ΣΥΝΤΑΞΗ ΜΕ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΑ: Ποιους συμφέρει η αναγνώριση

Μονόδρομος είναι για χιλιάδες μισθωτούς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και ελεύθερους επαγγελματίες που βρίσκονται κοντά στη σύνταξη η έξοδος από την αγορά εργασίας.

Κοινό μυστικό είναι άλλωστε ότι τα νέα όρια ηλικίας έχουν δημιουργήσει συνθήκες ασφυξίας, καθώς ακόμη και να δουλεύει κανείς έως τα βαθιά του γεράματα, δεν θα δει μεγάλη διαφορά στη σύνταξή του.
Εάν προσθέσουμε και τη δραματική κατάσταση στη αγορά εργασίας γίνεται αντιληπτό, γιατί όλο και περισσότεροι ψάχνονται για να βγουν στη σύνταξη έστω και με λιγότερα χρήματα.
Ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης πάντως συνιστούν ψυχραιμία, τονίζοντας ότι απαιτείται μεγάλη προσοχή, αφού το παραμικρό λάθος είναι ικανό να ανατρέψει τον οικογενειακό προϋπολογισμό.
Με αυτά τα δεδομένα, ζητούμενο είναι τι πρέπει να κάνουν όσοι βρίσκονται κοντά στο όριο ηλικίας, αλλά τους λείπουν αρκετά ή πολλά ένσημα για να υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης.
Μια από τις λύσεις στην οποία καταφεύγουν όλο και περισσότεροι είναι αυτή της αναγνώρισης προϋπηρεσίας, προκειμένου να μην εργαστούν ως την ηλικία των 67 ετών.
Η λύση αυτή βέβαια κάποιες φορές μπορεί να μην είναι συμφέρουσα, με δεδομένο ότι για κάποιες κατηγορίες εργαζομένων, το κόστος είναι υψηλό και κατά συνέπεια ασύμφορο ως προς το τελικό αποτέλεσμα.
Σε κάθε περίπτωση πάντως πρέπει να εξεταστεί από όσους βρίσκονται στο όριο και θέλουν να βγουν στη σύνταξη χωρίς να έχουν μεγάλες ή μικρές οικονομικές απώλειες στο μηνιαίο τους εισόδημα.
Όσοι επιλέξουν τη λύσης της εξαγοράς, θα πρέπει να ξέρουν ότι υπάρχουν σημαντικές αλλαγές, με αυξήσεις και μειώσεις στο κόστος πλασματικών ετών προϋπηρεσίας από την 1η Ιανουαρίου του 2019.
Η πρώτη και βασική αλλαγή, έχει σχέση με το γεγονός ότι ο υπολογισμός του κόστους  γίνεται με βάση τον τελευταίο μισθό ή το εισόδημα του επαγγελματία και το ύψος των σημερινών εισφορών.
Κερδισμένοι θεωρούνται ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι, επιστήμονες και αγρότες, καθώς το κόστος για εξαγορά πλασματικών ετών ασφάλισης μειώνεται, ακολουθώντας τις εισφορές στο 13,3%.
Χαμένοι είναι οι δημόσιοι υπάλληλοι, καθώς το κόστος αυξάνεται, λόγω του ότι ακολουθεί τη σταδιακή, από το 2017 και έως το 2020, αύξηση των εισφορών που προβλέπεται για το δημόσιο ως εργοδότη.

Οι δυνατότητες
Αυτή η λογική πάντως δεν είναι και η μόνη επιλογή όταν θα αποφασίσει κάποιος να επιλέξει τη λύση της εξαγοράς, καθώς υπάρχουν άλλα κριτήρια που ίσως είναι πιο σημαντικά για τον ασφαλισμένο.
Η λύση της εξαγοράς άλλωστε, δίνει πολλές φορές νέες δυνατότητες σε μισθωτούς και συνταξιούχους και σε κάθε περίπτωση απαιτείται ψυχραιμία ως προς την επιλογή που θα γίνει.
Αυτό στην πράξη σημαίνει, ότι με την εξαγορά πλασματικών ετών, κάθε εργαζόμενος μπορεί:

• είτε να βγει νωρίτερα στη σύνταξη,
• να αυξήσει το ποσό που θα λαμβάνει κάθε μήνα.

Ωστόσο, μια τέτοια επιλογή δεν είναι συμφέρουσα για όλους, ιδίως στην περίπτωση κατά την οποία το κόστος της είναι τέτοιο που δεν δίνει στους συνταξιούχους τα χρήματα που έδωσαν για την εξαγορά.

Ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης τονίζουν ότι η επιλογή αυτή αφορά:

• όσους μπορούν με τα επιπλέον χρόνια, να θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης αναδρομικά με διατάξεις του 2010, του 2011 και του 2012, για να φύγουν με συμπληρωμένα τα αντίστοιχα όρια ηλικίας,
• όσους θέλουν να συμπληρώσουν τα 40 έτη που είναι βασική προϋπόθεση για να βγουν στα 62 και να μη δουλεύουν ως τα 67.

Ελεύθεροι επαγγελματίες
Στην περίπτωση των ελεύθερων επαγγελματιών και των επιστημόνων, οι  εισφορές είναι χαμηλότερες έως και 33,3%, γιατί μειώνεται το ασφάλιστρο για κύρια σύνταξη από 20% στο 13,33%.
Με τον τρόπο αυτό, μειώνεται και το κόστος των πλασματικών ετών, αλλά σε καμία περίπτωση το δεδομένο αυτό δεν ισχύει για όσους καταβάλλουν το ελάχιστο ασφάλιστρο (κατώτατο πλαφόν 117,2 ευρώ).
Για τη συγκεκριμένη κατηγορία, το κόστος παραμένει το ίδιο με αυτό που ίσχυε και το 2018, κάτι που σημαίνει ότι θα πρέπει να εξετάσουν εάν και πότε πρέπει να εξαγοράσουν πλασματικά.

Διακοπή δραστηριότητας
Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται για όλους όσοι έχουν προχωρήσει σε διακοπή της δραστηριότητάς τους, κάτι που σημαίνει ότι δεν έχουν φορολογητέο εισόδημα ή ήταν μισθωτοί το προηγούμενο έτος.
Σε γενικές γραμμές αυτό που μπορεί να ειπωθεί είναι ότι έχουν το δικαίωμα να εξαγοράσουν πλασματικά έτη προϋπηρεσίας και ως βάση υπολογισμού θα είναι ο κατώτατος μισθός.

Δημόσιοι υπάλληλοι
Η συγκεκριμένη κατηγορία μισθωτών -δημόσιοι υπάλληλοι-, ανήκει σε γενικές γραμμές, στους χαμένους, λόγω του ότι είναι από φέτος αυξημένο κατά 25% το κόστος εξαγοράς πλασματικών ετών.
Όσοι θέλουν να κάνουν φέτος χρήση πλασματικών πρέπει να υπολογίσουν το κόστος με βάση το συνολικό ασφάλιστρο εργοδότη και εργαζόμενου που είναι 16,67% (10% για τον πρώτο και 6,67% για τον δεύτερο).
Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2018 το κόστος ήταν στο 13,34% επί των συντάξιμων αποδοχών του υπαλλήλου το μήνα υποβολής της εξαγοράς, ενώ την επόμενη χρονιά, το 2020 δηλαδή, το ποσοστό θα οριστεί στο 20%.

Ποιους συμφέρει
Σύμφωνα με ειδικούς στην κοινωνική ασφάλιση η εξαγορά πλασματικών ετών είναι σοβαρή λύση, καθώς αλλάζει άρδην τα δεδομένα γύρω από το ποσό της σύνταξης.
Ωστόσο, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή ως προς το κόστος και το τελικό και κυρίως μακροπρόθεσμο όφελος που θα έχει ο ασφαλισμένος που θα πάρει την απόφαση για τη συγκεκριμένη επιλογή.
Σε γενικές γραμμές η λύση συμφέρει:

1. Γονείς ανηλίκων στο Δημόσιο: Όσοι εργάζονται στο δημόσιο μπορούν να προχωρήσουν στην εξαγορά και να θεμελιώνουν αναδρομικά το 2010, το 2011 ή το 2012. Η αναγνώριση 3-5 χρόνων κρίνεται συμφέρουσα.
2. Άνδρες στο δημόσιο για 35ετία: Η αναγνώριση 3-5 χρόνων, δίνει τη δυνατότητα σε άνδρες που εργάζονται στο δημόσιο να κατοχυρώσουν την 25ετία έως το 2012 και να συνταξιοδοτηθούν με 35 έτη.
3. Ασφαλισμένους σε ΕΤΑΑ ή ΟΑΕΕ: Η αναγνώριση πλασματικών δίνει τη δυνατότητα σε ασφαλισμένους του ΕΤΑΑ και του ΟΑΕΕ να συμπληρώσουν 35ετία αναδρομικά το 2011 ή το 2012. Η αναγνώριση 4-5 κρίνεται συμφέρουσα επιλογή.
4. Ασφαλισμένοι όλων των Ταμείων και του ΟΓΑ: Με την εξαγορά θα μπορέσουν να συμπληρώσουν την 40ετία. Συμφέρουσα είναι η επιλογή της αναγνώρισης έως και 7 ετών στον ιδιωτικό τομέα.

