Γνωρίζοντας πρόσωπα της Επανάστασης: Αφιέρωμα στους ήρωες που σημάδεψαν την ελληνική ιστορία

Οι Έλληνες πολεμούν σαν ήρωες ή οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες; Από όποια πλευρά και να δει κανείς το ερώτημα αυτό, όταν μιλάμε για την Ελληνική Επανάσταση το συμπέρασμα είναι ένα και αφορά την αδιαμφισβήτητη γενναιότητά που υπέδειξαν οι πρόγονοί μας την περίοδο αντίστασης ενάντια στην τουρκοκρατία.

Είτε έχει να κάνει με το στρατιωτικό σθένος και θάρρος, είτε με την πολιτική και διπλωματία, ή ακόμα και με την ενίσχυση του πνεύματος, υπήρξαν ορισμένοι Έλληνες και Ελληνίδες που πρωταγωνίστησαν στην Επανάσταση του 1821 και άφησαν το αποτύπωμα τους στις σελίδες της ελληνικής ιστορίας. Ο Χ-τύπος με αφορμή άλλη μια επέτειο από το γεγονός αυτό αποδίδει φόρο τιμής σε μια μερίδα ηρώων που ξεχώρισαν για όσα προσέφεραν στον αγώνα για την ελευθερία των Ελλήνων.

• Θεόδωρος Κολοκοτρώνης (1770 – 1843)

Ηγετική μορφή της Επανάστασης, κλέφτης, καπετάνιος, αρχιστράτηγος, πολιτικός, πληρεξούσιος και σύμβουλος της Επικράτειας. Απέκτησε το προσωνύμιο Γέρος του Μοριά, ενώ μετά θάνατον τιμήθηκε από την Ελληνική Πολιτεία με τον βαθμό του Στρατάρχη.

• Γεώργιος Καραϊσκάκης ή Καραΐσκος (1782 – 1827)

Σπουδαίος αρματωλός που στη συνέχεια κατέστη στρατηγός της Επανάστασης. Χάρη στη στρατηγική του ιδιοφυΐα πέτυχε σημαντικές νίκες κατά των Τούρκων και κράτησε τον τουρκικό στρατό καθηλωμένο στην Αθήνα για μεγάλο διάστημα. Έχασε τη ζωή του μετά από αψιμαχία με τους Τούρκους στο Νέο Φάληρο και πέθανε ανήμερα της γιορτής του.

• Γιάννης Μακρυγιάννης (1797 – 1864)

Στρατιωτικός και δραστήριο πολιτικό πρόσωπο μετά τη δημιουργία του ελεύθερου ελληνικού κράτους, αυτοδίδακτος συγγραφέας απομνημονευμάτων (“Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη”) απαράμιλλων για το πηγαίο ύφος τους, και λαϊκών αφηγήσεων οραμάτων.

• Αθανάσιος Διάκος (1788 – 1821)

Οπλαρχηγός του πρώτου έτους της Επανάστασης που έδρασε στη Στερεά Ελλάδα. Κατέλαβε τη γέφυρα της Αλαμάνας και έδωσε μάχη με τα στρατεύματα του Ομέρ Βρυώνη, όπου συνελήφθη και αφού μεταφέρθηκε στη Λαμία “σουβλίστηκε” από τους Τούρκους.

• Ρήγας Βελεστινλής ή Ρήγας Φεραίος (1757 – 1798)

Έλληνας συγγραφέας, πολιτικός, στοχαστής και επαναστάτης, ενώ θεωρείται εθνομάρτυρας και πρόδρομος της Επανάστασης. Φημισμένα έργα του είναι ο πατριωτικός ύμνος “Θούριος”,  και η “Χάρτα του Ρήγα”.

• Γρηγόριος Δικαίος ή Παπαφλέσσας (1788-1825)

Κληρικός, πολιτικός και αγωνιστής, ήρωας της Επανάστασης του 1821. Μυήθηκε το 1818 στη Φιλική Εταιρία, ενώ στη Μάχη στο Μανιάκι βρήκε τον θάνατο προβάλλοντας ηρωική αντίσταση μαζί με τους λίγους άνδρες που του είχαν μείνει.

• Κωνσταντίνος Κανάρης (1793 – 1877)

Σημαντική μορφή του ναυτικού αγώνα κατά την Επανάσταση και μετέπειτα ναύαρχος και πολιτικός, ο οποίος διετέλεσε πέντε φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας σε ένα διάστημα 33,5 ετών. Στιγμιότυπο που έχει μείνει στην ιστορία του, η ανατίναξη της τουρκικής ναυαρχίδας του Καρά Αλή, επικεφαλής του στρατού που έσφαξε τους κατοίκους και έκαψε το νησί της Χίου.

• Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα (1771 – 1825)

Με καταγωγή από την Ύδρα, πιθανότατα, υπήρξε η πιο σπουδαία γυναίκα που έλαβε μέρος στην Επανάσταση. Είχε σχηματίσει δικό της εκστρατευτικό σώμα, ενώ είχε αναλάβει να το αρματώνει μόνη της. Μετά θάνατον, έλαβε τιμητικά από την Ελληνική Πολιτεία το βαθμό της Υποναυάρχου.

