Κηφισιά: H Αρχόντισσα των βορείων προαστίων (β μέρος)

Ολοκληρώνεται στις ακόλουθες γραμμές το μεγάλο αφιέρωμα του XΤΥΠΟΥ και του xtypos.gr στα μνημεία του Δήμου Κηφισιάς. Θυμίζουμε πως το αφιέρωμα βασίστηκε σε διαδημοτική έρευνα* των χώρων πολιτιστικής κληρονομιάς των δήμων των βορείων προαστίων.

Πνευματικό Κέντρο Έρευνας και Μελέτης του
Μικρασιατικού Πολιτισμού της Χερσονήσου της Ερυθραίας

Το Πνευματικό Κέντρο Έρευνας και Μελέτης του Μικρασιατικού Πολιτισμού της Χερσονήσου της Ερυθραίας συστάθηκε το 1981 και έκτοτε στεγάζεται στη Βίλα Κώστα, στην οδό Λουκή Ακρίτα 4. Πρόκειται για ένα λιθόκτιστο και καλά διατηρημένο διώροφο κτίριο που περιλαμβάνει εκθεσιακό χώρο, αίθουσα συνεδριάσεων, βιβλιοθήκη και διοικητικά γραφεία. Επιμελείται τη διοργάνωση επετειακών εκδηλώσεων και τιμητικών αφιερωμάτων σε προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών. Διοργανώνει κάθε χρόνο τρία Πολιτιστικά φεστιβάλ, τον «Εικαστικό Μάη» με τη συμμετοχή αναγνωρισμένων εικαστικών καλλιτεχνών, το «Πολιτιστικό Καλοκαίρι» και τις «Αλλοτινές Πατρίδες» , που είναι εκδηλώσεις μνήμης για το ξερίζωμα του μικρασιατικού λαού. Στον εκθεσιακό χώρο, που διαθέτει, φιλοξενεί ατομικές και ομαδικές εκθέσεις καλλιτεχνών. Ενθαρρύνει και προάγει όλες τις πολιτιστικές πρωτοβουλίες, προτάσεις και ιδέες των πολιτών. Συνεργάζεται με τους πολιτιστικούς συλλόγους του Δήμου, αλλά και άλλων περιοχών, για τη διοργάνωση εκδηλώσεων. Συντονίζει και πραγματοποιεί ομαδικές επισκέψεις σε θέατρα, μουσεία και πολιτιστικά φεστιβάλ. Καθοδηγεί τη λειτουργία των τμημάτων ενηλίκων και παιδιών, που υπάγονται στην αρμοδιότητά του. Οι δραστηριότητες, που διοργανώνονται, είναι Παραδοσιακοί Χοροί παιδιών και ενηλίκων, Χορωδία, Αγιογραφία, Φρέσκο Τεχνική Φαγιούμ, Ζωγραφική παιδιών και ενηλίκων, Ψηφιδωτό, Κεραμική-Γλυπτική, Σεμινάρια Ιστορίας της Τέχνης, Λογοτεχνικές βραδιές /Λέσχη Ανάγνωσης, Ευρωπαϊκοί και Latin χοροί και Φωτογραφία.

Λαογραφικό Μουσείο Ένωσης Μικρασιατών

Το Λαογραφικό Μουσείο της Ένωσης Μικρασιατών Νέας Ερυθραίας άνοιξε τις πύλες του για το κοινό το 1992 και βρίσκεται στη συμβολή των οδών Καρασταμάτη και Δρυμπέτη 2. Σκοπός του είναι να στεγάσει, να διατηρήσει και να διαδώσει την πλούσια ιστορία και τον πολιτισμό της Μικράς Ασίας στο ευρύ κοινό. Φιλοξενεί 1.380 αντικείμενα και περιλαμβάνει κειμήλια από διάφορες περιοχές της Μικράς Ασίας που δώρισαν Μικρασιάτες, τόσο του Δήμου Nέας Ερυθραίας, όσο και από άλλα σημεία της Ελλάδας. Η συλλογή των κειμηλίων ξεκίνησε στις αρχές του 1980 με τη φροντίδα του Κυριάκου Μαρτάκη, προέδρου του Συλλόγου.

