Σύνταξη: Πιο γρήγορα και πιο πολλά – Οδηγός για όσους κάνουν τα χαρτιά τους

Στην κόψη του ξυραφιού ακροβατούν χιλιάδες ασφαλισμένοι που βρίσκονται κοντά στο τέλος του εργασιακού τους βίου και αναζητούν τους καλύτερους όρους για να βγουν πιο γρήγορα και να πάρουν μεγαλύτερη σύνταξη.

Παράγοντες της κοινωνικής ασφάλισης μιλούν για ένα πολύπλοκο σταυρόλεξο και τονίζουν ότι το “πιο γρήγορα και πιο πολλά” στη σύνταξη, απαιτεί πολύ προσεκτικές κινήσεις πριν από την κατάθεση των αναγκαίων δικαιολογητικών.

Επισημαίνουν μάλιστα ότι το παραμικρό λάθος στον υπολογισμό είναι ικανό να τινάξει στον αέρα τον οικογενειακό προγραμματισμό και να οδηγήσει σε μικρότερη σύνταξη για τα επόμενα χρόνια. Στο πλαίσιο αυτό, γίνεται σαφές ότι οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να είναι σε επαφή με ειδικούς της κοινωνικής ασφάλισης, προκειμένου να γνωρίζουν το πώς και πότε τους συμφέρει να εγκαταλείψουν τον εργασιακό τους βίο.

Κοινό μυστικό είναι άλλωστε ότι τα δεδομένα για να βγει κανείς στη σύνταξη είναι πολύ διαφορετικά σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, καθώς το νομοθετικό πλαίσιο θέτει πολύ αυστηρότερες προϋποθέσεις. Οι νόμοι Κατρούγκαλου και Βρούτση, έχουν αλλάξει άρδην το ασφαλιστικό πεδίο και πλέον το ύψος της σύνταξης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την προϋπηρεσία και τις αποδοχές που έχει ο κάθε εργαζόμενος.

Σε όλα αυτά προσθέσουμε και το γεγονός ότι ο νόμος Βρούτση, ενίσχυσε τα ποσοστά αναπλήρωσης των κύριων και ανταποδοτικών συντάξεων για όσους έχουν πάνω από 30 χρόνια στο ασφαλιστικό σύστημα.

Οι πενηντάρηδες

Όπως γίνεται αντιληπτό τίποτα δεν είναι το ίδιο για τους σημερινούς 50άρηδες σε σχέση με τα δικαιώματα που είχαν οι ίδιες ηλικίες την προηγούμενη δεκαετία, κάτι που οδηγεί σε ένα πιο δύσκολο ασφαλιστικό περιβάλλον.

Οι αλλαγές που έχουν γίνει αφορούν σε μεγάλο βαθμό αυτή τη γενιά, που καλείται να βγει στη σύνταξη είτε στα 62 χρόνια εάν υπάρχουν 40 έτη προϋπηρεσίας, είτε να περιμένει έως το 67έτος της ηλικίας.

Ενισχυμένα ποσοστά

Η στρατηγική για να εξασφαλίσει κανείς μεγάλη σύνταξη βασίζεται στις συντάξιμες αποδοχές και τα συντάξιμα έτη που αποτελούν τις βασικές συνιστώσες του νέου ασφαλιστικού συστήματος που καθιέρωσε ο νόμος Βρούτση.

Συντάξιμες αποδοχές είναι η βάση υπολογισμού της σύνταξης, δηλαδή ο μισθός ή το εισόδημα επί του οποίου υπολογίζονται οι εισφορές στο διάστημα του εργασιακού βίου του κάθε ασφαλισμένου.

Κερδισμένοι του συστήματος είναι όσοι έχουν περισσότερα από 30 έτη ασφάλισης, καθώς το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ότι δεν είχαν επαρκή ανταποδοτικότητα οι ασφαλισμένοι με πολλά έτη ασφάλισης.

