Το ρωσικό αέριο & οι εναλλακτικές στην κρίση αερίου – Πόσο αντέχει η Ελλάδα

Με κομμένη την ανάσα παρακολουθεί η Αθήνα την ρωσο-ουκρανική κρίση και το βασανιστικό ερώτημα που τίθεται, είναι εάν η χώρα μπορεί να αντιμετωπίσει τα προβλήματα στην τροφοδοσία της αγοράς από τις ενεργειακές επιπτώσεις.

Το σοκ με την εκτόξευση της τιμής του φυσικού αερίου  και το ντόμινο ανατιμήσεων στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, έχει ήδη προκαλέσει ισχυρές αναταράξεις σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Παρά τα γεγονός ότι οι ρωσικές δυνάμεις που ήταν κοντά την Ουκρανία επιστρέφουν  στη βάση τους, το πρόβλημα για την Ελλάδα παραμένει καθώς είναι άμεσα εξαρτημένη από το ρωσικό αέριο, το οποίο καλύπτει το 40%-45% των ετήσιων αναγκών της.

Η κλιμάκωση της έντασης είναι λογικό να προκαλεί «πονοκέφαλο» στην κυβέρνηση, καθώς θα πρέπει να βρεθούν λύσεις για να μην οδηγηθεί σε αδιέξοδο το σύνολο της οικονομίας που βρίσκεται αντιμέτωπη με τη δίδυμη κρίση ακρίβειας και πανδημίας.

Στην παρούσα φάση, η εκτίμηση που κυριαρχεί είναι ότι δεν θα υπάρξει πλήγμα, με το Μέγαρο Μαξίμου κάνει σχέδια επί χάρτου, για να αποτραπούν τα χειρότερα, καθώς πρόκειται στην κυριολεξία για ισορροπία τρόμου.

Ας δούμε τα σενάρια που είναι στο «τραπέζι»:

-Ακραίο σενάριο: Σε αυτή την περίπτωση θα διακοπεί πλήρως η τροφοδοσία της χώρας με ρωσικό αέριο. Μια τέτοια εξέλιξη εκτιμάται ότι θα προκαλέσει έλλειμμα στην τροφοδοσία, που θα είναι της τάξης του 10% έως 20%. Το κενό θα πρέπει να καλυφθεί από φορτία LNG, μέσω τροφοδοσίας από τις εγκαταστάσεις της Ρεβυθούσας και από το αζέρικο αέριο που φτάνει στην Ελλάδα μέσω του αγωγού TAP. Στο σενάριο αυτό, η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να αναζητήσει και άλλες εναλλακτικές λύσεις, όπως η τροφοδοσία από άλλες χώρες.

-Ήπιο σενάριο: Σε αυτή την περίπτωση θα διακοπεί ο διάδρομος του φυσικού αερίου από Ουκρανία και Λευκορωσία. Μια τέτοια εξέλιξη όμως, εκτιμάται ότι δεν θα έχει επιπτώσεις για τη χώρα μας. Η τροφοδοσία της χώρας μπορεί να συνεχιστεί τόσο από το ρωσικό αέριο μέσω Τουρκίας, όσο και από τις εγκαταστάσεις του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα, αλλά και από το αέριο από το Αζερμπαϊτζάν.

Εναλλακτικές

Το εναλλακτικό πλάνο προβλέπει την αύξηση των φορτίων υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Ρεβυθούσα, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι τις επόμενες εβδομάδες αναμένονται πλοία με LNG. Επίσης, λόγω της σύμβασης που έχει υπογράψει η ΔΕΠΑ με την Αλγερία, έχουν ενημερωθεί οι αλγερινές Αρχές προκειμένου να είναι έτοιμα πλοία με LNG.

Κάτι αντίστοιχο δύσκολα μπορεί να γίνει με την Αίγυπο, καθώς δεν υπάρχει αντίστοιχη σύμβαση της ΔΕΠΑ αν και το Κάιρο δηλώνει ότι το Μνημόνιο Συνεργασίας του 2021 με την Ελλάδα ανοίγει τον δρόμο για την κατασκευή νέων υποδομών.

Η λύση ενός διασυνδετηρίου αγωγού μεταξύ Αιγύπτου και Ελλάδας, δείχνει να είναι συμφέρουσα, είναι όμως μια εναλλακτική για το μέλλον και όχι στην περίπτωση που ενταθεί η ρωσο-ουκρανική κρίση.

Εάν διακοπεί η ροή της τροφοδοσίας μέσω των αγωγών που διατρέχουν την Ουκρανία, ο ανεφοδιασμός της ελληνικής αγοράς δεν θα επηρεαζόταν. Οι ποσότητες φυσικού αερίου της Gazprom που προμηθεύεται η Ελλάδα φτάνουν μέσω του αγωγού Turk Stream στη Βουλγαρία και από εκεί εισέρχονται στο Ελληνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου στο σημείο εισόδου στο Σιδηρόκαστρο.

Εάν διακοπεί πλήρως η τροφοδοσία με ρωσικό αέριο το έλλειμμα τροφοδοσίας θα καλυφθεί:

• με πρόσθετα φορτία LNG από τον Τερματικό Σταθμό της Ρεβυθούσας και
• από το αζέρικο αέριο που φθάνει στην Ελλάδα μέσω του TAP και καλύπτει περίπου το 18% των εισαγωγών.

Στο χειρότερο αυτό σενάριο θα επιστρατεύονταν εναλλακτικά μέτρα όπως η αυξημένη χρήση υδροηλεκτρικών σταθμών και λιγνιτικών μονάδων και η μετατροπή  μονάδων φυσικού αερίου, έτσι ώστε να λειτουργήσουν με πετρέλαιο.

Διάρκεια κρίσης

Σε κάθε περίπτωση και τα δύο σενάρια αφορούν στην παρούσα συγκυρία και δεν λαμβάνουν υπόψη τους, τον πλέον κρίσιμο παράγοντα που είναι η διάρκεια της κρίσης.

Παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι εάν δεν αποκλιμακωθεί η ένταση, οι εξελίξεις θα είναι καταιγιστικές για μια οικονομία όπως είναι η ελληνική που εξαρτάται άμεσα από το ρωσικό αέριο.

Στην περίπτωση που επιβεβαιωθεί ότι η κρίση έχει διάρκεια, θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι οι τιμές του φυσικού αερίου θα ανέβουν στα ύψη και θα περιοριστούν οι οικονομικές αντοχές της χώρας. Σε μια τέτοια περίπτωση, τα ελλείμματα στην τροφοδοσία θα γίνουν εμφανή και η καθημερινότητα θα δυσκολέψει τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για τις επιχειρήσεις.

Δυσοίωνες προβλέψεις

Σε κάθε περίπτωση η ρωσο-ουκρανική κρίση, σε συνδυασμό με την εκτόξευση του πληθωρισμού, προκαλεί σοβαρότατους τριγμούς στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας.

Οι χειμερινές προβλέψεις για το σύνολο των οικονομικών της Ε.Ε. και άρα και της ελληνικής είναι άκρως απογοητευτικές, καθώς καθιστούν σαφές ότι θα αργήσει η αποκλιμάκωση των τιμών στα καύσιμα. Σύμφωνα μάλιστα με τις εκτιμήσεις του Επιτρόπου Οικονομίας, οι τιμές θα διατηρηθούν σε πολύ υψηλά επίπεδα έως και το καλοκαίρι, ενώ η αβεβαιότητα και οι κίνδυνοι θα παραμένουν σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα.