Η θέση του Παύλου Καμάρα για τη διαχείριση των απορριμμάτων

Ο Περιφερειακός Σύμβουλος Αττικής, με την παράταξη Σγουρού, και πρώην Δήμαρχος Πεύκης κ. Παύλος Καμάρας, έκανε την ακόλουθη τοποθέτηση για τη διαχείριση των απορριμμάτων στην συζήτηση του Περιφερειακού Συμβουλίου: “Αγαπητοί Συνάδελφοι,
Το θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων σε όλη την Ελλάδα και ιδιαίτερα στην Αττική, είναι ένα μείζον πρόβλημα, με σημαντικές οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές διαστάσεις.
Η σημαντικότητα του αλλά και ένα ιστορικό πολλών χρόνων που δεν τιμά όσους ήταν αρμόδιοι για την επίλυση του, επιβάλλουν τουλάχιστον σήμερα, μια υπεύθυνη, λογική, τεκμηριωμένη αντιμετώπιση. Μακριά από λαϊκισμούς, πρόσκαιρες εντυπώσεις και κυρίως λόγια και πράξεις που και λύσεις δεν θα δίδουν, αλλά και τους πολίτες για μια ακόμη φορά δεν θα εμπαίζουν.
Διάβασα προσεκτικά την επιστολή της κας Περιφερειάρχη προς τους Δημάρχους, αλλά άκουσα και την σχετική της «εισήγηση».
Θα μου επιτρέψετε να πω, ότι πέραν από τον θόρυβο που ξεκίνησε η υπόθεση αυτή, που ασφαλώς δεν ταιριάζει με το πνεύμα που προανέφερα του όλου επιβαλλόμενου χειρισμού, διακρίνω ερασιτεχνικούς, επιφανειακούς χειρισμούς, χωρίς εμβάθυνση στην αναζήτηση των πραγματικών προβλημάτων.
ΣΛΟΓΚΑΝ-ΣΥΝΘΗΜΑΤΑ-ΕΥΚΟΛΗ ΑΝΕΞΟΔΗ  ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΤΟΥΣ ΠΡΩΗΝ, ΣΤΟΧΟΠΟΙΗΣΗ –ΔΙΑΣΥΡΜΟΣ ΟΣΩΝ ΕΧΟΥΝ ΑΝΤΙΘΕΤΗ ΑΠΟΨΗ.
Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι στην διαχείριση των απορριμμάτων, η λογική της ιεράρχησης των ενεργειών,
– Πρόληψη
– Επαναχρησιμοποίηση
– Ανακύκλωση
– Άλλου είδους ανάκτηση
– Ενεργειακή αξιοποίηση (καύση ή άλλη επεξεργασία)
– Και τελικά θάψιμο υπολοίπου mε ειδική μέριμνα για τα επικίνδυνα απόβλητα
Είναι εκ των ουκ άνευ
Σ’ αυτά να συμφωνήσουμε, διότι δεν είναι μόνο Ευρωπαϊκή επιταγή, αλλά κυρίως Εθνική υπόθεση ως προς την αειφορία ,το περιβάλλον, την εθνική οικονομία, την υγεία και τις ανάγκες της κοινωνίας.
Όμως αναρωτήθηκε κανείς τι εμπόδισε όλ’ αυτά τα χρόνια να δοθούν λύσεις σύμφωνα με τα παραπάνω, και τελικά να επιλεγούν μονο 4 χώροι,  (τελικά 3) μετά παλινωδίες 20 χρόνων όπου θα γίνουν ανάλογες εγκαταστάσεις; Γιατί να μη γίνει ουσιαστική αποκέντρωση σε περισσότερους χώρους;
Και μη μου πούνε κάποιοι ότι φταίνε τα μεγάλα συμφέροντα, γιατί έτσι θεωρούμε όλους, κυβερνήσεις, αντιπολιτεύσεις, Δημοτικές και Νομαρχιακές Αρχές και όλους τους εμπλεκόμενους ΔΙΑΠΛΕΚΟΜΕΝΟΥΣ.
Με την ίδια ευκολία της στοχοποίησης, όσων έχουν άλλη άποψη ως διαπλεκόμενου, θα μπορούσε κάποιος να αντιτείνει ότι στην αλλαγή φιλοσοφίας, καραδοκούν τα μικρά συμφέροντα ή άλλα συμφέροντα ή και τα ατομικά συμφέροντα επίορκων, που «στο όνομα του λαού για το λαό», διαπράττουν τα μεγαλύτερα αδικήματα.
Είναι σίγουρο ότι ο διάλογος αυτός, δεν έχει νόημα, αφού η διαφθορά δεν είναι θέμα του μικρού ή του μεγάλου συμφέροντος, αφορά στους θεσμούς που καλούνται να επιβάλλουν την διαφάνεια και την νομιμότητα ως και στα πρόσωπα που τους υπηρετούν.
