Σύνταξη: Πιο γρήγορα με πλασματικά

«Κόκκινο» χτυπά η αγωνία χιλιάδων ασφαλισμένων, οι οποίοι ψάχνουν εναγωνίως τρόπους να βγουν πιο γρήγορα στη σύνταξη, λόγω του ότι δεν έχουν ακόμη τον αναγκαίο αριθμό ενσήμων.

Η λύση που προκρίνουν σε τέτοιες περιπτώσεις παράγοντες της κοινωνικής ασφάλισης είναι η αναγνώριση και η εξαγορά πλασματικών ετών, υπό την προϋπόθεση όμως ότι υπάρχει και η σχετική οικονομική δυνατότητα.
Η λύση αυτή, δίνει τη δυνατότητα και να εγκαταλείψει κανείς νωρίτερα τον εργασιακό του βίο, αλλά και να αυξήσει το τελικό ποσό της σύνταξης που θα πάρει για τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του.
Με βάση αυτό ως δεδομένο, το ερώτημα είναι ποιους πραγματικά συμφέρει η εξαγορά ενσήμων, καθώς πρόκειται για μια επίπονη διαδικασία, η οποία κοστίζει στην τσέπη.
Η απάντηση αφορά κατά κύριο λόγο, όσους μπορούν με τα επιπλέον χρόνια εργασίας να θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης αναδρομικά και σύμφωνα με διατάξεις των νόμων του 2010, του 2011 και του 2012.
Με τον τρόπο αυτό, έχουν τη δυνατότητα να συμπληρώσουν τα αντίστοιχα όρια ηλικίας, να αποχωρήσουν νωρίτερα από την αγορά εργασίας και το κυριότερο να πάρουν μια καλύτερη σύνταξη.
Δεν θα πρέπει άλλωστε να ξεχνάμε ότι τα δεδομένα για το πώς βγαίνει κανείς στη σύνταξη είναι τελείως διαφορετικά, καθώς πλέον απαιτούνται περισσότερα  χρόνια εργασίας.

Αυτό στην πράξη σημαίνει, ότι για να εγκαταλείψει κανείς τον εργασιακό του βίο θα πρέπει:

• είτε να έχει συμπληρώσει 40 χρόνια εργασία στα 62 του,
• είτε να περιμένει έως τα 67 για να φύγει χωρίς όριο ηλικίας.

Η διαπίστωση αυτή, εξηγεί και τους λόγους για τους οποίους πολλοί είναι που ψάχνονται για εξαγορά ενσήμων, καθώς ή δεν έχουν τα απαιτούμενα χρόνια, ή δεν θέλουν να δουλεύουν ως τα βαθιά τους γεράματα.
Το ζήτημα βέβαια είναι το κόστος της εξαγοράς, που υπολογίζεται με βάση τις αποδοχές του ασφαλισμένου κατά τον τελευταίο μήνα απασχόλησης πριν από τον μήνα υποβολής της αίτησης εξαγοράς. Εάν το αρνητικό είναι το κόστος τους, το θετικό είναι ότι τα πλασματικά έτη αναγνωρίζονται ως συντάξιμες αποδοχές, κάτι που ασφαλώς σημαίνει και μεγαλύτερη σύνταξη.
Ειδικότερα, στο νόμο 4387/2016 αναφέρεται ότι ορίζεται το ποσό που θα αντιστοιχούσε στον ασφαλιστέο μηνιαίο μισθό αν εκλαμβανόταν ως μηνιαία εισφορά το ποσό που καταβλήθηκε για την εξαγορά κάθε μήνα ασφάλισης.

Δημόσιοι υπάλληλοι
Όσον αφορά στους εργαζόμενους στο δημόσιο τομέα που θέλουν να βγουν στη σύνταξη άμεσα, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι πρέπει να βιαστούν και να «τρέξουν» πιο γρήγορα τη διαδικασία.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το ποσό που θα κληθούν να πληρώσουν το 2020 είναι πολύ μεγαλύτερο σε σχέση με το 2019, κάτι που σημαίνει ότι η διαδικασία μπορεί να είναι και ασύμφορη.

Ειδικότερα, το κόστος εξαγοράς για τους δημοσίους υπαλλήλους υπολογίζεται:

• για το 2019, στο 16,67% επί των συντάξιμων αποδοχών τους,
• για το 2020 στο 20%, επί των συντάξιμων αποδοχών, όπως ισχύει για τους μισθωτούς.

Σε κάθε περίπτωση, όλοι πρέπει να γνωρίζουν ότι η διαδικασία εξαγοράς σημαίνει ότι ένας ασφαλισμένος είναι υποχρεωμένος να πληρώνει το κόστος τόσο για τις δικές του εισφορές όσο και του εργοδότη.

