Το οικονομικό τίμημα: Πόσο θα πληρώσει η Ελλάδα τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία – Φόβοι για μαζικά «λουκέτα», «ροκανίζονται» τα εισοδήματα

Στην κόψη του ξυραφιού ακροβατεί η ελληνική οικονομία λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, με την κυβέρνηση να βρίσκεται επί ποδός για να περιορίσει τις επιπτώσεις της νέας μεγάλης κρίσης.

Τόσο στο Μαξίμου, όσο και στο υπουργείου Οικονομικών, γνωρίζουν καλά ότι θα υπάρξουν συνέπειες στις προοπτικές ανάκαμψης, με ότι αυτό συνεπάγεται για τον τουρισμό, τα εισοδήματα και την κατανάλωση.

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει αλλάξει ραγδαία τα δεδομένα και είναι δύσκολο να υπολογίσει κανείς τη ζημιά και θεωρείται δεδομένο ότι οι πολίτες θα δουν νέες επιβαρύνσεις στα έξοδά τους. Ο ετήσιος πληθωρισμός εκτοξεύτηκε στο 6,2% που είναι υψηλό 25ετίας από 5,1% που ήταν το Δεκέμβριο και διάχυτη είναι η αίσθηση ότι πολύ σύντομα θα σπάσει και το «φράγμα» του 7%. Οι τελευταίες δραματικές εξελίξεις διαμορφώνουν κλίμα αβεβαιότητας και το ερώτημα που θέτουν πλέον οι πάντες έχει σχέση με το οικονομικό τίμημα που θα πληρώσει η Ελλάδα για τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Ασφαλείς προβλέψεις είναι πολύ νωρίς να γίνουν στην παρούσα συγκυρία, με δεδομένο ότι ουδείς είναι σε θέση να προβλέψει τη διάρκεια που θα έχει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Το οικονομικό επιτελείο περιορίζεται σε ασκήσεις επί χάρτου στην παρούσα φάση, είναι όμως ηλίου φαεινότερο, ότι οι αρχικοί στόχοι είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθούν και βρίσκονται πλέον στον «αέρα».
Βαριά βιομηχανία

Το βασικό πρόβλημα για τον Κυριάκο Μητσοτάκη είναι ο τουρισμός, ο οποίος αποτελεί και τη βαριά βιομηχανία της χώρας, για τον οποίο δεν μπορούν να γίνουν, ακόμη τουλάχιστον, ασφαλείς προβλέψεις. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι είναι άγνωστοι «Χ» τα τουριστικά έσοδα, αλλά και η εσωτερική κατανάλωση, παράγοντες οι οποίοι διαδραματίζουν πρωτεύοντα ρόλο στη διαμόρφωση του ΑΕΠ.

Η εκτίμηση που κυριαρχεί είναι ότι ο πόλεμος αποσταθεροποιεί τη γενικότερη γεωπολιτική κατάσταση στην Ευρώπη και αφαιρεί τη δυνατότητα από την Ελλάδα να απευθυνθεί σε μια μεγάλη αγορά όπως αυτή της Ρωσίας.Οι τουριστικοί παράγοντες παρακολουθούν με προσοχή τις εξελίξεις και ευελπιστούν ότι η κατάσταση θα βελτιωθεί, αναγνωρίζουν όμως ότι απαιτείται χρόνος για να κλείσουν οι πληγές που έχουν ανοίξει.

Σε κάθε περίπτωση, ο αποκλεισμός της Ρωσίας από το σύστημα swift ενισχύει ακόμη περισσότερο τους φόβους για απώλειες πολλών δισ. ευρώ από μια αγορά που πάντα έφερνε πολλά έσοδα στην Ελλάδα.
Αγορά στο ναδίρ

Οικονομία σημαίνει κλίμα και καλή ψυχολογία, κάτι που δεν μπορεί να γίνει πράξη όταν παντού κυριαρχεί η αβεβαιότητα που προκαλεί ένας πόλεμος όπως αυτός που διεξάγεται στην Ουκρανία.

