Εισήγηση 2ου θέματος εκτός ΗΔ τακτικής συνεδρίασης Δ.Σ. Ν. Φιλαδέλφειας – Ν. Χαλκηδόνας

Εισήγηση για λήψη απόφασης για τον χαρακτηρισμό ως διατηρητέου του εργοστασίου “Μπριτάννια”.

“Παρακαλούμε όπως σε πρώτη προσεχή συνεδρίαση του Δ.Σ, να εισάγετε για λήψη σχετικής απόφασης, το θέμα που αφορά τον χαρακτηρισμό ως διατηρητέου του εργοστασίου ‘Μπριτάννια’.

ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Το εργοστάσιο της βιομηχανίας υφασμάτων χτίστηκε στις όχθες του Ποδονίφτη στα νοτιοανατολικά όρια της Ν. Φιλαδέλφειας από τον εργολήπτη μηχανικό Ν. Γαβαλά, υπό την εποπτεία του καθηγητή του Πολυτεχνείου Αχ. Καρρά.

Το οικόπεδο έχει, κατά τον προγενέστερο τίτλο κτήσεως, έκτασης 11.034,49 τ.μ. ενώ κατόπιν ρυμοτομήσεων, τακτοποιήσεων, καθορισμού οριογραμμών ρέματος κλπ, το απομένον οικόπεδο έχει τελική επιφάνεια 6.980,31 τ.μ., το οποίο βρίσκεται επί της οδού Λυκούργου, στα όρια του δήμου με τον Δήμο Νέας Ιωνίας, εντός του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου, στο ΟΤ 461, και είναι άρτιο και οικοδομήσιμο.

Επί του οικοπέδου υφίσταται, σύμφωνα με τον αρχικό τίτλο κτήσεως, ένα βιομηχανοστάσιο, το οποίο αποτελείται από το κυρίως ισόγειο βιομηχανικό κτίριο, επιφάνειας 4.800 τ.μ., μετά των υπογείων χώρων του, επιφάνειας 1.200 τ.μ. Επίσης υφίσταται ένα μηχανουργείο (μονώροφο παλαιό κτίσμα), 430 τ.μ., ένα κτίριο λεβητοστασίου 110 τ.μ., ένα ισόγειο κτίριο πρατηρίου, 30 τ.μ. και ένα φυλάκιο (οικίσκος φύλακα), 50 τ.μ. Έτσι, η συνολική επιφάνεια των κτισμάτων φτάνει τις 6.620 τ.μ.

Το κτίριο αποτελείται από έναν μεγάλο κύριο χώρο με δυο μικρά κατ’ επέκταση τμήματα ισογείου, ένα τμήμα Α’ ορόφου και τμήματα υπογείου. Στο υπόγειο και στον όροφο υπήρχαν βοηθητικοί χώροι και στο ισόγειο ήταν οι χώροι παραγωγής του πρώην εργοστασίου. Όλες οι επιφάνειες είναι ενιαίες, μεγάλου μεγέθους, ιδιαίτερα αυτές του ισογείου.

Ο χώρος καθορίζεται από τις παράλληλες συστοιχίες των κολωνών από οπλισμένο σκυρόδεμα με οριζόντια και κεκλιμένα δοκάρια που διαμορφώνουν τα κεκλιμένα τμήματα της στέγης με πολλούς φεγγίτες. Σε κάποια σημεία υπάρχουν εσωτερικές τοιχοποιίες οι οποίες διαμορφώνουν επιμέρους χώρους.

Με βάση το ΦΕΚ 738Δ/14-7-2003 εγκρίθηκε η πολεοδομική μελέτη και η ένταξη του ακινήτου της ‘Μπριτάννια’ στο ρυμοτομικό σχέδιο, ενώ καθορίστηκαν οι χρήσεις γης και οι όροι δόμησης.