Οι δημόσιοι υπάλληλοι που επιθυμούν εντός του έτους να κάνουν χρήση πλασματικών χρόνων ασφάλισης θα πρέπει να ξέρουν ότι:

• Το κόστος που πρέπει να πληρώσουν με βάση το συνολικό ασφάλιστρο εργαζομένου και εργοδότη που ισχύει για το τρέχον έτος, είναι 16,67% (10% για τον εργοδότη + 6,67% για τον εργαζόμενο).
• Το 2018 το κόστος είχε διαμορφωθεί στο 13,34% επί των συντάξιμων αποδοχών του υπαλλήλου τον μήνα υποβολής της εξαγοράς
• Το 2020 το ποσοστό θα οριστεί στο 20%, όπως ισχύει και για όλους τους υπόλοιπους μισθωτούς.

Ελεύθεροι επαγγελματίες
Το περιβάλλον μπορεί να χαρακτηριστεί πιο ευνοϊκό για τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους αυτοαπασχολούμενους και τους αγρότες, λόγω του ότι τα πράγματα αλλάζουν από τη νέα χρονιά.
Στις συγκεκριμένες κατηγορίες από την 1η/1ου/2019 μειώνεται το κόστος εξαγοράς πλασματικών ετών, επειδή μειώθηκε κατά 6,67% το ασφάλιστρο για την κύρια σύνταξή τους υπέρ ΕΦΚΑ, από το 20% στο 13,33%.
Κατά συνέπεια, όσοι έχουν διακόψει τη δραστηριότητά τους ή ήταν μισθωτοί το προηγούμενο έτος, μπορούν να εξαγοράσουν χρόνο με βάση τον κατώτατο μισθό (586 ευρώ) μέχρι την 31η Ιανουαρίου 2019.
Σε αυτή την περίπτωση επίσης, ως βάση υπολογισμού  γίνονται τα 650 ευρώ μετά την 1η Φεβρουαρίου 2019, λόγω του ότι εκείνη την εποχή η τότε κυβέρνηση αποφάσισε να αυξήσει τον κατώτατο μισθό σε αυτό το ποσό.

Η αναγνώριση
Όταν φτάνει κανείς κοντά στην ηλικία συνταξιοδότησης και ψάχνει τρόπους για να αναγνωρίσει ένσημα που δεν έχει, θα πρέπει να δει τις χρονιές από τις οποίες θα μπορεί να τα βρει.
Με αυτό ως δεδομένο, αναγνώριση μπορεί να γίνει μέσω διαφόρων τρόπων όπως είναι η στρατιωτική θητεία, η εκπαιδευτική ή η γονική άδεια, ο χρόνος σπουδών ή και η αναγνώριση τέκνων.

Οι τρόποι για να αναγνωριστούν πλασματικά έτη είναι:

• Γονική άδεια. • Εκπαιδευτική άδεια. •  Στρατιωτική θητεία υποψήφιου συνταξιούχου. •  Στρατιωτική θητεία ασφαλισμένου -30% (θεμελίωση 2011-2014). • Στρατιωτική θητεία υποψήφιου συνταξιούχου -30% (θεμελίωση 2011-2014). • Χρόνος σπουδών. • Αναγνώριση τέκνων. • Κενός χρόνος.

Νέοι ασφαλισμένοι
Δικαίωμα αναγνώρισης δίνεται και στους νέους ασφαλισμένους, αυτούς δηλαδή που απέκτησαν το πρώτο τους ένσημο, μετά τις 31 Δεκεμβρίου του 1993.
Η διαδικασία αφορά όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα λόγω γήρατος με τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας τους και την πραγματοποίηση 40 ετών ή 12.000 ημερών ασφάλισης.

Αίτηση αναγνώρισης
Ένα από τα πλέον κρίσιμα ζητήματα που αφορά στην αναγνώριση ετών προϋπηρεσίας-κυρίως για το κόστος-,  έχει σχέση με το χρόνο που έχει υποβάλει τη σχετική αίτηση ένας ασφαλισμένος.
Οι μεγάλοι τυχεροί είναι όσοι είχαν κάνει αίτηση πριν από την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου, έως δηλαδή τις 13/5/2016.
Αυτό σημαίνει ότι οι αιτήσεις αναγνώρισης πλασματικών χρόνων που έχουν υποβληθεί έως και την συγκεκριμένη ημερομηνία αντιμετωπίζονται με βάση τις διατάξεις που ίσχυαν και τα ποσά είναι μικρότερα.
Η σχετική αίτηση μπορεί να υποβληθεί στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΦΚΑ οποτεδήποτε, προγενέστερα ή μεταγενέστερα του έτους, τις προϋποθέσεις του οποίου επιθυμεί να κατοχυρώσει ο ασφαλισμένος.