Τι εμπόδισε λοιπόν την εφαρμογή μιας σωστής κατά κοινή ομολογία πολιτικής που θα είχε πολλαπλασιαστικά οφέλη για την κοινωνία;
Κατά τη γνώμη μου, δύο (2) είναι οι κύριοι παράγοντες:
1)      Η μόνιμη γάγγραινα του πολιτικού συστήματος, ο φόβος του πολιτικού κόστους των διοικούντων και ο λαϊκισμός των αντιπολιτευόμενων.
2)      Ένα πολεοδομικό συγκρότημα άναρχα δομημένο, χωρίς τις απαραίτητες πρόνοιες για χώρους κοινωνικών και λοιπών υποδομών.
 
Εάν συνδυάσουμε αυτά με ένα λαό απαίδευτο, ανενημέρωτο αλλά και δίκαια (από αυτά που βιώνουν κάποιες περιοχές) φοβισμένο και καχύποπτο, η χωροθέτηση ακόμα και απλής μεταφόρτωσης κλαδιών στην πλειοψηφία των αστικών Δήμων (γιατί δεν είναι όλοι ίδιοι),  ήταν κόκκινη γραμμή για τους Δημότες.
Πολύ δε μάλλον η λειτουργία σταθμών μεταφόρτωσης των Αστικών Στερεών Αποβλήτων ή ακόμα περισσότερο η εγκατάσταση υποδομών για τη διαχείριση έστω και τοπικών απορριμμάτων .
Ζήσαμε λοιπόν όλα αυτά τα χρόνια βουλευτές, όλων των παρατάξεων, να νομοθετούν και να χωροθετούν εγκαταστάσεις διαχείρισης απορριμμάτων και αμέσως μετά να συντάσσονται με τους ψηφοφόρους τους, στην αναίρεση όσων ψήφισαν, με κινητοποιήσεις, και την συμπαράσταση των τοπικών παραγόντων.
Ζήσαμε Δημάρχους και Δημοτικές Αρχές να αρνούνται να αναλάβουν το βαρύ φορτίο, λόγω αντικειμενικών αδυναμιών στις πόλεις τους αλλά και εξαιτίας των αντιδράσεων των Δημοτών.
Και ενώ πολλοί προσπάθησαν να προωθήσουν την ανακύκλωση και να ευαισθητοποιήσουν τους Δημότες τους (με σχετική επιτυχία) άλλοι συνέχιζαν να καίνε ανεξέλεγκτα τα σκουπίδια σε παράνομες χωματερές.
Ζήσαμε κοινωνίες να εξεγείρονται κατά της χωροθέτησης των εγκαταστάσεων, χιλιόμετρα μακριά τους, ενώ σιωπηλά αποδέχοντο την εγκληματική λειτουργία των ΧΑΔΑ στις γειτονιές τους, με εφιαλτικούς ρύπους στον αέρα και στο υπέδαφος.
Αποτέλεσμα όλων αυτών, το 83% των Αστικών Στερεών Αποβλήτων, να θάβεται στον «μαρτυρικό» αλλά και ακριβοπληρωμένο από τα ανταποδοτικά τέλη χώρο Φυλής –Λιοσίων και μόνο το 17% να επαναχρησιμοποιείται.
Aυτά μέχρι την θεσμοθέτηση του ΠΕΣΔΑ το 2006.
Σχεδιασμός που δίδει τουλάχιστον μια δυνατότητα προοπτικής (ΣΙΓΟΥΡΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΙΣΧΟΣ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ), αφού προέβλεπε την εφαρμογή όλων των ενδεικνυόμενων τεχνολογιών για την διαχείριση των απορριμμάτων, αλλά και δρομολογεί έστω και την μη ΑΠΟΛΥΤΑ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΛΥΣΗ ΓΙΑΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ στους 4 θεσμοθετημένους χώρους.
Παράλληλα δεν εμποδίζει τους Δήμους στην ανάπτυξη πρωτοβουλιών (ανακύκλωση κλπ) για μείωση των απορριμμάτων προς ταφή, ενώ δόθηκε και κίνητρο για την μείωση των απορριμμάτων προς ταφή με την καθιέρωση της χρέωσης ανά τόνο απορριμάτων για τον ΧΥΤΑ, αντί του ποσοστιαίου τέλους επί των τακτικών εσόδων που ίσχυε παλαιότερα, προς τον σκοπό αυτό.
