Ειρεσιώνη, ένα μοναδικό ‘χριστουγεννιάτικο’ δέντρο

Ο Δήμος Γαλατσίου υποδέχτηκε τις γιορτές με μια ξεχωριστή εκδήλωση την Κυριακή 14 Δεκεμβρίου 2014, κατά της διάρκεια της οποίας φωτίστηκε από το Δήμαρχο Γαλατσίου κ. Γιώργο Μαρκόπουλο, η ειρεσιώνη, το αρχαιοελληνικό δέντρο των γιορτών, επί της Λεωφ. Βεϊκου 27, προσφέροντας ένα μοναδικό θέαμα σε συνδυασμό με τα γιορτινά ελληνικά καραβάκια που κοσμούν τη νησίδα της Λεωφ. Βεικου. Αντιδήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι και πλήθος κόσμου, μεταξύ των οποίων κυρίως παιδιά,  συγκεντρώθηκαν για να θαυμάσουν το φωτισμό της ειρεσιώνης, από την οποία κρέμονταν κυρίως φρούτα και ξηροί καρποί και για να απολαύσουν χριστουγεννιάτικες μελωδίες από τη Φιλαρμονική του Δήμου Χαλανδρίου.
Η εκδήλωση αυτή πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του εορταστικού προγράμματος του Δήμου Γαλατσίου, το οποίο περιλαμβάνει συνολικά 90 ανάλογες εκδηλώσεις σε διάφορα σημεία του Δήμου Γαλατσίου και θα διαρκέσει έως τις 6 Ιανουαρίου.

Η ειρεσιώνη ( > είρος = έριο = μαλλί) είναι το αρχαιοελληνικό ‘χριστουγεννιάτικο’ δέντρο, το οποίο ήταν κατά κύριο λόγο κλάδος αγριελιάς και μέσω αυτής μεταδόθηκε το έθιμο του στολισμένου δέντρου στους βόρειους λαούς από τους Έλληνες ταξιδευτές, οι οποίοι ελλείψει ελαιοδένδρων, στόλιζαν κλαδιά από τα δέντρα που ευδοκιμούσαν σε κάθε τόπο.

Λίγα λόγια για την ειρεσιώνη:
«Eιρεσιώνη σύκα φέρει και πίονας άρτους και μέλι εν κοτύλη και έλαιον αναψήσασθαι και κύλικ’ εύζωρον, ως αν μεθύουσι καθεύδη…» Πλούταρχος (Θησ.22) «Η ειρεσιώνη σου φέρνει σύκα και αφράτα σταρένια ψωμιά και μέλι στο ποτήρι και λάδι για να ψήσεις και κανάτα ξέχειλη (με κρασί) για να μεθύσεις και να κοιμηθείς…».
Με αυτό το καλεστικό άσμα, ομάδες αγοριών – σε πολλά μέρη της αρχαίας Ελλάδας όπως στη Σάμο και στην Αθήνα – γυρνούσαν από σπίτι σε σπίτι και ενημέρωναν για τη γιορτή του Πύθιου Απόλλωνα κρατώντας στα χέρια τους κλαδιά ελιάς ή δάφνης περιτυλιγμένα με λευκό μαλλί (πεπλεγμένος ερίοις) και στολισμένα με κόκκινες ταινίες – κορδέλες, κάθε είδους καρπούς (ακρόδρυα – παντοδαπούς των εκ γης καρπών) – τα πρωτόλεια των εσοδειών – κρεμασμένους με σπάγκους, μικρές φιάλες – μπουκαλάκια με σύμβολα γονιμότητας δηλ. ελαιόλαδο, κρασί και μέλι.
Πάνω στα κλαδιά αυτά δένονταν, επίσης, τα λεγόμενα διακόνια δηλ. διάφορα αντικείμενα όπως ομοιώματα λύρας, ένα κύπελλο ή ένα κλαδί αμπέλου φτιαγμένα από ζύμη, κρίθινα κουλούρια και γλυκά καθώς και κάθε είδους άλλα ομοιώματα. Το ικετευτικό άσμα των μικρών τραγουδιστών συνοδευόταν από έκκληση για κάποιο δώρο. Το κλαδί το ίδιο με τα ποικίλα του εξαρτήματα, ήταν ένα ευανάγνωστο σύμβολο αφθονίας των καρπών και όταν έμπαινε σ’ ένα σπίτι, έφερνε μαζί του ευχές για δύναμη, υγεία, πλούτο και ευλογία. Αυτά τα κλαδιά (θαλλοί) λέγονταν ειρεσιώνες και τις στόλιζαν, περιφέροντάς τες τα παιδιά τα οποία είχαν και τους δυο γονείς τους εν ζωή (αμφιθαλή) σε γιορτές όπως τα Πυανέψια και τα Θαργήλια.
Συνηθίζουμε, χιλιάδες χρόνια μετά, να στολίζουμε με παραπλήσιο τρόπο τα χριστουγεννιάτικα δέντρα γύρω από την εποχή του χειμερινού ηλιοστασίου κατά το οποίο γιορτάζαμε, πάντα, τους «ήλιους» και «φωτοδότες» Μίθρα (πέρσικος θεός Ήλιος) , Απόλλωνα και Χριστό. Τη συνήθεια αυτή αντέγραψαν οι Δυτικοί και την εισήγαγαν στην Ελλάδα ως καινοτομία!