Κατασχέσεις: Όλα τα «όπλα» των οφειλετών – Κίνδυνος για τους τραπεζικούς λογαριασμούς

Νέα δεδομένα στις κατασχέσεις διαμορφώνει η συμφωνία μεταξύ της κυβέρνησης  και των Θεσμών αναφορικά με το «ξεπάγωμα» των πλειστηριασμών.

Σε κάθε περίπτωση «κλειδί» των εξελίξεων είναι η πορεία της πανδημίας που έχει αλλάξει ριζικά τον οικονομικό χάρτη και έχει οδηγήσει νοικοκυριά και επιχειρήσεις στα πρόθυρα νευρικής κρίσης.
Στην παρούσα φάση, το μόνο βέβαιο είναι ότι παραμένει σε ισχύ η αναστολή των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας έως τον Ιούνιο, αλλά είναι σαφές ότι ο χρόνος τελειώνει.
Τα νέα δεδομένα είναι βέβαιο ότι δημιουργούν προβληματισμό, αλλά και ανησυχία, καθώς το περιβάλλον από τις αρχές του μήνα θα είναι τελείως διαφορετικό για τους περισσότερους δανειολήπτες.
Στο στόχαστρο δεν αποκλείεται να βρεθούν και ευάλωτες οικονομικά ομάδες που έχουν πληγεί από τον κορονοϊό, με ότι αυτό συνεπάγεται για τις συνθήκες διαβίωσής τους.
Με βάση αυτά τα δεδομένα γίνεται αντιληπτό ότι έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για όσους έχουν χρέη, κάτι που σημαίνει ότι θα πρέπει να λάβουν τα μέτρα τους για να μη βρεθούν σε αδιέξοδο.
Ο Ιούνιος άλλωστε είναι ο μήνας που θα τεθεί σε ισχύ η εφαρμογή του νέου Πτωχευτικού νόμου, κάτι που σημαίνει ότι μπαίνει τέλος σε κάθε προστασία από τους πλειστηριασμούς.
Η νέα διαδικασία που θα τεθεί σε ισχύ θα σηματοδοτήσει και τη σταδιακή έναρξη των ελέγχων όσων χρωστούν, εξέλιξη που θα ανοίξει το δρόμο στις κατασχέσεις και τους πλειστηριασμών.
Ασφαλώς και θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι οι ράθυμοι ρυθμοί του δημοσίου και η πανδημία δεν ευνοούν το νέο τοπίο που θέλουν να επιβάλλουν οι τράπεζες από τις αρχές του καλοκαιριού.
Από την άλλη πλευρά όμως, υπάρχει η πίεση των Θεσμών που ζητούν την άρση των πλειστηριασμών και της πρώτης κατοικίας για όσους έχουν καταγγελθεί τα δάνεια και έχουν προχωρήσει οι διαδικασίες.
Με αυτό το σκεπτικό, οι εξελίξεις ανεξάρτητα από τις μικρο-καθυστερήσεις που ίσως υπάρξουν είναι ραγδαίες, γεγονός που σημαίνει ότι θα μπει «χέρι» στους τραπεζικούς λογαριασμούς.
Όλοι όσοι χρωστούν λοιπόν, πρέπει να είναι ενημερωμένοι και να ξέρουν τι συμβαίνει στην περίπτωση που διατάσσεται κατάσχεση από την εφορία και τι γίνεται με το ποινικό μέρος στην περίπτωση μεγάλων οφειλών.
Ζητούμενο σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι τα «όπλα» που έχει στη διάθεσή του ένας οφειλέτης, προκειμένου να μπορέσει να μπλοκάρει την κατάσχεση εις χείρας τρίτων.
Αν και τέτοια «όπλα» υπάρχουν, το βέβαιο είναι ότι η εφορία είναι σε θέση πλέον να προχωρήσει σε δέσμευση λογαριασμού, μισθού ή σύνταξης, χωρίς προηγούμενη ειδοποίηση.
Στο πλαίσιο αυτό, καλό είναι να γνωρίζουν άπαντες ότι το μοναδικό σίγουρο  «όπλο» που έχει ένας οφειλέτης είναι ο ακατάσχετος λογαριασμός, αλλά υπό πολύ συγκεκριμένες προϋποθέσεις.

Μη ρυθμισμένο χρέος
Τόσο η κρίση των μνημονίων, όσο και η πανδημία, άλλαξαν τα δεδομένα στην οικονομία, με αποτέλεσμα να υπάρχει αδυναμία πληρωμής οφειλών που δημιουργήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια.
Το δημόσιο έχει πλέον τα δικά του «εργαλεία» προκειμένου να εισπράξει τις ληξιπρόθεσμες οφειλές που δεν έχουν υπαχθεί σε νομοθετική ρύθμιση, κάτι που οδηγεί σε αδιέξοδο όσους χρωστούν.