Η αύξηση στα ποσοστά αναπλήρωσης, -ανέρχεται από 0,56% (28,35% αντί για 27,79% που προέβλεπε ο νόμος Κατρούγκαλου για συνταξιούχους που έχουν 31 έτη) και φτάνει έως και το 7,21 % (50,01 % αντί για 42,8% που προέβλεπε ο νόμος).

Η θεμελίωση

Ένα από τα κλειδιά του νέου συστήματος είναι η θεμελίωση του λεγόμενου συνταξιοδοτικού δικαιώματος, κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να έχουν συμπληρωθεί όλες οι νόμιμες προϋποθέσεις για τη χορήγηση της σύνταξης.

Στο πλαίσιο αυτό, το δικαίωμα συνταξιοδότησης θεμελιώνεται με τη συμπλήρωση των ελάχιστων απαιτούμενων από τη συνταξιοδοτική νομοθεσία ημερών ασφάλισης και της ηλικίας. Κατά συνέπεια, από την ημερομηνία κατά την οποία συντρέχουν οι προϋποθέσεις αυτές, το θεμελιωμένο δικαίωμα μπορεί να ασκηθεί από τον ασφαλισμένο, με αίτηση συνταξιοδότησης που μπορεί να γίνει οποτεδήποτε.

Το ύψος

Σε κάθε περίπτωση, ζητούμενο για τον κάθε ασφαλισμένο είναι το πως θα καταφέρει να εξασφαλίσει τη μέγιστη δυνατή σύνταξη, καθώς έχουν κλείσει σχεδόν όλες οι “τρύπες” της πρόωρης συνταξιοδότησης.

Η απάντηση έχει σχέση με τα χρόνια προϋπηρεσίας, κάτι που σημαίνει πώς όσο πιο πολλά χρόνια εργασίας μετά τα 30 έχουν οι ασφαλισμένοι τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η σύνταξη που θα πάρουν. Οι πλέον κερδισμένοι είναι όσοι αποχωρούν με 40ετία ασφάλισης και πληρωμένων εισφορών, καθώς τότε κορυφώνονται και τα “κέρδη” συγκριτικά με τους σημερινούς συντελεστές.

Οι ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης τονίζουν όσα περισσότερα χρόνια εξασφαλίζει κανείς μέσα στην δεκαετία 30,1 – 40 έτη ασφάλισης τόσο μεγαλύτερη σύνταξη θα εξασφαλίσει για το υπόλοιπο της ζωής του. Επισημαίνουν μάλιστα ότι το μεγαλύτερο όφελος βρίσκεται στην 5ετία 35 – 40 έτη ασφάλισης, καθώς για 3.500 ευρώ συντάξιμες αποδοχές, η αύξηση για την 40ετία φτάνει στα 252 ευρώ σε σύγκριση με τα σημερινά ποσοστά.

Για 1.000 ευρώ συντάξιμες αποδοχές, η αύξηση φτάνει στα 72 ευρώ, σε σύγκριση με τα σημερινά ποσοστά.
Στην 35ετία η αύξηση για 1.000 ευρώ συντάξιμες αποδοχές φτάνει στα 35 ευρώ, ενώ για 3.500 ευρώ συντάξιμες αποδοχές ανεβαίνει στα 123 ευρώ.

Παραδείγματα

Η εξασφάλιση σύνταξης με περισσότερα χρήματα σχετίζεται σε κάθε περίπτωση με τον χρόνο προϋπηρεσίας στον εργασιακό βίο, κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να έχει εξασφαλίσει κανείς τουλάχιστον 30 έτη.

