Τα μυστικά για φορολογικά “διαζύγια”: Χωριστές δηλώσεις στην εφορία – Οδηγός με 20 κρίσιμες ερωτήσεις – απαντήσεις

Αντίστροφα μετρά ο χρόνος για την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων που αφορά στα εισοδήματα που έχουν αποκτήσει οι φορολογούμενοι κατά τη διάρκεια του 2022.

Χρόνος ασφαλώς και υπάρχει, καθώς η ηλεκτρονική πλατφόρμα θα ανοίξει μέσα στο Μάρτιο, κάτι που σημαίνει ότι οι πάντες μπορούν να κάνουν τον προγραμματισμό τους, ιδίως εάν το εκκαθαριστικό τους είναι χρεωστικό.

Τα δεδομένα είναι ίδια με πέρυσι, κάτι που σημαίνει ότι οι φορολογικές δηλώσεις θα πρέπει να υποβληθούν το αργότερο έως τις 30 Ιουνίου, με την πρώτη δόση να πληρώνεται στα τέλη Ιουλίου.

Ειδικότερα και φέτος:

-Ο φόρος που θα προκύψει θα εξοφληθεί σε 8 ισόποσες μηνιαίες δόσεις,
-η τελευταία θα πληρωθεί στο τέλος Φεβρουαρίου του 2024,
-όσοι πληρώσουν εφάπαξ τον φόρο που τους αναλογεί έως και την 31η Ιουλίου, θα κερδίσουν έκπτωση της τάξης του 3%.

Στο πλαίσιο αυτό, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) έχει ήδη στείλει οδηγία στα λογιστήρια των φορέων του δημοσίου και των επιχειρήσεων να στείλουν ηλεκτρονικά έως τις 28 Φεβρουαρίου τις βεβαιώσεις αποδοχών.

Οι βεβαιώσεις αφορούν σε μισθούς, συντάξεις, αμοιβές από επιχειρηματική δραστηριότητα και μερίσματα, με στόχο να προχωρήσει τάχιστα η διαδικασία και να μην υπάρχουν προβλήματα. Κοινό μυστικό είναι άλλωστε ότι με βάση τις αποδοχές αλλά και τους φόρους που έχουν παρακρατηθεί θα προκύψει ο φόρος εισοδήματος για τα εισοδήματα που έχουν αποκτηθεί το 2022.

Ο καθένας χώρια

Η καταληκτική ημερομηνία της 28ης Φεβρουαρίου συνδέεται και με το γεγονός ότι πολλά είναι τα ζευγάρια που για διάφορους λόγους επιθυμούν να υποβάλουν χωριστές φορολογικές δηλώσεις.

Αυτό που πρέπει να γίνει σαφές, είναι πως όσοι έκαναν χωριστές δηλώσεις πέρυσι, πρέπει να πράξουν το ίδιο και φέτος καθώς εάν δεν γνωστοποιήσουν το αίτημα έως τις 28 Φεβρουαρίου, θα πρέπει να υποβάλουν κοινή δήλωση.

Συμβουλές

Οι χωριστές φορολογικές δηλώσεις είναι πλέον κάτι το συνηθισμένο, αλλά για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις η ΑΑΔΕ προχώρησε σε έναν χρήσιμο οδηγό με στόχο να ξεκαθαρίσει το τοπίο.

Στον οδηγό των 20 ερωτήσεων απαντήσεων περιλαμβάνονται συμβουλές για να αποφευχθούν τυχόν λάθη και παρερμηνείες ως προς τον φόρο που θα πληρώσει όποιος ή όποια επιλέξει τη συγκεκριμένη διαδικασία.

Ειδικότερα:

1. Πώς μπορώ να γνωστοποιήσω την επιλογή μου να υποβάλω χωριστή δήλωση φορολογίας εισοδήματος (Φ.Ε.); Η γνωστοποίηση γίνεται μέσω ειδικής ηλεκτρονικής εφαρμογής στον διαδικτυακό τόπο της ΑΑΔΕ (κλικ εδώ), είτε με τους προσωπικούς σας κωδικούς πρόσβασης, είτε με τους προσωπικούς κωδικούς πρόσβασης του ειδικά για τον σκοπό αυτό εξουσιοδοτημένου λογιστή – φοροτεχνικού.