• Νικήτας Σταματελόπουλος ή Νικηταράς (1782-1849)

Πρωταγωνίστησε σε μεγάλες και νικηφόρες μάχες της Επανάστασης. Στη Μάχη του Βαλτετσίου αναχαίτισε με μόλις 200 άνδρες αναχαίτισε, τους 6.000 πεζούς και ιππείς στρατιώτες του Μουσταφάμπεη. Τάφηκε πλάι στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, όπως ήταν η επιθυμία του.

4.1.2

• Ανδρέας Μιαούλης – Βώκος (1769 – 1835)

Έλληνας καραβοκύρης, ο οποίος διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στην Επανάσταση, ως διοικητής ναύαρχος του ελληνικού στόλου, αλλά και στην μετέπειτα πολιτική ζωή του κράτους. Σημαντική κρίνεται η συμβολή του στον εφοδιασμό της πόλεως του Μεσολογγίου κατά την πολιορκία της.

• Μάρκος Μπότσαρης (1790 – 1823)

Στρατηγός και καπετάνιος των Σουλιωτών. Συμμετείχε σε πολλές μάχες νικώντας τους Τούρκους, ενώ για διορίστηκε αρχιστράτηγος της δυτικής Στερεάς Ελλάδας, αξίωμα όμως που δεν αποδέχτηκε  Πολλοί Φιλέλληνες θαύμασαν την ανδρεία του Μπότσαρη και έγραψαν ποιήματα γι’ αυτόν.

4.1.2

• Οδυσσέας Ανδρούτσος (1790 – 1825)

Αγωνιστής οπλαρχηγός της Επανάστασης. Πολέμησε μέχρι το 1820 για λογαριασμό του Αλή Πασά και στη συνέχεια αγωνίστηκε για την Επανάσταση. Έγραψε μία από τις λαμπρότερες σελίδες της Επανάστασης αντιμετωπίζοντας τους Τούρκους του Ομέρ Βρυώνη στο Χάνι της Γραβιάς.

• Μαντώ Μαυρογένους (1796-1840)

Αγωνίστρια της Επανάστασης με καταγωγή από τη Μύκονο. Διέθεσε όλη την πατρική περιουσία στον απελευθερωτικό αγώνα, ενώ έλαβε και η ίδια μέρος σε πολλές επιχειρήσεις. Για την προσφορά της, τιμήθηκε από τον Ι. Καποδίστρια με τον βαθμό της Αντιστρατήγου, αλλά μετά από διώξεις εξορίστηκε και τελικά πέθανε πάμφτωχη.

• Παλαιών Πατρών Γερμανός Γ΄ (1771 – 1826)

Ιεράρχης, μητροπολίτης Παλαιών Πατρών και ένας από τους πρωταγωνιστές ιεράρχες της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 με διπλωματική και πολιτική δράση και το πρόσωπο που συμβολίζει κατά παράδοση την επίσημη έναρξη της Επανάστασης του 1821.

• Διονύσιος Σολωμός (1798 – 1857)

Ο “εθνικός μας ποιητής”, γνωστός για τη συγγραφή του ποιήματος «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» το οποίο ήταν εμπνευσμένο από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Οι πρώτες δύο στροφές του έγιναν ο εθνικός ύμνος της Ελλάδας.

4.1.2

• Δημήτριος Υψηλάντης (1793 – 1832)

Στρατιωτικός, αγωνιστής της Επανάστασης και πολιτικός. Υπήρξε γενικός διοικητής της πολιορκίας της Τριπολιτσάς και βελτίωσε οργανώνοντας τα ελληνικά στρατιωτικά σώματα, ενώ ξεχώρισε στη μάχη των Μύλων, όπου διορίστηκε αρχηγός των ελληνικών δυνάμεων και απέκρουσε τον Ιμπραήμ.

• Αλέξανδρος Υψηλάντης, (1792 – 1828)

Πρίγκιπας, στρατιωτικός, λόγιος, αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας και ιδρυτής του Ιερού Λόχου. Σημαντικά στιγμιότυπα της πορείας του ήταν η ανύψωση της σημαίας της Επανάστασης στο Ιάσιο της Μολδοβλαχίας και στο Βουκουρέστι.

4.1.2

• Κίτσος Τζαβέλας ή Τσαβέλλας (1800 – 1855)

Έλληνας αγωνιστής της επανάστασης του ’21 από το Σούλι της Ηπείρου και μετέπειτα στρατηγός, υπουργός και πρωθυπουργός της Ελλάδας από τις 5 Σεπτεμβρίου 1847 έως τις 8 Μαρτίου 1848.

• Νικόλαος Στουρνάρης (1778-1826)

Οπλαρχηγός στην περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας. Το αρματολίκι του ήταν στην περιοχή του Ασπροποτάμου και σε όλη τη διάρκεια της περιόδου του Αλή πασά ήταν ονομαστό κέντρο ενόπλων σωμάτων. Σκοτώθηκε ηρωικά κατά την έξοδο του Μεσολογγίου.

• Αδαμάντιος Κοραής (1748 – 1833)

Ο κατεξοχήν φορέας του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Με το συγγραφικό του έργο αφύπνισε το πνεύμα και τον πολιτικό στοχασμό του έθνους. Συμμετείχε ως ιδρυτικό στέλεχος στο Φιλελληνικό Κομιτάτο του Παρισιού, που εξέθετε τις ελληνικές θέσεις σε ομογενείς και σε ξένους και συγκέντρωνε συνδρομές.