“Η βία είναι η παρακμή του πολιτισμού μας”, της Δρ. Βασιλικής Π. Μελέτη

Άρθρο της Βασιλική Π. Μελέτη (Δικαστικός, Συγγραφέας, Διδάκτωρ Κοινωνικής Πολιτικής) στο Χ-τύπο

Καθημερινά μεγαλώνει η ματωμένη λίστα γυναικών, κοριτσιών και παιδιών που υφίστανται το αποτύπωμα της έμφυλης βίας, αυτής της συλλογικής ντροπής του ευρωπαϊκού μας πολιτισμού. Στο πλαίσιο αξιών κάθε συντεταγμένης πολιτείας δεν νοείται ανοχή, επικρότηση ή δικαιολόγηση της βίας, όποια μορφή και αν ενδύεται. Ειδικότερα στον πυρήνα της οικογένειας, του βασικού συνεκτικού δεσμού της κοινωνίας, δεν χωράει καμία έκφραση βίας. Η γυναίκα, το παιδί, ο ηλικιωμένος, αλλά και κάθε ευάλωτος πολίτης, λόγω σεξουαλικού προσδιορισμού, αναζητούν στην οικογένεια προστασία, όχι εκμετάλλευση και βία.

Για το λόγο αυτό, οι κοινωνίες οφείλουν να γίνουν η φωνή των θυμάτων, ώστε να ξέρουν πως θα βρουν προστασία, υποστήριξη και αποτελεσματική διαχείριση της καταγγελίας τους. Αν δεν ανοίξουν τα στόματα, αν τα θύματα δεν καταγγείλουν τη βία, αν εμείς δεν ενεργοποιηθούμε ως πολίτες απέναντι σε αυτό το διαρκές έγκλημα, δεν θα μπορέσουμε να σπάσουμε το «φαύλο κύκλο».

Η ασφάλεια ωστόσο δεν είναι μόνο επιβολή του νόμου, είναι πάνω απ’ όλα πρόληψη. Η βία κυρίως κατά των γυναικών δεν θα εξαλειφθεί, όπως έχει θέσει ως προτεραιότητα ο ΟΗΕ, μόνο με τη βέλτιστη διαχείριση των καταγγελιών, δεν θα εξαλειφθεί ούτε και με την αποτελεσματικότερη προστασία των θυμάτων. Η βία θα ξεριζωθεί μόνο, εάν καταπολεμήσουμε τις αιτίες της, με έγκαιρες προληπτικές παρεμβάσεις.

Η πρόληψη της βίας απαιτεί συνεπώς μια πολιτική, υπηρεσιακή και κοινωνική αλυσίδα συντονισμού. Προϋποθέτει τη συνεργασία πολλών διαφορετικών πολιτικών και πρωτοβουλιών. Προϋποθέτει δράσεις στην οικογένεια, στο σχολείο, στο χώρο εργασίας, αλλά και σε επίπεδο κοινωνίας. Η πρόληψη δεν είναι στενή κρατική υπόθεση, είναι βασική δυναμική μίας υγιούς και συμμετοχικής κοινωνίας των πολιτών. Μόνο τότε θα μπορέσουμε να μιλήσουμε για αποτελεσματική αντιμετώπιση της κουλτούρας της βίας. Επιβάλλεται επομένως η προώθηση συγκεκριμένων προτάσεων για την πάταξη του κοινωνικού φαινομένου της βίας, πρωτίστως στο πλαίσιο της οικογένειας.

Υπό το πρίσμα αυτό, η δημιουργία δι-υπηρεσιακών δομών προστασίας, στις οποίες τα θύματα θα μπορούν να βρουν συνολική υποστήριξη από τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες και ο σχεδιασμός θυματοκεντρικών πλαισίων δράσης, στα οποία θα συμπεριλαμβάνονται δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς είναι δυο εκ των βέλτιστων επιλογών. Όπως και οι δράσεις ευαισθητοποίησης στο πλαίσιο της οικογένειας και των δομών εκπαίδευσης, αλλά και η αξιοποίηση κοινωνικών διαμεσολαβητών για την πρόληψη του φαινομένου σε περιθωριοποιημένες κοινωνικές ομάδες και σε κατηγορίες ανθρώπων που βιώνουν έντονα τον κοινωνικό αποκλεισμό. Παράλληλα, οι εντατικές ενημερωτικές δράσεις για την αντιμετώπιση των στερεοτύπων, με σκοπό την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης, και ειδικό μάθημα στα σχολεία για την ισότητα των φύλων και τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν κρίκους στην αλυσίδα καταπολέμησης των μορφών έμφυλης βίας και κάθε είδους νέας βίας, διαδικτυακής ή ψηφιακής παρενόχλησης.

Η προσαρμογή τέλος της υφιστάμενης νομοθεσίας και των μηχανισμών επιβολής του νόμου, ειδικά για την αντιμετώπιση περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας, είναι απαραίτητη με στόχο την προστασία των θυμάτων και την παραπομπή τους σε υπηρεσίες υποστήριξης.