“Η αλήθεια για την ασφαλιστική μεταρρύθμιση του ΣΥΡΙΖΑ («νόμος Κατρούγκαλου») και την αντιμεταρρύθμιση Μητσοτάκη”, του Γ. Κατρούγκαλου

Άρθρο του Τομεάρχη Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Γιώργου Κατρούγκαλου στην εφημερίδα ΧΤΥΠΟΣ

Τα fake news της Νέας Δημοκρατίας για το νόμο της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης (το λεγόμενο «νόμο Κατρούγκαλου») δεν είναι ένα και δύο, είναι λεγεώνα. Το τελευταίο, που πηγαίνει ίσως και για το χρυσό μετάλλιο της παραπληροφόρησης ήταν ότι με αυτόν, τάχα, αυξήθηκε το όριο ηλικίας στα 67 χρόνια. Πρόκειται, προφανώς, για καθαρό, γυμνό ψέμα. Το όριο ηλικίας που είχε ήδη αυξηθεί με τους νόμους 3863/2010 και 3865/2010 της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, καθορίσθηκε στο 67ο έτος με το άρθρο πρώτο, παρ. ΙΑ.4 του νόμου 4093/2012 της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου, ως «το γενικό όριο ηλικίας από 1.1.2013» παντού, στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Αντίθετα, ο μεν νόμος της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης 4387/2016, ο λεγόμενος «νόμος Κατρούγκαλου», δεν περιείχε καμιά αναφορά σε ηλικιακά όρια, ο δε ν. 4336/2015, ο οποίος ενσωμάτωσε τον Ιούλιο του 2015 τις δεσμεύσεις του τρίτου μνημονίου (το οποίο, θυμίζω, υπερψηφίστηκε και από ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι), ρύθμισε απλώς εξαιρέσεις που είχαν απομείνει, ορίζοντας νέες μεταβατικές περιόδους.

Το χρυσό μετάλλιο διεκδικεί το άλλο fake news, κατά το οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν αυτός που έκοψε τη 13η και 14η σύνταξη, ότι συνολικά οι περικοπές επί της διακυβέρνησης μας ήταν πολλαπλάσιες αυτών της ΝΔ, ακόμη και την τερατολογία ότι τάχα επιβαρύναμε 75 δις τους συνταξιούχους, από τα οποία 25 δις από την αύξηση της εισφοράς υγείας στις συντάξεις. Η αλήθεια είναι ότι το σύνολο της συνταξιοδοτικής δαπάνης το 2016 (χρόνος που έγινε η ασφαλιστική μεταρρύθμιση) ήταν 23,46 δις ευρώ (κρατική δαπάνη) πλέον 11,34 δις ευρώ εισφορές. Το συνολικό ποσό από την αύξηση της εισφοράς υγείας στις κύριες συντάξεις από 4% σε 6% ήταν 532 εκατομμύρια και από την εφαρμογή 6% εισφοράς υγείας στις επικουρικές 178 εκατομμύρια. Είναι εύκολο κάθε συνταξιούχος να ελέγξει τα ψέματα και να δει ποιος και πόσο του περιέκοψε τις αποδοχές του: ας δει στην ανάλυση της σύνταξης που του έρχεται κάθε μήνα πότε επιβλήθηκαν οι περικοπές. Η συντριπτική πλειονότητα από αυτές έγινε επί κυβερνήσεων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ.
Όμως η βασική διαφορά της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης από τα διαδοχικά τσεκουρώματα που προηγήθηκαν δεν είναι ποσοτική, αλλά ποιοτική και ουσιαστική. Όταν ήρθαμε εμείς στην διακυβέρνηση της χώρας, παρά τις 12 περικοπές που είχαν προηγηθεί, τα ασφαλιστικά ταμεία ήταν άδεια και χρεωκοπημένα, με πάνω από 1,5 δις ευρώ έλλειμμα. Εμείς καταστήσαμε το ασφαλιστικό σύστημα βιώσιμο, για να μπορούν να πάρουν σύνταξη και οι σημερινοί εργαζόμενοι. Παραδώσαμε τον ΕΦΚΑ με πλεόνασμα πάνω από 1 δις ευρώ. Αντιθέτως, η κυβέρνηση Μητσοτάκη λεηλάτησε ξανά το ασφαλιστικό σύστημα και το οδηγεί ξανά σε ελλείμματα, χαρίζοντας τις επικουρικές στην αγορά, μολονότι έκοψε τη 13η σύνταξη και δεν έδωσε πίσω 2,5 δις ευρώ αναδρομικά.

Η αποκατάσταση της βιωσιμότητας έγινε με μια μεταρρύθμιση που χαρακτηριζόταν από τις αρχές της ισονομίας (ένα ταμείο, ενιαίοι κανόνες) και της κοινωνικής δικαιοσύνης (εθνική σύνταξη και ποσοστά αναπλήρωσης υπέρ των χαμηλόμισθων και όσων είχαν, λόγω ανεργίας, λίγα χρόνια εργασίας). Λίγο έχει προσεχθεί ο νέος θεσμός της Εθνικής Σύνταξης, που ισχύει στα προηγμένα κοινωνικά κράτη, δίνεται σε όλους, με χρηματοδότηση από τη φορολογία, όχι από τις εισφορές, χωρίς εισοδηματικά κριτήρια. Την καθιερώσαμε ως ισόποση με το 60% του μέσου εισοδήματος, στο επίπεδο που υπολογίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση το όριο της φτώχειας.