2. Αν κανείς από τους συζύγους δεν γνωστοποιήσει την επιλογή υποβολής χωριστής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 2022, τι θα συμβεί; Στην περίπτωση αυτή οι σύζυγοι θα υποβάλουν κοινή δήλωση για το φορολογικό έτος 2021.

3. Στις περιπτώσεις κοινής δήλωσης Φ.Ε. συζύγων, θα γίνεται συμψηφισμός φόρου μεταξύ συζύγων και βεβαίωση στο όνομα του συζύγου; Όχι, θα γίνεται χωριστή βεβαίωση φόρου και δεν θα γίνεται συμψηφισμός χρεωστικού και πιστωτικού ποσού μεταξύ των συζύγων.

4. Επηρεάζεται η χορήγηση επιδομάτων στις χωριστές δηλώσεις συζύγων; Όχι, δεν επηρεάζεται η χορήγηση των επιδομάτων από την υποβολή χωριστών δηλώσεων Φ.Ε. από τους συζύγους.

5. Είναι απαραίτητο να υποβάλλονται χωριστές δηλώσεις Φ.Ε. συζύγων που έχουν διαφορετική φορολογική κατοικία; Όχι, δεν είναι απαραίτητη η υποβολή χωριστών δηλώσεων Φ.Ε., διότι προβλέπεται ήδη χωριστή φορολογική αντιμετώπιση στις κοινές δηλώσεις συζύγων που έχουν διαφορετική φορολογική κατοικία.

6. Πώς δηλώνεται στο Ε1 η κύρια κατοικία στις περιπτώσεις χωριστών δηλώσεων; Η κύρια κατοικία δηλώνεται στον πίνακα 5 του εντύπου Ε1 στους αντίστοιχους κωδικούς κύριας κατοικίας. Ο κάθε σύζυγος συμπληρώνει το ποσοστό ιδιοκτησίας του σε περίπτωση ιδιόκτητης κατοικίας, το ποσοστό του ως μισθωτής σε περίπτωση μισθωμένης κατοικίας και το ποσοστό της δωρεάν παραχώρησης, αντίστοιχα.

7. Στις περιπτώσεις χωριστών δηλώσεων Φ.Ε. πώς δηλώνεται στο Ε1 η κύρια κατοικία όταν ένας εκ των δύο συζύγων δεν διαθέτει καθόλου ποσοστό συνιδιοκτησίας ή χρήσης; Ο σύζυγος που δεν διαθέτει καθόλου ποσοστό συνιδιοκτησίας ή χρήσης, συμπληρώνει στον πίνακα 6 την ένδειξη «συνοίκηση με σύζυγο». Ο άλλος σύζυγος δεν συμπληρώνει καμία ένδειξη.

8. Πώς αναγράφονται τα τέκνα ως εξαρτώμενα μέλη του φορολογούμενου στις χωριστές δηλώσεις Φ.Ε.; Τα τέκνα που προέρχονται από κοινό γάμο καθώς και τα αναγνωρισμένα τέκνα δηλώνονται ως εξαρτώμενα μέλη και από τους δύο συζύγους.

9. Ποιος δηλώνει το εισόδημα ανήλικου τέκνου που προέρχεται από τον κοινό γάμο στις χωριστές δηλώσεις Φ.Ε. όταν αυτό δεν έχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης Φ.Ε.; Το εισόδημα του ανηλίκου τέκνου που δεν φορολογείται στο όνομα του τέκνου, προστίθεται στα εισοδήματα του γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα και δηλώνεται μόνο από αυτόν τον γονέα.