Ο προϊστάμενος της αρμόδιας εφορίας μπορεί να λάβει τα εξής μέτρα:
Α. Κατάσχεση κινητών, είτε στα χέρια του οφειλέτη, είτε κινητών και απαιτήσεων, γενικώς, του οφειλέτη που βρίσκονται στα χέρια τρίτου, αλλά και κατάσχεση ακινήτων.
Β. Είναι δυνατή, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, η λήψη διοικητικών, ασφαλιστικών και δικαστικών μέτρων, σε βάρος του οφειλέτη του Δημοσίου.

Προδικασία, έκθεση κατάσχεσης
Ο οφειλέτης  θα πρέπει να γνωρίζει ότι είναι υποχρεωτική η κοινοποίηση από την εφορία ατομικής ειδοποίησης καταβολής οφειλής/υπερημερίας.
Μοναδική εξαίρεση είναι η κατάσχεση χρηματικών απαιτήσεων στα χέρια του φορολογουμένου ή τρίτου.
Σε εξαιρετικές περιπτώσεις εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις του επείγοντος,  καθώς τίθεται σε κίνδυνο η είσπραξη της οφειλής, η φορολογική διοίκηση μπορεί να παρακάμψει την τήρηση της ανωτέρω προδικασίας.
Για το λόγο αυτό απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή, καθώς οι εξελίξεις μπορεί να είναι τέτοιες που να φέρουν τα πάνω κάτω λόγω του ότι ο οφειλέτης δεν είναι σε θέση να καθορίσει τη στρατηγική άμυνας που θα ακολουθήσει.
Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι από την ημέρα επίδοσης στον οφειλέτη αντιγράφου της έκθεσης κατάσχεσης, αυτός στερείται του δικαιώματος ελεύθερης διάθεσης του ακινήτου και των συστατικών στοιχείων αυτού.
Πρόκειται για άκρως ανησυχητική εξέλιξη, καθώς η στέρηση αφορά και τα ακίνητα εκείνα που δεν περιγράφονται στην έκθεση κατάσχεσης.
Ωστόσο και αυτή είναι η πρώτη γραμμή άμυνας του κάθε οφειλέτη, η έκθεση κατάσχεσης δε σημαίνει αυτομάτως και πλειστηριασμό, γεγονός που δίνει τη δυνατότητα να εξετάσεις τις κινήσεις που πρέπει να κάνει.
Σε κάθε περίπτωση, οι κινήσεις αυτές πρέπει να είναι εξαιρετικά γρήγορες, γιατί ελλοχεύει ο κίνδυνος να χαθεί μια περιουσία που έχει δημιουργηθεί με μεγάλους κόπους και θυσίες.

Πρόγραμμα πλειστηριασμού
Ζητούμενο επίσης είναι ο χρόνος που ο προϊστάμενος της εφορίας δικαιούται να εκδώσει πρόγραμμα πλειστηριασμού, καθώς ο νόμος δίνει κάποια πολύ συγκεκριμένα δικαιώματα στους οφειλέτες.
Αυτό που πρέπει οι ενδιαφερόμενοι να γνωρίζουν, είναι ότι η αντίστροφη μέτρηση αρχίζει από τη στιγμή που δεν μπήκαν σε πρόγραμμα ρύθμισης των χρεών που έχουν έναντι της φορολογικής διοίκησης.
Σ’ αυτή την περίπτωση ο προϊστάμενος της εφορίας μπορεί να αρχίσει την διαδικασία μετά την παρέλευση σαράντα ημερών και το αργότερο σε τέσσερις μήνες από την κατάσχεση.

Αυτό σημαίνει ότι:

• Ορίζει ημερομηνία πλειστηριασμού το αργότερο σε πέντε μήνες από την ημερομηνία έκδοσης του προγράμματος.
• Εάν δεν διενεργηθεί ο πλειστηριασμός την ορισθείσα με το πρόγραμμα ημέρα, εκδίδει νέο πρόγραμμα το αργότερο εντός έτους από την ημέρα που ο πλειστηριασμός δεν διενεργήθηκε ή ανεστάλη και ορίζει νέα ημερομηνία κατά τα ανωτέρω.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι συγκεκριμένες προθεσμίες δεν θα τηρούνται εάν συντρέχει σπουδαίος λόγος που αναφέρεται σε αιτιολογημένη έκθεση του προϊσταμένου  της εφορίας.
Επίσης, η έκδοση προγράμματος πλειστηριασμού μετά την πάροδο των νόμιμων προθεσμιών δεν επιφέρει ακυρότητα αυτού.

Η αναστολή
Οι οφειλέτες θα πρέπει να γνωρίζουν τα «όπλα» που έχουν στη διάθεσή τους προκειμένου να μπορέσουν να πετύχουν την αναστολή εκτέλεσης του εκδοθέντος προγράμματος πλειστηριασμού.
Το βασικότερο όλων, είναι η ένταξή τους σε κάποιο πρόγραμμα ρύθμισης των οφειλών, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες νομοθετικές ρυθμίσεις ή με την έκδοση δικαστικής απόφασης περί αναστολής του.
Στην πράξη, κυριότητα πλειστηρασθέντος ακινήτου στον υπερθεματιστή, μεταβιβάζεται μετά τη μεταγραφή της περίληψης κατακυρωτικής έκθεσης στο οικείο Υποθηκοφυλακείο ή Κτηματολογικό Γραφείο.
Έως τότε και αυτό έχει τη σημασία του για τις κινήσεις που ενδεχομένως θα γίνουν η κυριότητα παραμένει στον κύριο του ακινήτου.