Ναι, μας λένε, καλά όλα αυτά, αλλά με τις εισφορές λεηλατήσατε τη μεσαία τάξη. Τι κάναμε στην πραγματικότητα; Στο πλαίσιο της ισονομίας, εφαρμόσαμε παντού (με εξαίρεση ευνοϊκότερες ρυθμίσεις για τους αγρότες και τους νέους ασφαλισμένους) τον ίδιο κανόνα για μισθωτούς και ελεύθερους επαγγελματίες: οι εισφορές να είναι ίσες με το 20% του εισοδήματος από εργασία, ό,τι ίσχυε ανέκαθεν για όλους τους μισθωτούς. Η συντριπτική πλειονότητα των μη μισθωτών (88% επί του συνόλου) κατέβαλε από την 1/1/2017 χαμηλότερες και δικαιότερες εισφορές. Με βάση το εισόδημα και όχι επί πλασματικών και αυτόματα αυξανόμενων, ανά τριετία, ασφαλιστικών κλάσεων. Είναι αλήθεια ότι αρκετοί (σε καμία περίπτωση όμως, επαναλαμβάνω, οι περισσότεροι) ελεύθεροι επαγγελματίες με μεγαλύτερα εισοδήματα επιβαρύνθηκαν από την ταυτόχρονη εφαρμογή της ασφαλιστικής και της φορολογικής μεταρρύθμισης (πχ με προκαταβολή του 100% του φόρου), με αποτέλεσμα η συνολική επιβάρυνση τους να είναι τελικά ανεπιεικής. Διορθώσαμε τις περισσότερες από αυτές τις παρενέργειες το δεύτερο μισό της διακυβέρνησης μας. Με την αντιμεταρρύθμιση όμως της ΝΔ, ο κάθε ελεύθερος επαγγελματίας διαλέγει ελεύθερα το ύψος των εισφορών που θα πληρώσει. Έτσι, σήμερα ένας ανειδίκευτος εργάτης πληρώνει περισσότερες εισφορές από έναν μεγαλογιατρό ή μεγαλοδικηγόρο που έχει επιλέξει τη χαμηλότερη κλίμακα. Και όχι μόνον αυτό. Οι πιο πολλοί ελεύθεροι επαγγελματίες πληρώνουν σήμερα περισσότερα από ότι το 2019. Για την μεγάλη πλειονότητα των μη μισθωτών, η ελάχιστη εισφορά αυξήθηκε σε ποσοστό 23% (από τα 185 ευρώ στα 239 ευρώ το 2023).

Τελειώνω με την προσωπική διαφορά, που δικαιολογημένα μονοπωλεί το ενδιαφέρον πολλών συνταξιούχων. Γιατί καθιερώθηκε; Μα για να προστατευτεί η κύρια σύνταξη από νέα περικοπή, όπως ζητούσε το ΔΝΤ. Και επειδή δεν πέρασε του ΔΝΤ και δεν κόπηκε, μας κατηγορούσε ο κ. Μητσοτάκης ότι ανταλλάξαμε τη Μακεδονία με τις συντάξεις! Ο δεύτερος λόγος καθιέρωσης είχε πάλι να κάνει με την ισονομία: Στο μέλλον να μην υπάρχουν δύο κατηγορίες συνταξιούχων, αλλά τυχόν υψηλότερες παλιότερες συντάξεις να έρθουν στο ίδιο επίπεδο με τις νέες. Ο «νόμος Κατρούγκαλου» προέβλεπε ότι οι νέες συντάξεις θα αυξάνονταν από 1/1/2017, ώστε όσες από αυτές υπολείπονταν των παλαιών, να τις φτάσουν σε 5-6 χρόνια. Μετά την ψήφιση του νόμου, όμως, το ΔΝΤ εκβίασε ξανά, ώστε η πρώτη αύξηση να δοθεί από 1/1/2023. (Αυτή που πήραν πριν από λίγους μήνες οι συνταξιούχοι. Δεν ήταν νομοθετική ρύθμιση Μητσοτάκη, δική μας ήταν.) Έτσι όμως για πάνω από έξι χρόνια δεν αυξήθηκαν καθόλου οι συντάξεις όσων έχουν προσωπική διαφορά. Μάλιστα, ειδικά τα τελευταία χρόνια, λόγω του μεγάλου πληθωρισμού, αν και δεν μειώθηκαν ονομαστικά οι συντάξεις αυτές, έχασαν μεγάλο μέρος από την αγοραστική τους δύναμη.

Για το λόγο αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έχει δεσμευτεί, όχι μόνον να επανορθώσει τις αδικίες Μητσοτάκη: Να επαναφέρει, δηλαδή, την 13η σύνταξη και να δώσει πίσω τα αναδρομικά. Και η προσωπική διαφορά θα επανεξεταστεί, ενδεχομένως με το να πάρουν και οι συνταξιούχοι που την έχουν αυξήσεις, μικρότερου ύψους από τους άλλους με μικρότερη σύνταξη, ώστε και να αποκαταστήσουν την αγοραστική τους δύναμη και να μην υπάρχουν στο μέλλον δύο ταχύτητες συνταξιούχων.
Δικαιοσύνη παντού είναι το σύνθημα μας. Δικαιοσύνη για όλους, δικαιοσύνη και για τους συνταξιούχους!

*Ο Γιώργος Κατρούγκαλος είναι Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου και Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Β1 Βόρειου Τομέα Αθήνας