10. Ποιος βαρύνεται με τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης στις χωριστές δηλώσεις Φ.Ε. Συζύγων; Στις χωριστές δηλώσεις Φ.Ε. συζύγων δεν υφίσταται η έννοια του οικογενειακού εισοδήματος για την κάλυψη των επιμέρους τεκμηρίων καθενός εκ των συζύγων, καθώς τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης βαρύνουν τον κάθε σύζυγο ατομικά. Όσον αφορά τη δυνατότητα κάλυψης τεκμηρίων με ανάλωση κεφαλαίου, δεν μπορεί να γίνει επίκληση εισοδημάτων από τη χωριστή δήλωση του άλλου συζύγου.

11. Στις χωριστές δηλώσεις Φ.Ε. υπάρχει δυνατότητα μεταφοράς υπολειπόμενου ποσού αποδείξεων από τον ένα σύζυγο στον άλλο; Όχι, δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα.

12. Ποια είναι η προθεσμία γνωστοποίησης της επιλογής για χωριστή δήλωση Φ.Ε. συζύγων; Η καταληκτική ημερομηνία είναι η 28η Φεβρουαρίου κάθε έτους.

13. Μετά τις 28 Φεβρουαρίου η επιλογή για χωριστή δήλωση Φ.Ε. μπορεί να ανακληθεί; Όχι, δεν ανακαλείται για το έτος στο οποίο αφορά.

14. Ποιος από τους δύο συζύγους μπορεί να γνωστοποιήσει την επιλογή για χωριστή δήλωση Φ.Ε.; Οποιοσδήποτε από τους δύο συζύγους ή και οι δύο.

15. Πρέπει η γνωστοποίηση της επιλογής για υποβολή χωριστής δήλωσης Φ.Ε. να γίνεται κάθε έτος μέχρι την 28η Φεβρουαρίου; Ναι, θα πρέπει να επικαιροποιείται κάθε έτος από τουλάχιστον έναν εκ των δύο συζύγων μέχρι την προθεσμία αυτή, διαφορετικά θα υποβάλλεται κοινή δήλωση.

16. Πρόκειται να τελέσω γάμο τον Μάρτιο του 2022 (μετά την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της γνωστοποίησης). Μπορώ να υποβάλω χωριστή δήλωση Φ.Ε. για το φορολογικό έτος 2021; Ναι. Ειδικά για αυτές τις περιπτώσεις η εφαρμογή θα μείνει ανοιχτή ως την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της εμπρόθεσμης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.

17. Πρόκειται να τελέσω γάμο τον Φεβρουάριο 2022 και θα δηλώσω τον γάμο στο μητρώο της Δ.Ο.Υ. μετά τις 28 Φεβρουαρίου 2022. Μπορώ να υποβάλω χωριστή δήλωση Φ.Ε. για το φορολογικό έτος 2021; Ναι. Ειδικά για αυτές τις περιπτώσεις η εφαρμογή θα μείνει ανοιχτή ως την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της εμπρόθεσμης δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.

18. Πόσες φορές μπορώ να αλλάξω την επιλογή δήλωσης χωριστών δηλώσεων Φ.Ε. στην περίπτωση που τελέσω γάμο μετά τις 28 Φεβρουαρίου 2022; Η δήλωση γίνεται άπαξ ανά έτος.

19. Εισέρχονται στην εφαρμογή των χωριστών δηλώσεων Φ.Ε. τα μέρη συμφώνου συμβίωσης; Όχι, δεν εισέρχονται στην εφαρμογή των χωριστών δηλώσεων καθόσον εκ του νόμου τους έχει δοθεί εξαρχής η δυνατότητα για υποβολή κοινών ή χωριστών δηλώσεων.

20. Πρέπει και οι δύο σύζυγοι να διαθέτουν δικούς τους κωδικούς πρόσβασης προκειμένου να υποβάλλουν χωριστές δηλώσεις Φ.Ε.; Ναι, η σύζυγος που δεν έχει μέχρι τώρα κωδικούς πρόσβασης, οφείλει να αποκτήσει προκειμένου και αυτή να μπορέσει να υποβάλει τη δική της δήλωση.