Δημοτικό Θέατρο

Το Δημοτικό Θέατρο Νέας Ερυθραίας βρίσκεται στη συμβολή των οδών Δρυμπέτη και Κερκύρας. Κατασκευάστηκε το 1985 από την ομάδα του Λαϊκού Θεάτρου, η οποία με προσωπική δουλειά έστησε το χειμερινό θεατράκι των 50 θέσεων και κατάφερε να το εξοπλίσει με κλιματισμό, ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις, προβολείς και οπτικοακουστικό υλικό. Μέσα στο Δημοτικό Θέατρο βρίσκονται τα γραφεία του Λαϊκού Θεάτρου, το οποίο δημιούργησε ο ηθοποιός και σκηνοθέτης του Εθνικού θεάτρου Δημήτρης Αθανασόπουλος. Συγκέντρωσε ανθρώπους όλων των ηλικιών, με διαφορετικά αντικείμενα, αλλά κοινή αγάπη για το θέατρο. Έτσι, σχηματίστηκε μία ζωντανή θεατρική ομάδα, παρούσα στα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης μέχρι σήμερα. Έκανε την πρώτη του θεατρική εμφάνιση, στο Δημοτικό Θέατρο, ως ανεξάρτητη θεατρική ομάδα το 1984 και από τότε και μέχρι σήμερα, έχουν ανέβει πάρα πολλές αξιόλογες θεατρικές παραστάσεις. Από το 2006 λειτουργεί τμήμα Φωνητικής, Τραγουδιού, Υποκριτικής, Θεατρολογίας και από το 2009 παιδικό τμήμα με μεγάλη επιτυχία.

Παιδική Βιβλιοθήκη

Η Παιδική Βιβλιοθήκη της Νέας Ερυθραίας βρίσκεται στην οδό Σαράφη 6. Ανήκει στον Οργανισμό Παιδικών και Εφηβικών Βιβλιοθηκών, ο οποίος λειτουργεί 28 Βιβλιοθήκες στην Ελλάδα. Πρόσφατα έγινε η μεταστέγασή της σε νέο, άνετο χώρο όπου τα παιδιά μπορούν να ταξιδέψουν στον κόσμο της γνώσης μέσα από 5.500 τίτλους βιβλίων, να ακούσουν μουσική, να συμμετέχουν στα προγράμματα που παρουσιάζονται κάθε μήνα, να χαλαρώσουν ξεφυλλίζοντας βιβλία και περιοδικά, να παίξουν επιτραπέζια παιχνίδια και να βρουν πληροφορίες για τις σχολικές τους εργασίες. Τα παιδιά από 5 ετών μπορούν να γνωρίσουν τον κόσμο, την ποίηση, τη λογοτεχνία, την τέχνη μέσα από τη συνεύρεση και τη συνεργασία.

1ο Δημοτικό Σχολείο

Το 1ο Δημοτικό Σχολείο Νέας Ερυθραίας βρίσκεται στην οδό Ελ. Βενιζέλου 4 και θεμελιώθηκε το Σεπτέμβριο του 1927. Συνδέεται άμεσα με την ιστορία της Νέας Ερυθραίας και είναι σημείο αναφοράς για όλους τους κατοίκους. Στεγάστηκε σε μια ξύλινη παράγκα, που χωριζόταν σε δύο αίθουσες και σε ένα δωμάτιο για το δάσκαλο, στο χώρο μπροστά από τον Ιερό Ναό της Ευαγγελίστριας και εκεί λειτούργησε ως το 1931 που η κυβέρνηση Ε. Βενιζέλου, με υπουργό Παιδείας τον Γ. Παπανδρέου, έκτισε το κτίριο που στεγάζεται το σημερινό σχολείο.

Δάσος ΙΚΑ-ΕΤΑΜ

Το Δάσος ΙΚΑ-ΕΤΑΜ στη Νέα Ερυθραία είναι ένας χώρος έκτασης 53 στρεμμάτων και είναι ιδιοκτησίας του ΙΚΑ (πρώην ΤΑΠ-ΟΤΕ). Περιβάλλεται από τις οδούς Αγίων Σαράντα, Χειμάρρας, Κερκύρας, Ιθάκης και Ελευθερίου Βενιζέλου. Η έκταση είναι κατάφυτη από δένδρα ιδιαίτερης περιβαλλοντικής αξίας, τα περισσότερα από τα οποία είναι αιωνόβια, μεσογειακής βλάστησης, κωνοφόρα, με τη Χαλέπιο Πεύκη να επικρατεί. Επίσης, συναντώνται πολλά είδη Μακίας βλάστησης, αλλά και αγριολούλουδα της Ελληνικής υπαίθρου, τα οποία δύσκολα συναντώνται σε περιοχές εντός πόλης στο Νομό Αττικής. Η ποικιλία αυτή, της χλωρίδας αλλά και της πανίδας, οφείλεται στο ότι η ευρύτερη περιοχή της Νέας Ερυθραίας βρίσκεται στους πρόποδες του Πεντελικού όρους. Ο χώρος από το ισχύον Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο είναι χαρακτηρισμένος ως χώρος Γενικής και Αμιγούς Κατοικίας. Η Δημοτική Κοινότητα Νέας Ερυθραίας προσπαθεί να χαρακτηρίσει όλη την έκταση ως χώρο Κοινόχρηστου πρασίνου.