Νοικοκυριά και επιχειρήσεις δοκιμάζονται από την ενεργειακή κρίση και δεν είναι λίγοι αυτοί που υπογραμμίζουν ότι το κλίμα στην αγορά είναι πολύ χειρότερο από την εποχή της επιβολής των lockdown λόγω της πανδημίας. Εάν σκεφτεί κανείς ότι το μηνιαίο κόστος έφτανε τότε στο 1 με 2 δισ. ευρώ, τότε εύκολα γίνεται αντιληπτό το τι συμβαίνει σήμερα με τις αλματώδεις αυξήσεις στα ενεργειακά προϊόντα.

Το κόστος κυρίως για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις έχει εκτοξευτεί στα ύψη και οι παράγοντες της αγοράς ζητούν απεγνωσμένα μέτρα στήριξης, προκειμένου να αποφευχθούν μαζικά «λουκέτα».
Δυσβάστακτο κόστος

Η ακρίβεια αποτελεί για την κυβέρνηση ένα τεράστιο πρόβλημα, το οποίο είναι δύσκολα αντιμετωπίσιμο, καθώς οι επιπτώσεις του επηρεάζουν το σύνολο της οικονομίας.

Το οικονομικό επιτελείο δεν κρύβει τον προβληματισμό και την αγωνία του για τις εξελίξεις που δρομολογούνται λόγω των ενεργειακών προϊόντων που αυξάνονται όχι μήνα με το μήνα, αλλά μέρα με τη μέρα.

Οι υπολογισμοί που έχουν γίνει προκαλούν σοκ και δέος, καθώς για κάθε 10 ευρώ που αυξάνεται η τιμή στο φυσικό αέριο η οικονομία επιβαρύνεται με κόστος της τάξης των 600 εκατ. ευρώ.
Κόστος δανεισμού

Η Ελλάδα μετά από μεγάλες θυσίες κατάφερε να δανείζεται σχεδόν με μηδενικό επιτόκιο και όλα έδειχναν ότι θα μπορεί να εξυπηρετεί τις δανειακές της ανάγκες, καθώς πέρναγε στη φάση της ανάπτυξης.

Τα δεδομένα όμως πλέον έχουν αλλάξει δραματικά, κάτι που γίνεται σαφές από το άλμα στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων, όπου το 10ετές εκτοξεύτηκε στο 2,6%, ενώ ήταν στο 0,8% τον Σεπτέμβριο. Ζητούμενο με αυτά τα δεδομένα είναι τι θα γίνει με τις επόμενες εξόδους στις αγορές για να αντληθεί «ζεστό» χρήμα και τι θα συμβεί στην περίπτωση που το επιτόκιο θεωρηθεί δυσβάσταχτο.
«Ψαλίδι»

Οι δραματικές εξελίξεις οδηγούν στο συμπέρασμα, ότι απομακρύνεται το βασικό σενάριο για ανάκαμψη 4,5% και «ψαλιδίζεται» στο 3,5%, χωρίς να αποκλείεται ακόμη και πιο δυσμενές σενάριο.

Το τοπίο αναμένεται να ξεκαθαρίσει προς τα τέλη του μήνα ή το αργότερο στις αρχές Απριλίου, όταν η κυβέρνηση θα στείλει στους Θεσμούς το νέο Πρόγραμμα Σταθερότητας με τις νέες προβλέψεις για ΑΕΠ, πληθωρισμό και έλλειμμα.

Για να μην υπάρξει πάντως εκτροχιασμός, η κυβέρνηση στρέφει το βλέμμα της  στον λεγόμενο «ευρωπαϊκό κουμπαρά στήριξης», για να μην επιβαρύνουν οι δαπάνες και να ισχύσει και το 2023 η δημοσιονομική ευελιξία.