Επτά πλασματικά έτη
Όσοι αυτοαπασχολούμενοι έχουν μεσαία και υψηλά φορολογητέα εισοδήματα, μπορούν με την εξαγορά έως επτά πλασματικών ετών να βελτιώσουν το ύψος της  κύριας ανταποδοτικής σύνταξης που θα λάβουν.
Μπορούν επίσης να συμπληρώσουν τυχόν χρόνο που τους λείπει για την κατοχύρωση της εθνικής σύνταξης των 384 ευρώ (20 έτη ασφάλισης) ή της μειωμένης των 346 ευρώ με 15 χρόνια υποχρεωτικής ασφάλισης.
Προϋπόθεση πάντως για την αναγνώριση πλασματικών ετών με εξαγορά είναι η συμπλήρωση 3.600 ημερών ασφάλισης ή 12 χρόνων πραγματικής  ή  προαιρετικής ασφάλισης.

Παραδείγματα
Για να γίνει σαφές τι αλλάζει και το όφελος που μπορεί να υπάρξει, ας υποθέσουμε ότι έχουμε έναν δικηγόρο με μηνιαίο εισόδημα 1.200 ευρώ.
Από 240 ευρώ το μήνα που πλήρωνε ασφάλιστρο, μειώνεται από την 1η Ιανουαρίου στα 160 ευρώ και κατά συνέπεια και το κόστος εξαγοράς των πλασματικών ετών είναι πλέον μικρότερο.
Ο συγκεκριμένος για δύο χρόνια θα κληθεί να πληρώσει 3.840 ευρώ έχοντας δηλαδή κέρδος 1.920 ευρώ.

Ελεύθερος επαγγελματίας με μηνιαίο εισόδημα 1.800 ευρώ  πληρώνει από την 1η Ιανουαρίου ασφαλιστικές 240 ευρώ από 360 ευρώ.
Για τρία χρόνια αναγνώρισης πλασματικών ετών θα πληρώσει για 36 μήνες επί 240 ευρώ το μήνα 8.640 ευρώ αντί 12.960 ευρώ και θα έχει κέρδος 4.320 ευρώ.

Ας υποθέσουμε τώρα, ότι δημόσιος υπάλληλος έχει μηνιαίες µε αποδοχές της τάξης των 1.400 ευρώ.
Εάν είχε υποβάλλει αίτηση για εξαγορά πλασματικών ετών έως το τέλος του 2018 πρέπει να καταβάλει για την εξαγορά ποσό που θα αναλογεί σε 186,62 ευρώ ανά μήνα
Το ποσό αυτό όμως ανέβηκε από την 1η/1ου/2019 και το κόστος διαμορφώνεται στο ποσό των 233,24 ευρώ το μήνα.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι για τους δημοσίους υπαλλήλους τα όρια καθορίζονται από το πότε έχουν την 25ετία και από το πότε προσλήφθηκαν ως μόνιμοι από το Δημόσιο. Στο πλαίσιο αυτό:

• δημόσιος υπάλληλος που είχε την 25ετία έως το 2010 και προσλήφθηκε μετά το 1983, παίρνει το 2019 σύνταξη με όριο ηλικίας το 60ο έτος και 6 μήνες αρκεί να έχει συμπληρωμένη 35ετία και συμπληρωμένο το 58ο έτος.

Αν έχει την 35ετία με πλασματικά έτη από στρατιωτική θητεία το 2017 και είχε κλείσει τα 58 το 2017 τότε βγαίνει στην σύνταξη στα 59,5.

• δημόσιος υπάλληλος που είχε την 25ετία ως το 2010 προσλήφθηκε στο δημόσιο μετά το 1983 αλλά είχε και ΙΚΑ πριν από το 1983 βγαίνει με ευνοϊκότερο όριο ηλικίας που αντιστοιχεί στην συμπλήρωση του 55ου έτους αρκεί να συμπληρώνει συνολικά 37 έτη. Αν έχει την 37ετία το 2017 προσθέτοντας και τα 2 χρόνια από την θητεία στο στρατό βγαίνει στα 57,8 ενώ αν έχει το 2019 την 37ετία παίρνει σύνταξη στα 59,5. Εάν ο χρόνος του ΙΚΑ πριν από το 1983 έχει αναγνωριστεί ως χρόνος Δημοσίου, τότε η διάταξη δεν εφαρμόζεται και ο ασφαλισμένος θα συνταξιοδοτηθεί με την διάταξη που ισχύει για την 35ετία με συμπληρωμένο το 58ο έτος.