Περιοχή Καστράκι-Όρος Πεντελικού

Η περιοχή Καστράκι, γνωστή με το όνομα «Πατερίτσα», αποτελεί το δυτικότερο άκρο του Πεντελικού όρους και εξασφαλίζει πανοραμική θέα όλου του λεκανοπεδίου της Αττικής. Το όνομα Καστράκι εμφανίζεται αρχικά σε χάρτη του 1895. Η περιοχή ήταν δασώδης και ακατοίκητη. Μοναδική ανθρώπινη παρουσία αποτελεί η βιομηχανική σιδηροδρομική γραμμή, η οποία διέσχιζε τους πρόποδες του υψώματος. Στην περιοχή διακρίνεται μία οχύρωση, που περικλείει τη ζώνη της κορυφής, από την οποία έχει πάρει και το όνομά της και λίγο νοτιότερα υπάρχει ένα σύγχρονο κτίσμα, το εκκλησάκι του Αγίου Φανουρίου. Στην κορυφή του σχηματίζεται βραχώδες πλάτωμα μακρόστενο και ωοειδές με κατεύθυνση από Νότο (Πολιτεία) προς Βορρά (Εκάλη). Περιβάλλεται από ένα ισχυρό οχυρωματικό τείχος, κατασκευασμένο από μεγάλους ακατέργαστους πλακοειδείς λίθους χωρίς συνεκτικά υλικά (ξερολιθιά). Η μοναδική πύλη εισόδου στον εσωτερικό χώρο του πλατώματος ήταν στο νότιο σημείο του, που είναι και το υψηλότερο. Σήμερα, είναι κατεστραμμένη από την κατασκευή μικρού δρόμου που οδηγεί στο ναΐσκο του Αγίου Φανουρίου, που βρίσκεται εντός του τείχους. Ευρήματα ύστερα από έρευνες του 1960 τα χρονολογούν στην περίοδο των Ελληνιστικών Χρόνων (320-280 π. Χ.). Στην κορυφή υπάρχουν υπολείμματα οικήματος, πιθανότατα πύργου παρατήρησης και άλλων κτισμάτων ενώ βρίσκουμε κατά τόπους διάσπαρτα κομμάτια κεραμικών. Η περιοχή έχει κηρυχθεί προσωρινός αρχαιολογικός χώρος. Το εκκλησάκι του Αγίου Φανουρίου ήταν δημιούργημα του Ερυθραιώτη Παναγιώτη Μαρτάκη. Η εύρεση από τον ίδιο στην περιοχή μικρού εικονίσματος του Αγίου το 1957 τον οδήγησε στη δημιουργία ναΐσκου στο υψηλότερο σημείο του υψώματος. Κάτω από αντίξοες συνθήκες, κατόρθωσε να περατώσει την κατασκευή το 1958. Το υλικό που χρησιμοποίησε για το ναΐσκο, το δρόμο που οδηγούσε σε αυτόν, καθώς και για τα πέτρινα παγκάκια αναπαύσεως στη διαδρομή αναβάσεως ήταν από το οχυρωματικό έργο και τα κτίσματα που υπήρχαν εκεί.

Παρεκκλήσι Αγίου Γεωργίου

Το παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου βρίσκεται στην ομώνυμη πλατεία στην Εκάλη. Κατασκευάστηκε από τους πρώτους οικιστές του προαστίου γύρω στο 1925. Η αρχική μορφή παραμένει η ίδια, μία μικρή βασιλική, κατασκευασμένη και επενδυμένη από ξύλο. Η φθορά του χρόνου και οι καιρικές μεταβολές έφεραν πολλές φθορές οι οποίες, το 1996, αποκαταστάθηκαν. Τοποθετήθηκαν εσωτερικά γυψοσανίδες καλύπτοντας τους ξυλοδοκούς και τα άλλα σανιδώματα, που από την πολυκαιρία είχαν μαυρίσει. Εγκαίνια δεν έχουν γίνει, ίσως στα πρώτα χρόνια λειτουργίας του να έγιναν θυρανοίξια, πάντως μέχρι το 1937 εξυπηρετούσε τους τότε λιγοστούς κατοίκους.

* Πηγή αποτέλεσε ο Σύνδεσμος Βιώσιμης Ανάπτυξης Πόλεων