Ακριβώς απέναντι από το εργοστάσιο της ‘Μπριτάννια’, εγκαταστάθηκε το 1935 το εργοστάσιο ‘Βαμβακουργίας Φιλαδέλφειας’ (‘Τεγόπουλου’), που ξεκίνησε με την επωνυμία ‘Α.Ε. Ελληνικά Κλωστήρια Υιών Τεγόπουλου’. Τα δύο αυτά βιομηχανικά κτίρια είναι σημαντικά δείγματα βιομηχανικής κληρονομιάς της περιοχής, και αποτελούν κομμάτι της πολιτιστικής μας παρακαταθήκης, που συνδέεται άμεσα και ζωντανά με την γενιά των γονιών και των παππούδων μας.

Η διατήρηση των ιστορικών αυτών κελύφων, στα όρια του χαρακτηρισμένου Προσφυγικού οικισμού, και η δυνατότητα επανάχρησής τους, προσδιορίζει την ταυτότητα της πόλης και υπογραμμίζει τον προσφυγικό χαρακτήρα της περιοχής μας, καθώς οι βιοτεχνίες αυτές απασχολούσαν κατά κόρον πρόσφυγες που κατοικούσαν στην περιοχή.

Διατήρηση ιστορικής μνήμης

Επιπλέον, η ανάδειξη αυτής της κληρονομιάς και η αξιοποίησή της με πρωτότυπους τρόπους, διατηρεί την ιστορική μνήμη και την πολιτιστική κληρονομιά, δημιουργώντας ταυτόχρονα μια προοπτική ανάπτυξης για την περιοχή.

Εν κατακλείδι, όπως αναφέρει η αρχαιολόγος Όλγα Βογιατζόγλου, σε ημερίδα για την αρχιτεκτονική κληρονομιά της πόλης μας, που διεξήχθη στις 15 Οκτωβρίου 2008, μετά από πρωτοβουλία του Δήμου:

‘Τα δύο αυτά Συγκροτήματα παρουσιάζουν συγκριτικά πλεονεκτήματα που δεν τα βρίσκει πλέον κανείς στην Αθήνα. Η τύχη τα διατήρησε σε ένα αλώβητο φυσικό περιβάλλον, δίπλα στον Ποδονίφτη, στο ίδιο εκείνο περιβάλλον που τα τοποθέτησε ο ανθρώπινος παράγοντας με στόχο την εκμετάλλευση του υγρού στοιχείου, του τόσο απαραίτητου στην Κλωστοϋφαντουργία.

Η οποιαδήποτε λοιπόν πρόταση για αναγνώριση, ανάδειξη και διατήρηση της βιομηχανικής κληρονομιάς της Νέας Φιλαδέλφειας δεν είναι δυνατόν να μην περιλαμβάνει και την ταυτόχρονη εξυγίανση και ανάδειξη του παρακείμενου ρέματος με την οργιώδη βλάστηση.

Μετά την από 30.09.2010 εισήγηση της Διεύθυνσης Νεώτερης και Σύγχρονης Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς και την κατά πλειοψηφία γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων, με αριθμό Πρακτικού 28/10.11.2011, εκδόθηκαν οι αποφάσεις του ΥΠΠΟ με αριθμ. ΥΠΠΟΤ/ΔΝΣΑΚ/5828/89 & ΥΠΠΟΤ/ΔΝΣΑΚ/115219/2038, σύμφωνα με τις οποίες χαρακτηρίζονται ως μνημεία, (1) το κέλυφος του κυρίως κτηρίου, η καμινάδα και το λεβητοστάσιο του πρώην εργοστασίου «Βαμβακουργία» και (2) η καμινάδα του πρώην εργοστασίου ‘Μπριτάννια’.

Κατόπιν των ανωτέρω αναλυτικά εκτεθέντων, εισηγούμαστε τη διατήρηση των κτισμάτων της ‘Μπριτάννια’ με σκοπό την ανάδειξη, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, του ιστορικού παρελθόντος μέσα στο ίδιο του το φυσικό περιβάλλον, στην καρδιά μιας σύγχρονης και συνάμα ιστορικής πόλης”.