Τα παραδείγματα που ακολουθούν είναι ενδεικτικά:
-για 1.000 ευρώ συντάξιμες αποδοχές και για κάθε έτος παραμονής στην ασφάλιση μεταξύ των 30,1 και 33 ετών ο συνταξιούχος κερδίζει 20 ευρώ με το νέο σύστημα έναντι 14 ευρώ με το παλαιό,
-για 1.000 ευρώ συντάξιμες αποδοχές και για κάθε έτος παραμονής στην ασφάλιση μεταξύ των 33,1 και 40 ετών ο συνταξιούχος κερδίζει 25-26 ευρώ με το νέο σύστημα έναντι 16 – 20 ευρώ με το παλαιό,
-Για 2.000 ευρώ συντάξιμες αποδοχές και για κάθε έτος παραμονής στην ασφάλιση μεταξύ των 30,1 και 33 ετών ο συνταξιούχος κερδίζει 40 ευρώ με το νέο σύστημα έναντι 28 ευρώ με το παλαιό,
για 2.000 ευρώ συντάξιμες αποδοχές και για κάθε έτος παραμονής στην ασφάλιση μεταξύ των 33,1 και 40 ετών ο συνταξιούχος κερδίζει 50 ευρώ με το νέο σύστημα έναντι 32 – 40 ευρώ με το παλαιό.

Η εξαγορά

Το στοίχημα των 40 ετών ασφάλισης είναι εξαιρετικά δύσκολο και το ερώτημα που θέτουν οι περισσότεροι είναι τι μπορούν να κάνουν προκειμένου να πιάσουν το στόχο για να πάρουν μεγαλύτερη σύνταξη.

Η μόνη λύση δείχνει να είναι η αναγνώριση πλασματικών ετών ασφάλισης, που γίνεται μέσω εξαγοράς και η οποία εξακολουθεί να ισχύει και δίνει τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθεί κανείς νωρίτερα από το κανονικό.

Αιτήσεις εξαγορών ή αναγνώρισης πλασματικών χρόνων, με σκοπό τη θεμελίωση δικαιώματος, μπορούν να υποβληθούν οποτεδήποτε, είτε μαζί με την αίτηση συνταξιοδότησης, είτε μεταγενέστερα ή ακόμα και νωρίτερα από αυτήν.

Όσον αφορά την εξόφληση μπορεί να γίνει είτε εφάπαξ με έκπτωση, είτε με δόσεις ή ακόμη και με παρακράτηση από τη σύνταξη, αλλά κάθε ασφαλισμένος πρέπει να δει πολύ προσεκτικά εάν πρόκειται για συμφέρουσα επιλογή.

Στο Δημόσιο μπορούν να εξαγοραστούν 7 πλασματικά έτη από Στρατό, σπουδές, κ.ά., και επιπλέον έως 5 έτη λόγω τέκνων (για 3 παιδιά), ενώ στον ιδιωτικό τομέα συνολικά αναγνωρίζονται έως 7 πλασματικά έτη.

To κόστος της εξαγοράς εξισώθηκε στο 20% από 1/1/2020 και για τους δημοσίους υπαλλήλους οι οποίοι είχαν το προνόμιο τα προηγούμενα χρόνια να εξαγοράζουν πλασματικά φθηνότερα.

Οι ασφαλισμένοι που θα αποφασίσουν να εξαγοράσουν πλασματικά έτη έχουν τις εξής επιλογές για την καταβολή των ποσών:
Α. Εφάπαξ, μέσα σε τρεις μήνες από την κοινοποίηση της απόφασης αναγνώρισης, με έκπτωση 2% για κάθε έτος εξαγοράς. Δεν δίδεται έκπτωση για εξαγορά χρόνου, μικρότερου του ενός έτους.
Β. Σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις, ανάλογα με τον αριθμό των μηνών που αναγνωρίζονται (τόσες δόσεις όσοι οι μήνες που αναγνωρίζονται). Σε περίπτωση εκπρόθεσμης καταβολής δόσης, το ποσό αυτής επιβαρύνεται με τα προβλεπόμενα πρόσθετα τέλη.
Γ. Σε περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος ή προσαύξησης του ποσού της σύνταξης, παρακρατείται το 25% αυτής, μέχρι να εξοφληθεί ολοσχερώς το οφειλόμενο ποσό.