Μικρότερος φόρος

Αυτό πάντως που πρέπει να γίνει σαφές είναι ότι οι φορολογούμενοι στη συντριπτική τους πλειονότητα υποβάλλουν κοινές δηλώσεις, καθώς τις περισσότερες φορές, κάτι τέτοιο οδηγεί σε μικρότερο φόρο.

Στην περίπτωση για παράδειγμα που οι αγορές με χρεωστικές κάρτες θεωρούνται ότι είναι υπεραρκετές για τον ένα σύζυγο, το υπόλοιπο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον δεύτερο ώστε να καλύψει τη διαφορά και να γλιτώσει φόρο.

Αποδοχές & έκτακτες ενισχύσεις

Για να αποφευχθούν λάθη και να καταχωριστούν σωστά τα ποσά αποδοχών και φόρων που έχουν παρακρατηθεί και να γίνεται σαφές ποια ποσά είναι αφορολόγητα, υπάρχουν κάποιες συγκεκριμένες οδηγίες.

Στο πλαίσιο αυτό, οι υποτροφίες και τα βραβεία ΑΕΙ δεν αποτελούν εισόδημα, όπως και η έκτακτη οικονομική ενίσχυση των 600 ευρώ που δόθηκε τον Δεκέμβριο 2022 στους ένστολους.

Στην ίδια κατηγορία ανήκουν, τα έξοδα κίνησης σε υπαλλήλους, το επίδομα ενοικίου και οι οικονομικές ενισχύσεις που δόθηκαν λόγω κρίσης (Power Pass, Fuel Pass, Evia & Samos Pass κλπ).

Ανάλογο είναι το σκεπτικό και για παροχές του ΟΠΕΚΑ όπως
-έξοδα κηδείας,
-παροχές και υπηρεσίες του Λογαριασμού Αγροτικής Εστίας,
-προνοιακές παροχές, εισοδηματικές ενισχύσεις και κοινωνικές υπηρεσίες για την ενίσχυση ειδικών και ευπαθών ομάδων,
-επίδομα ομογενών προσφύγων
-έκτακτες εφάπαξ οικονομικές ενισχύσεις σε πληγέντες από φυσικές καταστροφές,
επίδομα γέννας που απαλλάσσεται από κάθε φόρο και εισφορά και δεν προσμετρείται στο συνολικό, πραγματικό ή τεκμαρτό οικογενειακό εισόδημα.

ΟΠΕΚΑ

Προσυμπληρώνονται για να καλύψουν τεκμήρια και όχι για να φορολογηθούν οι προνοιακές παροχές ΟΠΕΚΑ σε ανασφάλιστους υπερήλικες, το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης και το Επίδομα Ομογενών. Αναφορικά με το επίδομα παιδιού (Α21), αναγράφεται το σύνολο του επιδόματος του έτους ασχέτως πότε έγινε η καταβολή του.

Το ίδιο ισχύει και για τις “επιταγές ακρίβειας” που δόθηκαν σαν έκτακτες προσαυξήσεις επιδομάτων και συντάξεων (πχ 250 ευρώ προνοιακές παροχές ατόμων με αναπηρία, προς ανασφάλιστους υπερήλικες και δικαιούχους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος κλπ).

Εμφανίζονται αλλά δεν φορολογούνται επίσης και οι εξής παροχές ΟΠΕΚΑ σε άτομα με αναπηρία:
-επίδομα κίνησης σε παραπληγικούς, τετραπληγικούς κλπ,
-διατροφικό επίδομα σε νεφροπαθείς και μεταμοσχευμένους οικονομική ενίσχυση ατόμων με βαριά αναπηρία, νοητική υστέρηση κ.ά,
-οικονομική ενίσχυση ΑμΕΑ ανασφάλιστων και ασφαλισμένων του Δημοσίου, ενίσχυση ατόμων με μεσογειακή – δρεπανοκυτταρική -αναιμία κ.λπ,
-ενίσχυση κωφών και βαρήκοων ατόμων, ατόμων με αναπηρία όρασης, με εγκεφαλική παράλυση ή αποθεραπευμένων χανσενικών και των οικογενειών τους.