«Θερινό μορατόριουμ» και προσέγγιση μέσω της θετικής ατζέντας

Νέα δεδομένα επιχειρεί να διαμορφώσει ο πρωθυπουργός στις σχέσεις της Αθήνας με την Άγκυρα και όλοι πλέον αναμένουν την αποτύπωση της συνάντησης που είχε με τον Ταγίπ Ερντογάν.

Το καλό κλίμα στο τετ α τετ των δύο ηγετών στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες, ναι μεν μπορεί να έσπασε τον «πάγο», αλλά στην κυβέρνηση, παραμένουν επιφυλακτικοί.
Η Αθήνα μάλιστα εκτιμά ότι δεν πρέπει να καλλιεργούνται πολύ μεγάλες προσδοκίες και το μήνυμα που εκπέμπει σε όλους τους τόνους είναι ότι η προσέγγιση με την Άγκυρα θα γίνεται βήμα- βήμα.
Κοινό μυστικό είναι άλλωστε ότι ο κ. Ερντογάν είναι απρόβλεπτος και οι απόψεις που εκφράζει σήμερα αύριο μπορεί να είναι τελείως διαφορετικές, γιατί ενδεχομένως να μην είναι προς το συμφέρον του.
Σε κάθε περίπτωση, το κλίμα για πρώτη φορά μετά το επεισοδιακό 2020 δείχνει να είναι τελείως διαφορετικό και υπάρχει η αίσθηση ότι η ένταση στις σχέσεις των δύο χωρών θα περιοριστεί αισθητά.

Γεωπολιτική σκακιέρα
Στο ερώτημα γιατί ο Τούρκος Πρόεδρος υποχρεώθηκε να φορέσει αυτή τη φορά το… ευρωπαϊκό κοστούμι, η απάντηση έχει σχέση με τις ευρύτερες αλλαγές στην γεωπολιτική σκακιέρα.
Κοινός παρονομαστής όλων των διεργασιών που βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη είναι ο Τζο Μπάιντεν, που υποχρέωσε τον κ. Ερντογάν να βάλει τέλος στην επιθετική του ρητορική.
Το βαρύ κλίμα αποτυπώθηκε στη συνάντηση που είχε ο πρόεδρος των ΗΠΑ με τον κ. Ερντογάν, όπου κυριάρχησε το θέμα των S-400, για το οποίο η Ουάσιγκτον δεν δείχνει διάθεση κατευνασμού.
Η δυσχερής θέση του κ. Ερντογάν φαίνεται και από το ότι απέφυγε στην ίδια συνάντηση να κάνει νύξη στην αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων από τις ΗΠΑ που έχει προκαλέσει θύελλα στην Τουρκία.

Ήρεμα νερά
Το momentum όπως γίνεται αντιληπτό είναι τελείως διαφορετικό και η σύνοδος των Βρυξελλών έδωσε τη δυνατότητα στον πρωθυπουργό να κάνει το πρώτο και αναγκαίο βήμα προς τα εμπρός.
Το βέβαιο πλέον είναι ότι στις ελληνοτουρκικές σχέσεις θα επικρατήσουν  ήρεμα… νερά, κατά τη διάρκεια των επόμενων μηνών και ιδίως κατά την τουριστική περίοδο στην οποία επενδύει πολλά η χώρα μας.

Αποκατάσταση εμπιστοσύνης
Στο πλαίσιο αυτό, η προσπάθεια θα επικεντρωθεί στη διαμόρφωση της λεγόμενης θετικής ατζέντας, με στόχο να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη  στις σχέσεις Αθήνας και Άγκυρας.
Αυτό που επιχειρείται με απλά λόγια είναι ένα «μορατόριουμ», αλλά το ερώτημα που θέτουν οι περισσότεροι, είναι εάν μπορούν να θεωρηθούν ειλικρινείς οι προθέσεις του Ταγίπ Ερντογάν.

Οι απαντήσεις θα φανούν στην πράξη, καθώς η Άγκυρα έχει δείξει ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί:

• να εργαλειοποιήσει το μεταναστευτικό κάτι που θα έχει άμεσες συνέπειες και στην τουριστική σεζόν,
• να βγάλει τα πολεμικά της πλοία, όπως έγινε πέρυσι με το Oruc Reis και προκάλεσε κόκκινο συναγερμό στις Ένοπλες Δυνάμεις.

Ο Νίκος Δένδιας άλλωστε φρόντισε να καταστήσει σαφές ότι οι διαφορές των δύο χωρών παραμένουν, κάτι που εξηγεί τους λόγους για τους οποίους η Αθήνα κρατά μικρό καλάθι και μετράει αντιδράσεις.
«Οι διαφορές είναι εκεί, οι διαφορές εξακολουθούν να υπάρχουν και είναι μεγάλες και σημαντικές», ήταν η φράση που  χρησιμοποίησε ο υπουργός Εξωτερικών στη συνάντηση με τον Λιθουανό ομόλογό του.

«Ήρεμη χρονιά»
Το γεγονός πάντως ότι ο Τούρκος Πρόεδρος έχει ανοίξει πολλά μέτωπα και έχει πλέον απέναντί του τον Τζο Μπάιντεν, τον υποχρεώνει να ρίξει τους τόνους και να αποφύγει τις νέες εντάσεις.
Στο πλαίσιο αυτό, η Αθήνα αποδίδει ιδιαίτερη βαρύτητα στη φράση που χρησιμοποίησε ο κ. Ερντογάν  «το 2021 θα είναι μια ήρεμη χρονιά για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις».
Η συμφωνία στην οποία κατέληξαν ο πρωθυπουργός και ο Πρόεδρος της Τουρκίας ήταν να αποφευχθεί η ένταση μεταξύ των δύο πλευρών παρά τις διαφορές σε πολλά θέματα όπως είναι οι θαλάσσιες ζώνες.
Οι δύο ηγέτες κατέληξαν ότι στην παρούσα φάση πρέπει να προχωρήσουν με τα λεγόμενα εύκολα θέματα, που δεν είναι άλλη από τη θετική ατζέντα για να βελτιωθεί το κλίμα στα ελληνοτουρκικά.

Νέα ώθηση
Η εκτίμηση μάλιστα που κυριαρχεί είναι ότι τα 25 projects οικονομικού αλλά και εμπορικού ενδιαφέροντος- μπορούν να δώσουν νέα ώθηση για την περαιτέρω εξομάλυνση των σχέσεων.
Βήμα μπορεί να γίνει και μέσω του μεταναστευτικού υπό την προϋπόθεση ότι η Τουρκία θα δεχτεί τους 1450 μετανάστες, που το αίτημα ασύλου τους έχει απορριφθεί οριστικά από τις ελληνικές αρχές.

Δοκιμαστική περίοδος
Με αυτά τα δεδομένα, γίνεται αντιληπτό, ότι το επόμενο διάστημα θα είναι δοκιμαστικό, καθώς φανεί εάν η Άγκυρα θα βάλει φρένο σε προκλητικές ενέργειες κυρίως στο Αιγαίο.
Η Αθήνα πάντως θα επιμείνει στο «γήπεδο» της διπλωματίας και στο πλαίσιο αυτό αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ. που θα γίνει την επόμενη Πέμπτη και Παρασκευή.
Στόχος και σε αυτή την περίπτωση η δημιουργία της θετικής ατζέντας που θα περιορίζει την επιθετική ρητορική και δεν θα οδηγεί σε πισωγυρίσματα και επιθετικές βλέψεις εκ μέρους της Άγκυρας.