Το μυστικό

Εκτός από το ύψος της σύνταξης, μεγάλη σημασία για κάθε ασφαλισμένο που είναι βρίσκεται κοντά στο τέλος του εργασιακού του βίου, είναι να μην περιμένει στην… ουρά και να μειώσει στο ελάχιστο το χρόνο απονομής της. Η αλήθεια είναι ότι η κατάσταση έχει βελτιωθεί στον ΕΦΚΑ και έχει μπει τέλος στην πολύχρονη αναμονή, που είχε ως αποτέλεσμα χιλιάδες υποψήφιοι συνταξιούχοι να δανείζονται προκειμένου να τα βάλουν πέρα.

Το μυστικό για να βγει κανείς πιο γρήγορα και να αποφύγει την ταλαιπωρία είναι η λεγόμενη προσυνταξιοδοτική βεβαίωση, κάτι που σημαίνει κατάθεση αίτησης στον ΕΦΚΑ δύο χρόνια πριν συμπληρωθεί το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης. Η προσυνταξιοδοτική βεβαίωση είναι υποχρεωτική πριν από την έκδοση της συνταξιοδοτικής απόφασης, ιδίως σε όσους έχουν διαδοχική ασφάλιση με ένσημα σε δύο ή και περισσότερα Ταμεία.

Το συγκεκριμένο χαρτί πιστοποιεί τον χρόνο ασφάλισης των υποψήφιων συνταξιούχων στα Ταμεία του ιδιωτικού τομέα έτσι όπως έχει διαμορφωθεί δύο χρόνια προτού συμπληρώσουν το όριο ηλικίας για να συνταξιοδοτηθούν. Με τον τρόπο αυτό, όταν συμπληρώσουν την ηλικία συνταξιοδότησης, δεν θα χρειάζεται να καταμετρηθούν όλα τα ένσημα, αλλά μόνον αυτά που θα έχουν πραγματοποιηθεί από την έκδοση της προσυνταξιοδοτικής βεβαίωσης και μετά.

Ηλεκτρονική αίτηση

Όλοι οι ασφαλισμένοι έχουν την αγωνία για το εάν το σύστημα έχει κάνει δεκτή την αίτηση συνταξιοδότησή τους και δεν είναι λίγοι αυτοί που σχηματίζουν ουρές στον ΕΦΚΑ για να δουν τι έχει συμβεί.

Αυτό που πρέπει να ξέρουν είναι ότι τα δεδομένα είναι πλέον διαφορετικά, καθώς οι αιτήσεις συνταξιοδότησης υποβάλλονται πλέον ηλεκτρονικά στην υπηρεσία που είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του ΕΦΚΑ.

Η ηλεκτρονική αίτηση περιλαμβάνει:
-το σύνολο του χρόνου ασφάλισης,
-σε ενδεχόμενη επιθυμία για εξαγορά πλασματικών χρόνων
-κάθε λεπτομέρεια, όπως εάν ο ασφαλισμένος διέκοψε την εργασία του και πότε.

Οφειλέτες

Αναφορικά με μη μισθωτούς ασφαλισμένους όπως είναι σε ΟΑΕΕ, ΟΓΑ, ΕΤΑΑ, θα πρέπει να έχουν τακτοποιημένες οφειλές στον ΕΦΚΑ ή διαφορετικά οφειλές έως ένα συγκεκριμένο ύψος.

Οι κατηγορίες ασφαλισμένων-οφειλετών που μπορούν (με βάση το νέο καθεστώς) άμεσα να υποβάλουν αίτηση συνταξιοδότησης είναι, ελεύθεροι επαγγελματίες με βασικές οφειλές άνω των 14.202 ευρώ και συνολικό χρέος κάτω από 20.000 ευρώ. Ανάλογη δυνατότητα έχουν και οι αυτοαπασχολούμενοι, επιστήμονες, δικηγόροι, γιατροί, μηχανικοί, εργολήπτες, συμβολαιογράφοι, υγειονομικοί, οι οποίοι οφείλουν πάνω από 15.000 ευρώ και έως 20.000 ευρώ.