Ποινική δίωξη
Ο οφειλέτης θα πρέπει να γνωρίζει ότι υποβάλλεται αίτηση ποινικής δίωξης για μη καταβολή χρεών προς το Δημόσιο και μάλιστα υποχρεωτικά από τον προϊστάμενο της υπηρεσίας της φορολογικής διοίκησης.
Αυτός άλλωστε είναι που έχει την αρμοδιότητα για την επιδίωξη είσπραξης της οφειλής προς τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών της έδρας του, εφόσον δεν καταβάλλονται τα βεβαιωμένα χρέη.

Τα χρέη αυτά αφορούν:

• το Δημόσιο,
• τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου,
• τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα.

Πρόκειται για χρέη που αφορούν χρονικό διάστημα που είναι μεγαλύτερο των τεσσάρων μηνών και υπερβαίνουν το συνολικό ποσόν των 100.000 ευρώ και προέρχονται από κάθε αιτία.
Στο ποσό των χρεών συμπεριλαμβάνονται τόκοι, προσαυξήσεις και πρόστιμα εκπρόθεσμης καταβολής μέχρι την ημερομηνία σύνταξης του πίνακα χρεών.

Αναστολή εκτέλεσης
Η αναστολή εκτέλεσης της επιβληθείσας ποινής γίνεται στην περίπτωση που ο οφειλέτης εντάξει τα χρέη του σε πρόγραμμα ρύθμισης.
Η αναστολή ισχύει για όσο χρονικό διάστημα τηρούνται οι όροι αυτής, μέχρι την εξόφληση του συνόλου της οφειλής για την οποία και έχει εκδοθεί η καταδικαστική απόφαση.
Η μη καταβολή χρεών προς το Δημόσιο, μπορεί να κριθεί ατιμώρητη από την αρμόδια Εισαγγελική Αρχή, εάν το ποσό που οφείλεται εξοφληθεί μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης σε οποιονδήποτε βαθμό.
Μετά την επιβολή από το Δημόσιο ή από οποιονδήποτε τρίτο κατάσχεσης σε περιουσιακό στοιχείο του οφειλέτη, μπορεί να επιβληθεί άλλη κατάσχεση για άλλες οφειλές προς το Δημόσιο στο ίδιο περιουσιακό στοιχείο.

Άρση κατάσχεσης
Η άρση κατάσχεσης και η εξάλειψη υποθήκης επί ακινήτου για χρέη προς το Δημόσιο,  μπορεί να γίνει αλλά κάτω από δύο προϋποθέσεις.
Η πρώτη είναι η εξόφληση ή η διαγραφή του χρέους του ποσού για το οποίο επιβλήθηκε το μέτρο ή η έκδοση απόφασης από το αρμόδιο όργανο με συγκεκριμένους, κατά περίπτωση, όρους αποδέσμευσης.

Μικροποσά
Ζητούμενο είναι το τι συμβαίνει προς τα ελάχιστα ποσά οφειλής προς το Δημόσιο, νομικά πρόσωπα και τρίτους για τα οποία δεν λαμβάνονται αναγκαστικά μέτρα κατά των οφειλετών
Δεν επιβάλλεται κατάσχεση ακινήτων, καθώς και κατάσχεση κινητών στα χέρια του οφειλέτη, κατά των οφειλετών που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές από κάθε αιτία (για την καταβολή των οποίων ευθύνεται ως πρωτοφειλέτης, συνυπόχρεος, εγγυητής κ.λπ.) συνολικού ποσού 500 ευρώ.
Εξαίρεση σ’ αυτή την περίπτωση είναι το μέτρο της κατάσχεσης στα χέρια τρίτων.

Οι καταθέσεις
«Χέρι» σε τραπεζικό λογαριασμό ασφαλώς και μπορεί να μπει, αλλά ο νόμος έχει κάποιες δικλείδες ασφαλείας, ώστε όσοι έχουν οφειλές να μη βρεθούν αντιμέτωποι με δυσάρεστες εκπλήξεις.
Στο πλαίσιο αυτό, καταθέσεις σε πιστωτικά ιδρύματα σε έναν και μοναδικό ατομικό ή κοινό λογαριασμό είναι ακατάσχετες μέχρι του ποσού των 1.250 ευρώ μηνιαίως για κάθε φυσικό πρόσωπο και σε ένα μόνο πιστωτικό ίδρυμα.
Για να εφαρμοστεί η διάταξη απαιτείται η υποβολή ηλεκτρονικής δήλωσης με την οποία γνωστοποιείται από το φυσικό πρόσωπο ο ένας και μοναδικός λογαριασμός.
Εάν υπάρχει λογαριασμός περιοδικής πίστωσης μισθών, συντάξεων αλλά και ασφαλιστικών βοηθημάτων, γνωστοποιείται μόνο ο λογαριασμός αυτός.