Αυτό σημαίνει ότι η αίτηση:

• μπορεί να γίνει ταυτόχρονα με την σχετική αίτηση συνταξιοδότησης,
• δεν πρέπει να υποβληθεί μετά την ημερομηνία της που έχει υποβάλει κανείς τα χαρτιά του για να βγει στη σύνταξη.

Στρατιωτική θητεία
Πολλοί είναι οι εργαζόμενοι που αναζητούν πλασματικά ένσημα στα χρόνια που ήταν στο στρατό, προκειμένου να αυξήσουν την προϋπηρεσία τους και να πάρουν καλύτερη σύνταξη.
Η δυνατότητα αυτή ισχύει, αλλά καταργείται το δικαίωμα αναγνώρισης της στρατιωτικής υπηρεσίας, μόνο από τους ήδη συνταξιούχους και σε περίπτωση θανάτου από τα μέλη της οικογένειας του θανόντος.

Τρόποι αναγνώρισης
Η αναγνώριση του χρόνου προϋπηρεσίας γίνεται αποκλειστικά και μόνο από εισοδήματα του ασφαλισμένου και σε καμία περίπτωση από έναν τωρινό ή παλαιότερο εργοδότη.
Αυτό σημαίνει ότι ο ασφαλισμένος πρέπει να «καλύψει», τόσο τις δικές του όσο και τις εισφορές του εργοδότη, για να αναγνωρίσει πλασματικά ένσημα και να αποκτήσει τον αναγκαίο χρόνο εργασίας για να βγει στη σύνταξη.
Η αναγνώριση γίνεται με την καταβολή από τον ασφαλισμένο του συνόλου των εισφορών για κάθε μήνα ασφάλισης και ο υπολογισμός , στο ποσοστό που ισχύει κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης εξαγοράς.

Υπολογισμός εισφορών
Τα δύσκολα για έναν ασφαλισμένο που θέλει να βρει ένσημα προκειμένου να συμπληρώσει τα απαιτούμενα χρόνια δουλειάς, έρχονται όταν θα πρέπει να κάνει τον υπολογισμό των χρημάτων που θα καταβάλει.
Ο υπολογισμός γίνεται με βάση τις αποδοχές που είχε ως εργαζόμενος κατά τον τελευταίο μήνα απασχόλησης που προηγείται του μήνα υποβολής της αίτησης εξαγοράς.
Τα δεδομένα αλλάζουν εάν ένας εργαζόμενος ανήκει στην κατηγορία της μερικής απασχόλησης, καθώς γίνεται αναγωγή σε πλήρη και υπολογίζεται στις αποδοχές που αντιστοιχούν σε αυτήν.

Τρόποι καταβολής
Εάν υπάρχουν έτοιμα χρήματα από οικονομίες προηγούμενων ετών, τότε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο ο ασφαλισμένος που θέλει να βγει στη σύνταξη θα βρει τρόπο να πληρώσει.
Σε μια τέτοια περίπτωση ίσως θα πρέπει να σκεφτεί και τη λύση της εφάπαξ καταβολής μέσα σε τρεις μήνες από την κοινοποίηση της απόφασης αναγνώρισης, για να κερδίσει έκπτωση 2% για κάθε έτος εξαγοράς.
Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι εξαγορά χρόνου που υπολείπεται του ενός έτους δεν τυγχάνει έκπτωσης, καθώς τα ταμεία εκτιμούν ότι δεν τους συμφέρει μια τέτοια λύση.

Άλλοι τρόποι καταβολής του ποσού που θα προκύψει είναι:

• Δόσεις: Ο αριθμός τους είναι ανάλογος με τον αριθμό των μηνών που αναγνωρίζονται. Εάν πάντως υπάρξει εκπρόθεσμη καταβολή δόσης, το ποσό επιβαρύνεται με τα προβλεπόμενα πρόσθετα τέλη.
• Παρακράτηση σύνταξης: το ποσό εξαγοράς παρακρατείται κάθε μήνα από τη σύνταξη και μέχρι την εξόφληση του. Το ύψος του είναι ίσο με το 25% του ποσού της σύνταξης.

Όσον αφορά στους μη μισθωτούς ασφαλισμένους, η εξόφληση του ποσού εξαγοράς (εφάπαξ ή με δόσεις) πραγματοποιείται μέσω διατραπεζικού συστήματος με τη χρήση ειδικού κωδικού πληρωμής.
Ο κωδικός πληρωμής εμφανίζεται στον ατομικό λογαριασμό του δικαιούχου στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες ΕΦΚΑ αμέσως μόλις γνωστοποιηθεί στις αρμόδιες υπηρεσίες η παραλαβή της απόφασης αναγνώρισης.
Σε σχέση τώρα με τους μισθωτούς ασφαλισμένους, η εξόφληση του ποσού εξαγοράς είτε είναι εφάπαξ είτε είναι με δόσεις και γίνεται στην αρμόδια υπηρεσία έκδοσης της απόφασης.