Ξεκινά τώρα την καινούργια της προσπάθεια η Περιφερειακή Αρχή με την ιδιότητα της και ως υπεύθυνης της διαχείρισης των απορριμμάτων μέσω του ΕΔΣΔΑ. Η εμπειρία λέει ότι πριν οιαδήποτε άλλη ενέργεια, για να έχει το εγχείρημα στοιχειώδεις πιθανότητες επιτυχίας, θα πρέπει, να λυθούν δύο (2) βασικά θέματα, ο ΧΩΡΟΣ και ο ΧΡΟΝΟΣ. και συγκεκριμένα,
Ως πρώτο στάδιο θα πρέπει να ανοίξει ένα διάλογο με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και κυρίως τους Δήμους ώστε  να καθορισθούν,
1) ΠΟΙΟΙ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΑΦΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ (ΧΥΤΥ);   
αφού και στην λογική της ήπιας αποκεντρωμένης διαχείρισης σε μικρές και ασφαλείς εγκαταστάσεις και με υπόθεση εργασίας για το εκατό τοις εκατό επιτυχίας του συστήματος σε βάθος μάλιστα χρόνων, υπολείμματα για θάψιμο θα υπάρχουν πάντα ( 400.000-600.000 τόνοι κατ’ ελάχιστο)
2) ΠΟΥ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΧΩΡΟΙ (ανά Δήμο ή ομάδα Δήμων) ΤΟΠΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ;
αφού η δημιουργία των τοπικών υποδομών (συγκέντρωσης-διαχωρισμού ανακυκλώσιμων υλικών, κομποστοποίησης προδιαλεγμένων οργανικών αποβλήτων, θρυμματισμός αδρανών κλπ), απαιτεί επαρκείς χώρους, με προσβασιμότητα και συμβατικότητα με το περιβάλλον.
3) ΠΟΙΟΙ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΧΩΡΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ;
Πού, δηλαδή θα εγκατασταθεί η ΜΟΝΑΔΑ ΑΠΟΤΕΦΡΩΣΗΣ ΤΩΝ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΥ Η ΜΟΝΑΔΑ ΕΜΑΚ (εάν φύγουν  από την ΦΥΛΗ όπως εξαγγέλλει η Περιφερειάρχης);
–          Πού θα γίνει η εγκατάσταση μονάδας, για ενδεχόμενη παραγωγή ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ (εάν επιλεγεί αυτή η μέθοδος για τα βιοαπόβλητα);
–          Πού θα γίνουν τα εργοστάσια καύσης για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή οι μονάδες επεξεργασίες σύμμεικτων υπολοίπων (ανάλογα με την μέθοδο που θα επιλεγεί αφού, σε κάθε περίπτωση σύμμεικτα υπόλοιπα θα υπάρχουν ακόμα και από την ανακύκλωση);
Ακολούθως αφού συμφωνηθούν και θεσμοθετηθούν αυτοί οι χώροι, οι οποίοι προφανώς θα προσκρούσουν σε υφιστάμενες προβλέψεις χρήσεων γης, στα πολεοδομικά σχέδια των Δήμων και στο Ρ.Σ.Α, που θα πρέπει να ξεπερασθούν, μαζί με τις εύλογα αναμενόμενες προσφυγές των κατοίκων και  των Φορέων και τις μελέτες περιβαντολλογικών επιπτώσεων, τότε θα μπορεί να  προχωρήσει,
στο δεύτερο στάδιο  που είναι η σύνταξη μιας πλήρους οικονομικοτεχνικής μελέτης για όλα τα στάδια διαχείρισης (τοπικά- περιφερειακά) που θα προβλέπεται, κόστος εγκατάστασης και λειτουργικά κόστη όλων των επιμέρους δράσεων για κάθε Δήμο και την Περιφέρεια, ώστε  να ακολουθήσει το,
τρίτο στάδιο που θα είναι μια πλήρης καταγραφή των λειτουργικών προβλημάτων και αναγκών των Δήμων στην αντιμετώπιση των αρμοδιοτήτων τους (προσωπικό, μηχανήματα, προβλήματα χωροθέτησης πχ τεσσάρων  ή πέντε  κάδων αντί για δύο(2) κλπ.
Αφού εξασφαλισθούν λύσεις για όλα αυτά, εξασφαλισθεί ΠΑΓΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ και αφού κατατεθεί ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΟ ΧΡΟΝΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑ,
τότε μόνο δικαιούται να βγει η κα Περιφερειάρχης και να μιλήσει για ακυρώσεις και κλεισίματα,
τότε θα δικαιούται να ομιλεί και να πετά την μπάλα στους Δήμους,
τότε θα μπορεί να καταργεί τα «Φαραωνικά Έργα» και τις δρομολογημένες λύσεις.
Με τα παραπάνω, δεν θέλω να ισχυρισθώ ότι αφού είναι βουνό τα προβλήματα ας μην κάνουμε τίποτα.
– Αντιθέτως μπορούμε να ξεκινήσουμε προγραμματισμό και συνεργασίες και κυρίως με άλλη πολιτική αντίληψη και φιλοσοφία.
Μία φιλοσοφία όμως που δεν αφορά τόσο στην διαχείριση των βιοαποβλήτων ή τον δημόσιο ή μη χαρακτήρα του εγχειρήματος, αφού με τον άλφα ή βήτα τρόπο και με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον αυτά θα γίνουν.
Αλλά την ειλικρινή αντιμετώπιση των προβλημάτων και κυρίως των πολιτών, ΙΔΙΩΣ ΣΕ ΕΝΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΘΕΜΑ.
Μέχρι τότε, συστήνουμε χαμηλούς τόνους, φειδώ στις εξαγγελίες, πολλή δουλειά και λίγα λόγια”.