία με εξαγορά χρόνου τέκνων είχε 25ετία μέχρι 31.12.2010 και έγινε 55 ετών τον Φεβρουάριο του 2022 και είχε υποβάλει αίτηση τον Μάρτιο  μπορεί να πάρει μειωμένη σύνταξη.

• Άνδρας με 25ετία μέχρι 31.12.2011 με εξαγορά του απαραίτητου χρόνου σπουδών γίνεται 56 ετών τον Νοέμβριο του 2022. Μπορεί να υποβάλει τότε παραίτηση και αίτηση για μειωμένη σύνταξη.

• Υπάλληλος Δημοσίου που χωρίς πλασματικά συμπληρώνει 25ετία μέχρι 31.12.2012 και γίνεται 58 ετών τον Δεκέμβρη του 2022, βγαίνει σε μειωμένη σύνταξη πριν τα 62 και το 2023 και το 2024 και το 2025 εάν το επιθυμεί.

• Υπάλληλος Δημοσίου που συμπληρώνει 25ετία το 2011 αλλά γίνεται 56 ετών από 1.1.2023 και μετά, θα λάβει μειωμένη σύνταξη από τα 62 και μετά. Αυτονόητο όμως σε αυτό το σενάριο ότι στα 62 θα έχει παραπάνω από 40 χρόνια ασφάλισης, επομένως θα μπορεί να αιτηθεί πλήρη και όχι μειωμένη σύνταξη.

Έως 6 έτη επιπλέον

Για να γίνει σαφές το μέγεθος του προβλήματος ας δούμε το παράδειγμα ενός δημοσίου υπαλλήλου ο οποίος είχε συμπληρώσει 25 έτη υπηρεσίας το 2011 αλλά δεν συμπληρώνει τα 56 έτη μέχρι και 31.12.2022.

Με βάση τη νομοθεσία που ίσχυε πριν το 2015 δεν δικαιούται μειωμένη σύνταξη το 2022, αλλά θα δικαιούται μειωμένη σύνταξη μόλις συμπληρώσει το 62ο έτος της ηλικίας του και άρα υπόκειται σε αύξηση ορίων ηλικίας 6 ετών.

Όπως γίνεται αντιληπτό από το συγκεκριμένο παράδειγμα όσοι κι όσες πιάνουν το ηλικιακό όριο μετά την 1η Ιανουαρίου 2023 χάνουν το δικαίωμα και θα βγουν στα 62, που θα είναι το νέο όριο ηλικίας για μειωμένη σύνταξη.

Επικουρικές

Μεγάλες ανατροπές έρχονται και στις επικουρικές συντάξεις καθώς Θα επιβληθεί πλαφόν για περιπτώσεις όπου είναι ιδιαίτερα υψηλές.

Το μέτρο θα αφορά και περιπτώσεις συντάξεων που δεν έχουν εκδοθεί εδώ και έξι συναπτά έτη. Οι συνταξιούχοι, κυρίως συμβολαιογράφοι, αρτοποιοί, βενζινοπώλες και τραπεζικοί, που έπαιρναν τεράστιες επικουρικές συντάξεις είναι οι μεγάλοι χαμένοι.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η σχετική διάταξη του νέου ασφαλιστικού ορίζει πλαφόν στην επικουρική που ανέρχεται στα 6/20 του πλαφόν της κύριας σύνταξης δηλαδή 1.382,40 ευρώ το μήνα.

Άλλες διατάξεις

Στο νομοσχέδιο έχουν περιληφθεί διατάξεις που έχουν ενδιαφέρον όπως είναι για παράδειγμα η μετατροπή συμβάσεων μερικής απασχόλησης σε πλήρους, ένα μέτρο που εξήγγειλε ο Κ. Μητσοτάκης από το βήμα της ΔΕΘ. Η ρύθμιση ορίζει ότι θα μειώνονται κατά 40% για ένα έτος οι ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλουν οι επιχειρήσεις για κάθε σύμβαση που θα μετατρέπεται σε πλήρους απασχόλησης από μερικής.

Με τον τρόπο αυτό εκτιμάται ότι θα υπάρξουν αρκετοί εργαζόμενοι που έχουν δηλωθεί ότι κάνουν τετράωρη εργασία αλλά απασχολούνται πλήρες οκτάωρο -ίσως και περισσότερο- να δηλωθούν κανονικά με όρους πλήρους απασχόλησης.

Με άλλη διάταξη προβλέπεται η επιδοτούμενη άδεια μητρότητας για εργαζόμενες μισθωτές του ιδιωτικού τομέα αυξάνεται από τους έξι στους εννέα μήνες, ώστε το νομοθετικό καθεστώς να ευθυγραμμιστεί με τις εργαζόμενες του δημόσιου τομέα.

Το μέτρο αυτό θα έχει προαιρετικό χαρακτήρα και θα μπορεί να το καρπωθεί και ο σύζυγος – πατέρας, υπό την προϋπόθεση όμως η μητέρα να επιστρέψει κανονικά στην εργασία της.

Το σχετικό επίδομα θα καταβάλλεται από τον ΕΦΚΑ στην περίπτωση που αφορά σε μητέρα, ενώ εξετάζεται να χορηγείται από τη ΔΥΠΑ εάν πρόκειται για τον πατέρα. Επίσης καταργείται η ειδική εισφορά 1% που επιβαρύνει ασφαλισμένους του Ταμείου Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΠΔΥ), καθώς κρίθηκε ότι δεν έχει το παραμικρό ανταποδοτικό χαρακτήρα. Τέλος, επεκτείνεται η λεγόμενη «μάχιμη πενταετία» σε όσους ένστολους εξαιρούνταν από το συγκεκριμένο μέτρο και έτσι θα μπορούν να αποχωρήσουν νωρίτερα από την εργασία τους.